Newsflash: de Queen Bee bestaat niet

redactie • 12 jun 2015

Wie onze Facebook-pagina volgt, heeft het misschien al in een terloops bericht voorbij zien komen. De Queen Bee, de geslaagde topvrouw die andere vrouwen ervan weerhoudt om die top ook te bereiken, is een mythe. Een grootscheeps onderzoek van maar liefst twintig jaar bij 1.500 bedrijven wijst uit dat ze niet bestaat. De enigen die vrouwen van de top weerhouden zijn mannen.

Het is een beeld dat diep in onze psyche zit geëtst: de ‘mean girl’ die met haar hofhouding van andere mean girls een sociaal schrikbewind uitoefent, of dat nu op de middelbare school is of in het bedrijfsleven. Films en tv-series als Mean Girls, Working Girl, Gossip Girl, The Devil Wears Prada hebben ons het archetype met de paplepel ingegoten, binnen de populaire cultuur zou je het zelfs bijna canon kunnen noemen. Volgens Viv Groskop van The Guardian betekent het bovendien zo veel meer dan alleen professionele concurrentie tussen vrouwen. Het bepaalt hoe we vrouwelijke identiteit, vrouwelijke vriendschappen en vriendinnenclubjes in alle mogelijke contexten definiëren. Maar erger nog is de giftige boodschap die achter de mythe ligt: dat vrouwen krengen zijn die elkaar het licht niet gunnen en elkaar achterbaks behandelen als ze de kans krijgen.

‘Echte vriendschap bestaat niet tussen vrouwen.’ Hoeveel van ons hebben die woorden niet moeten aanhoren? Hoeveel van ons constateerden toen verwonderd dat we het zelf helemaal niet zo ervaren. Hoeveel van ons hebben die woorden zo vaak gehoord dat we begonnen te twijfelen of het misschien niet toch waar was. ‘Een gevaarlijke mindset,’ noemt Groskop dat, omdat het vrouwen in hun eigen kleine hokjes houdt, bang om elkaar te vertrouwen en altijd op onze hoede voor dat mes in onze rug. Terwijl het al die tijd niet waar bleek. Al die tijd waren het de mannen die vrouwen uit de directiekamers houden. ‘Wie is dan de echte vijand,’ vraagt Groskop zich af in ‘Queen Bee syndrome’: the myth that keeps working women in their little box’. Om er vervolgens voor te pleiten om dit vijandbeeld niet meteen op mannen te projecteren.

‘Yes, in the workplace these kinds of toxic people might exist from time to time. But in real life, nasty, narcissistic people are just as likely to be men as women. Similarly, surely gender is not ever going to predict the person most likely to help you out with good career advice.’ – Viv Groskop.

Bij Jezebel, dat Groskops opiniestuk becommentarieert, heerst echter enige scepsis over dit deel van Groskops pleidooi. Narcisme komt namelijk wel degelijk vaker bij mannen voor, stelt Jezebel-auteur Tracy Moore. En aangezien vrouwen nog altijd maar 14 procent van de topfuncties bij topbedrijven beslaan, is de mannelijke tegenwerking om dit aantal te vergroten wel degelijk verwijtbaar. ‘Gender bias bestaat echt,’ zegt Moore, en hoe geruststellend ze de wetenschap ook vindt dat de Queen Bee een mythe is, we schieten er niks mee op als er zich te wéinig vrouwen aan de andere kant van het glazen plafond bevinden om andere vrouwen te helpen naar de top te komen. Waarmee ze ook een punt heeft. ‘Queen Bees Are a Myth, Men Still the Ones Blocking Your Way to the Top’ is dan ook het tweede artikel dat we vandaag centraal bij LOVER zetten.

‘This is why any woman with even a few years of a working life in hindsight can see that, sure, yeah, other women can be hell, but so can other men—and still, men have nearly all the power. As such theirs is a unique brand of hell to bring to the table, not the TV-friendly Queen Bee kind, but the kind that actually keeps you out of a promotion.’ – Tracy Moore.