DOE MIJ MAAR EEN GENTLEMAN

Illustratie door Azra Raap1

Het meest ongemakkelijke moment in het programma ‘First Dates’ is wanneer de koppels besluiten wie de rekening betaalt. Het leidt veelal tot pijnlijke situaties die mij – ondanks mijn goede voornemen– doen nagelbijten. Gaat de man betalen? Gaan ze splitten? Een vrouw betaalt in ieder geval zelden de rekening. Af en toe komt er een vrouw voorbij die haar zelfstandigheid wil laten zien door het hele bedrag te betalen. “Eindelijk, een feminist,” las ik in de reacties op internet. Het zette mij aan het denken, want ik wil mijn feminisme niet bewijzen door standvastig al m’n dates te betalen.

Als een man wil betalen voor het etentje dan is dat een teken van hoffelijkheid. Pakt hij dan ook nog je jas aan en laat hij jou als eerste zitten? Gefeliciteerd! Dan is hij een ware gentleman. Om eerlijk te zijn zou ik liever op date gaan met een gentleman dan met een lomperik die niet zijn best doet om mij het hof te maken. Toch krijg ik regelmatig de vraag of deze ideeën te verenigen zijn met mijn feminisme. Het idee van de hoffelijke gentleman zou namelijk ouderwets zijn en komen uit een vrouwonvriendelijke tijd. Is het dan zo gek dat een gentleman mij, een feminist, kan charmeren?

Met een combinatie aan trefwoorden als ‘feminisme,’ ‘hoffelijkheid,’ en ‘gentleman’ vind ik op Google binnen een aantal seconden columns en blogs die hoffelijkheid doodverklaren. Vermoord door vrouwen. De kop ingedrukt door boze feministen. Zie ik iets over het hoofd, ben ik misschien geen ware feminist? Wat is er precies onfeministisch aan de begrippen ‘hoffelijk’ en ‘gentleman,’ vraag ik me af. Ik start mijn zoektocht en zoek het woord ‘hoffelijk’ op in het woordenboek: beschaafd, beleefd, vertelt de Van Dale mij. Niks mis mee dus.

Hoewel we de term ‘hoffelijkheid’ nu vaak associëren met mannelijk gedrag ten opzichte van vrouwen, lag daar oorspronkelijk niet de focus. Hoffelijkheid omvatte de gedragsregels voor ridders in de middeleeuwen. De regels ontstonden om ridders respectabel te maken. Ze moesten dapper zijn, loyaal, nobel en bovenal eervol. Goede ridders moesten zich fatsoenlijk gedragen tegenover jonkvrouwen. Als een echte gentleman dus. Met het woord ‘gentleman’ – net als het woord ‘gentlewoman’ – werden mensen van adel aangeduid. Dit veranderde in de 16^e eeuw toen een gentleman iemand werd die wapens droeg. Het woord bleef altijd wel verbonden aan een zekere status en we gebruiken het tot de dag van vandaag om een man met goede manieren te beschrijven.  

In de geschiedenis van de begrippen kan ik niets onfeministisch vinden. Een gentleman is simpelweg een keurige man. Ik vervolg mijn zoektocht door terug te keren naar het heden. Als ik denk aan een gentleman, dan denk ik aan een man die anderen voor laat gaan, aan een man die mij mee uit eten neemt en misschien zelfs aan een man die aanbiedt om mijn zware tassen te dragen tijdens een dagje uit. Moet ik mijn feminisme bewijzen door op al deze gebaren nee te zeggen? Het leidt de aandacht af van waar feminisme daadwerkelijk over gaat.

Feminisme heeft niets te maken met het dragen van je eigen tassen, maar alles met gelijke rechten voor iedereen. Het is niet erg dat de persoon met de meeste spierkracht zwaardere dingen draagt of dat degene met het hoogste inkomen vaker een etentje betaalt. (De gender pay gap is daarentegen wél een feministisch probleem). Dat hoeft niet voort te komen uit een idee dat vrouwen de zwakkere sekse zijn. Ik betwijfel of er mannen bestaan die denken dat ik niet zelf de deur kan openen of dat ik niet zelf mijn jas kan aantrekken. Natuurlijk is elke gentleman anders. Het zou fijn zijn als er een balans bestaat en een man het accepteert als ik de deur ook voor hém openhoud. Hij moet niet denken dat hij een “echte man” is als hij zelf de deur openhoudt en een watje is als de deur voor hem wordt opengehouden. Dat is de gentleman waar ik waardering voor heb.

Ouderwets of niet, voor mij is het duidelijk: ik hoef mannelijke beschaafdheid niet af te wimpelen om zo mijn feminisme te bewijzen. Volgens de definitie gaan gentlemen beleefd en beschaafd om met alle mensen en dat is juist wat ik wil als feminist. Zo lang hij zich ook inzet voor gelijkheid en er balans aanwezig is, mag hij best de deur voor mij openhouden.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.