Het kan je verbazen, maar vrouwen zijn meer dan lustobjecten.

Seksisme in hiphop

Één blik naar videoclips van een willekeurige hip-hop artiest en de kans is vrij groot dat je vrouwen van kleur met een zandloper figuur ziet dansen in minimale kleding. De historische context van het seksualiseren van Afrikaans-Amerikaanse vrouwen in de Verenigde Staten vraagt een lange literatuurreview, wat dit niet is.^[1] Dit is slechts een column die de discussie over structure en agency onder de loep neemt door te kijken naar vrouwen in de hiphopscene.

Een trend in popcultuur, beïnvloed door hiphop, is vrouwen als lustobjecten inzetten in videoclips. Het beeld is vaak een mannelijke rapper in het centrum van de aandacht van verschillende sexy vrouwen, die op hetzelfde voetstuk worden gezet als het geld, goud en de diamanten die de rapper enthousiast voor de camera bungelt. Het heeft mij jarenlang beïnvloed en onzeker gemaakt. De muziek en artiesten die ik leuk vond, vonden deze vrouwen leuk, of waren deze vrouwen zelf. Wat ervoor zorgde dat ik dacht dat ik er ook zo uit moest zien om aantrekkelijk gevonden te worden. Veel van ons zijn opgegroeid met een vrouwelijk schoonheidsideaal dat aanpoort tot voor maat 34. In de afgelopen twintig jaar is dat veranderd naar een curvy zandloperfiguur in 2022.  Wat zorgt voor dezelfde lichamelijke onzekerheden, maar in een ander jasje.

Ik dacht altijd dat specifiek mannelijke rappers oppervlakkige content creators waren, met als doel: een coole rapper zijn. Sexy vrouwen in clips dragen aan deze reputatie bij. Tot mijn verbazing viel me exact hetzelfde patroon op bij vrouwelijke hiphop artiesten. Ook zij voldeden aan het schoonheidsideaal en hadden geen sexy ontblote mannen om zich heen dansen, maar dezelfde vrouwelijke danseressen met een perfect zandloper figuur. Blijkbaar had ik het idee dat alleen mannen op deze manier met het vrouwelijk lichaam om konden gaan. Dit visuele beeld in hiphop videoclips is daarbij dus niet man-specifiek, maar is terug te vinden in de gehele hiphopscene.

Afgelopen jaar was er online veel ophef over de videoclip van ‘WAP’ (staat voor: Wet Ass Pussy) van Cardi B en Meghan Thee Stallion. Deze ophef ging over het vulgaire karakter van de lyrics van het nummer: “You fucking with some wet-ass pussy. Bring a bucket and a mop for this wet-ass pussy.”. In combinatie met de manier waarop er gedanst werd  en de outfits die de twee artiesten en hun vrouwelijke figuranten droegen. Dit is het moment waarop ik mij de oneerlijke genderrollen realiseerde. Mannelijke hiphop artiesten zingen namelijk al decennialang op een oppervlakkige manier over vrouwen, terwijl deze vrouwen als garnering in hun videoclips verschijnen. Met als gevolg: bij lange na niet zulke grote ophef als bij WAP. Luister en kijk maar een keer naar ‘Candy Shop’ van 50 Cent ter vergelijking. Nu vrouwelijke hiphop artiesten de agency pakken om over zichzelf (dus niet eens anderen!) te zingen, valt de popcultuur eroverheen. En dit vind ik verbazend. Want waarom veroorzaakt de genderidentiteit van de artiest zulke verschillende uitkomsten?

De satire omtrent en het objectificeren van het vrouwelijk lichaam creëert een obsessie met seks. Dit gebeurt niet alleen binnen de hiphopscene maar in heel veel andere facetten van onze samenleving, kijk bijvoorbeeld maar naar hoe Lara Croft of GTA vrouwen eruit zien in video games. Het vrouwelijk lichaam wordt in zulke extremiteiten tentoongesteld dat dit een idee creëert onder jongeren over het vrouwelijk lichaam dat onrealistisch is.

Inzien dat er overal in de maatschappij zaadjes worden geplant voor dit schoonheidsideaal roept verschillende vragen op. Is het überhaupt mogelijk voor vrouwen om hun seksualiteit te reclaimen in deze patriarchische samenleving? Of is het pogen dit te reclaimen slechts een leugen die we onszelf vertellen, zodat we beter om kunnen gaan met de male gaze? Het gevaar in gesprekken hierover en vragen als deze blijft dat er een risico is dat er veel óver vrouwen en minder mét vrouwen wordt gepraat. Niet de mogelijkheid krijgen om mee te doen in het gesprek is een vorm van infantilisering van vrouwen, wat weer een product is van het patriarchaat. Gelukkig worden hier grote stappen in gezet en zie je steeds meer dat vrouwen participeren in dit gesprek. Zoals bijvoorbeeld het uitbrengen van WAP, wat voor mij ontzettend affirmerend werkte. Het was fijn om twee vrouwen zo zelfverzekerd en expliciet over hun seksualiteit te zien zingen, omdat ik gewend was dat vrouwen hier mysterieuzer, en nederig over waren.

Zoals ik heb geprobeerd te laten zien in dit artikel bestaat er een retoriek over vrouwen in hiphop videoclips. Hierin wordt de vrouw als een geseksualiseerd lustobject gevormd door een patriarchische samenleving waarin hetgeen wat ‘de man’ aantrekkelijk vindt als aantrekkelijk aangenomen wordt.

Hoewel ik het hier zeker mee eens ben, vind ik het belangrijk de stem te horen van de vrouwen die in de videoclips acteren. Dit is hun baan, ze verdienen er geld mee, kiezen hier zelf voor en hebben dus absoluut agency over hun situatie. De manier waarop er over hen gesproken wordt, laat denken dat ze slechts slachtoffer zijn van een situatie waar ze zomaar plotseling in beland zijn, terwijl ze er ook een goed verdienmodel en plezier uit kunnen halen. Daarbij gaat het niemand iets aan waarom vrouwen (of ieder gender) de dingen doen die ze doen. Er hoeft niks goed gepraat of uitgelegd te worden, want wat nog te vaak vergeten wordt, is dat de seksualiteit van een vrouw van haar is. Ze kan doen wat ze wil. Wanneer mensen het hebben over vrouwen in hiphop video's die geseksualiseerd en geobjectificeerd worden zonder de mening van deze vrouwen daarbij in calculatie te nemen, dan zijn zij zelf degene die die vrouwen seksualiseren en objectificeren. 

Steun LOVER
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier. Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, Linkedin en Facebook

^[1] Lees bijvoorbeeld deze artikelen:

Benard AAF. (2016) Colonizing Black Female Bodies Within Patriarchal Capitalism: Feminist and          Human Rights Perspectives. Sexualization, Media, & Society. December 2016.

Lorde, A. (1984). Uses of the Erotic: The Erotic as Power. Sister Outsider: Essays and Speeches.          Freedom, CA: Crossing Press, pp. 53–59