Hit Girl kicks ass

De vrouwelijke actieheldin is een veelbesproken figuur in feministische cultuurkritiek. Een symbool van vrouwenemancipatie, maar tegelijkertijd een seksistisch stereotype. Soms empowering, soms teleurstellend, maar altijd voer voor discussie. LOVER-redacteuren bespreken de komende tijd op Wonder Woensdag hun favoriete heldinnen en hun verhouding tot het feministische gedachtegoed. Laura Berger legt in deze editie Hit Girl onder de loep, het enige personage in de superheldencomedy-reeks Kick Ass dat écht heldhaftig is - en toch geen geseksualiseerd stereotype is.

De films Kick Ass en Kick Ass 2 draaien om Dave Lizewksi, een weinig opvallende tienerjongen die op een dag besluit een groen pakje aan te trekken en superheld te worden. Hij begint daarmee een “gewone-mensen-worden-superhelden”-beweging in New York. Originele formule voor een film? Niet echt, hoewel de combinatie van droge humor en grof geweld de film wel verrassend maakt. Het meest verrassende van de films zit echter in iets, of liever gezegd iemand, anders. Het meest interessante personage - en het meest grove geweld - komt namelijk niet van de hoofdrolspeler of andere mannelijke acteurs in de film, maar van Mindy Macready, alias superheldin “Hit-Girl”.

Hit Girl, gespeeld door Chloë Grace Moretz, is een tienermeisje dat van haar vader (Big Daddy– gespeeld door Nicolas Cage) een gewelddadige opleiding heeft gehad om wraak te nemen voor de dood van haar moeder. Dat is natuurlijk bedenkelijk – hoe ethisch is het dat een vader zijn dochtertje al van kleins af aan hersenspoelt tot een soort vechtmachine voor zijn eigen doeleinden? Gekleed in een paars kostuum helpt zij samen met haar vader Dave uit de brand in zijn strijd tegen het onrecht op straat. Maar Hit Girl is meer dan een sidekick. Sterker nog: haar personage is dermate interessanter dan die van de hoofdrolspeler, dat de film beter Hit Girl had kunnen heten. Zelfs in Kick Ass 2, waarin zij tijdelijk opzij wordt geschoven als ‘superheld’, is zij interessanter dan de hoofdrolspeler. Waar Dave vooral een geek is die zichzelf lijkt te willen bewijzen door middel van zijn superheldenstatus, is Hit Girl de echte heldin die de boel keer op keer weet te redden door haar vechtkunsten en slimme manoeuvres.    

Je zou Hit Girl kunnen zien als het gekostumeerde, grofgebekte zusje van Buffy, maar dan zonder de demonen en andere bovennatuurlijke wezens. In plaats daarvan neemt ze het op tegen allerhande criminelen: ze hakt gretig handen af van straatovervallers, spietst drugsdealers met alle liefde een zwaard door de maag, jaagt goedgemutst menig crimineel een kogel door het hoofd, en weet bovenop een rijdend busje een zestal criminelen uit te schakelen zonder wapen bij de hand. Een aardige prestatie. Maar ‘fysieke kracht als voorwaarde voor een sterke vrouwenrol is een mannelijke maat’, schreef Natasja van Loon eerder in LOVER. Een groot deel van het karakter van Hit Girl draait inderdaad om haar no-nonsense vechtvaardigheden en fysieke kunsten, en daarmee wordt het stereotype van ‘een sterke vrouw is vooral fysiek sterk’ wel bevestigd. Hoewel dit zo is, ben ik de grove en heftige manier waarop zij als jong meisje vecht en bevochten wordt, niet vaak tegengekomen in films. Hit Girl wordt in de laatste grote vechtscène van Kick Ass 2 zelfs neergezet tegenover een potige, enge Russische vrouw (een stereotype an sich, maar vooruit), die als een van de sterksten uit het Slechte Kamp wordt geportretteerd in de film. Ze wordt door haar bijna uitgeschakeld, maar door haar gewiekstheid weet ze de Russin uiteindelijk te verslaan.

Ondanks de nadruk op haar fysieke kunsten, is met name in de tweede film ook ruimte om haar karakter wat uit te diepen en ook haar ‘gewone’ en alledaagse kant als Mindy Macready te laten zien: het moeten voldoen aan de wensen van haar (stief)ouder en zich  daar ook tegen verzetten, opgroeien als meisje in het kleine wereldje van een (Amerikaanse) high school met Mean Girls als rivalen, beginnende seksualiteit tijdens de puberteit en het zoeken naar en bevestigen van de eigen identiteit. Hoewel ze dit soort zaken doormaakt blijft ze echter toch vooral een 15-jarig, ietwat losgeslagen, geïsoleerd-want-anders-dan-anderen meisje. Hit Girl heeft geen vriendinnen – sterker nog, wanneer ze denkt die te hebben gemaakt, wordt ze door hen vernederd en aan de kant gezet - en ze heeft verder geen contact met andere meiden van haar leeftijd. Blijkbaar kan een vrouwelijke superheldin geen vrienden hebben, terwijl de hoofdrolspeler regelmatig te zien is samen met zijn vrienden, en er zelfs een vriendin op nahoudt (door te doen alsof hij homo is, de held).         

Wat verder jammer is aan Hit Girl is haar taalgebruik. Zo gebruikt ze regelmatig de vrouwelijke geslachtsorganen als scheldwoord, en stelt ze de hoofdrolspeler voor om “zijn tampon eruit te halen” wanneer hij op grond ligt te kermen van de pijn nadat zij hem een flinke afranseling heeft gegeven. Dit reproduceert de idee dat aanstellerij en vrouwelijk bij elkaar horen en daarmee ondermijnt zij haar eigen (stoere) vrouw-zijn. Daar hadden de schrijvers wel iets origineler in mogen zijn. 

Zou ik Hit Girl als voorbeeld aanbevelen voor kleine meisjes en jongens? Nee, daar is het geweld en haar taalgebruik te expliciet voor. Maar ze breekt mijns inziens wel een lans voor het beeld dat vrouwen ook sterk en gevechtsvaardig kunnen zijn, zelfstandig en gelijkwaardig aan mannen. Niemand hoeft Hit Girl te redden. Ze is empowered, kan zichzelf verdedigen, en daarbij: ze wordt niet geseksualiseerd. Haar jonge leeftijd helpt daarin mee. Ze is blijkbaar ook heel slim, want we zien haar naast al haar kunst- en vliegwerk nooit studeren voor school. Maar dat terzijde. Haar personage gaat in tegen de damsel in distress-troep die maar al te vaak voorkomt in films (en comics). Haar verhaallijn in Kick Ass 2 lijkt bovendien een subtiele boodschap te zijn dat meisjes vooral zichzelf moeten durven zijn, en niet per se hoeven te voldoen aan het ‘ideaalbeeld’ van ouders en leeftijdsgenoten.

Stiekem wacht ik op een vervolgfilm met Hit Girl in de hoofdrol. Kick Ass 2 eindigt met Hit Girl die op haar motor stapt en New York uitrijdt, op de vlucht voor politie en op zoek naar een nieuw leven. Misschien op weg naar een spin-off : Hit Girl – zoals de eerste Kick Ass-film eigenlijk al had moeten heten.