Kunnen we de cancelculture cancelen?

Beeld door Marlijn Metzlar - Cancelculture

Will Smith schokte afgelopen week heel Hollywood. Hij bestormde het podium van de Academy Awards en sloeg comedian Chris Rock. Dit deed hij na een slechte grap over de vrouw van de acteur, Jada Pinkett-Smith. De spanning hield daar echter niet op, Smith keerde terug naar zijn stoel en schreeuwde herhaaldelijk: “Houd de naam van mijn vrouw uit je verdomde mond!” terwijl het verbaasde publiek van de A-lijst geschokt toekeek. 

Smith verontschuldigde zich later via sociale media. Echter blijkt een reeks filmprojecten tot stilstand gebracht in het licht van de gewelddadige acties van Will. Zijn carrière komt wellicht op deze treurige manier tot een einde. Hij wordt gecanceld, of naja, dat is nog niet duidelijk want de meningen zijn erg verdeeld. En dat allemaal door die ene klap en die ene uitspraak… 

Cancelen en gecanceld worden

In de afgelopen turbulente jaren is het idee dat een persoon ‘gecanceld’ wordt - met andere woorden, cultureel geblokkeerd worden op een prominent openbaar platform - een polariserend onderwerp van discussie geworden. De opkomst van de ‘cancelculture’ en het idee om iemand te ‘cancelen’ valt samen met een bekend patroon: een beroemdheid of publieke figuur doet of zegt iets beledigend met als het gevolg een grote heftige publieke reactie, vaak aangewakkerd door het jongere publiek op sociale media. Vervolgens komen de oproepen om de persoon in kwestie te ‘cancelen’, dat wil zeggen, om hun carrière effectief te beëindigen of hun culturele cachet in te trekken.

Als gevolg van de polariserende klacht van sociale media is dit fenomeen de laatste jaren geëxplodeerd. Het stelt de diepe verdeeldheid in de samenleving op de proef en maakt het moeilijk om de ongelijkheid in de wereld te herstellen. Erg jammer als je het mij vraagt. Vooral in de tijd waarin we nu leven en waarbij we gelijkheid en gelijke behandeling zo sterk promoten.

Eén fout verwijderd van de cancelculture

De cancelculture bestaat al decennialang. Dr. Jill McCorkel, een professor in sociologie en criminologie aan de Villanova University, vertelde aan het platform The New York Post dat de wortels van de cancelculture in de hele menselijke geschiedenis aanwezig waren en “Samenlevingen hebben mensen eeuwenlang gestraft omdat ze zich buiten de waargenomen sociale normen hebben gedragen”, legt Mcorkel uit,  en dit, de cancelculture die we vandaag de dag kennen, is gewoon een andere variatie daarvan.

De cancelculture maakt ons als samenleving veel te comfortabel met het wijzen op de fouten van anderen terwijl we zelf ook vaak genoeg verkeerde acties ondernemen. Net als Will Smith handelen we soms impulsief en kunnen we ernstige fouten begaan. Het enige verschil is dat niet ieders fouten worden gedocumenteerd op sociale media. Zelf kunnen wij in alle rust ons excuus aanbieden en leren van onze fouten, maar wanneer je als bekendheid hetzelfde doet, wordt dit niet direct geaccepteerd.

Zelfs nadat Smith verantwoordelijkheid nam en zijn excuses aanbood voor zijn onverdraagzaamheid, werd hij nog steeds bekritiseerd vanwege zijn actie. Ja, we moeten allemaal verantwoordelijk worden gehouden, maar we moeten ook vergeving kunnen verlenen en ontvangen.

Iedereen maakt fouten 

De cancelculture is gevaarlijk. Er wordt bewust bepaald wat te problematisch is en wat net niet te problematisch is. Het wordt aan de interpretatie overgelaten. Niet iedereen met bekendheid wordt namelijk direct gecanceld als ze een fout begaan. Er lijkt enige vooringenomenheid te bestaan ??over wie wordt gecanceld en wie vergeving krijgt. Het is heel gemakkelijk om een ??gekleurde vrouw of man te cancelen maar als het gaat om degenen die structurele macht hebben, is er meestal meer genade.

Zelfs de slechtste van de slechtsten zouden de kans op vergeving moeten krijgen. Niemand is zo ver heen dat ze niet kunnen worden vergeven voor hun fouten. Dit wil niet zeggen dat ze niet verantwoordelijk moeten worden gehouden, maar als ze hun excuus hebben aangeboden en spijt hebben van hun acties, mag hun verleden niet voor eeuwig als een donkere wolk boven hun hoofd hangen. Jij en ik zijn niet beter dan Smith, sterker nog, wij kunnen wellicht dezelfde fout begaan als hij. Daarom zijn wij niet gekwalificeerd om hem te beoordelen en te cancelen. Dat is simpelweg niet eerlijk.

Eindeloos vagevuur

De cancelculture kan ernstige gevolgen hebben voor de professionele status van degenen die gecanceld worden. Hun huidige leven zou in een mum van tijd kunnen veranderen. Denk aan artiesten zoals Bilal Wahib of Ali B. Hun ooit bloeiende carrières zijn door hun acties voor onbepaalde tijd op een lager pitje gezet.

Het debat over wat te doen met degenen die zijn gecanceld, duurt voort: moet hun loopbaan volledig, voor altijd en zonder herziening worden beëindigd? Moeten ze bestraft worden in verhouding tot hun overtreding? Moet hun straf een einddatum hebben? Dat is nu nog de vraag.

De cancelculture moet gecanceld worden

Wat we als samenleving echt moeten cancelen, zijn studieschulden, systemisch racisme, het gevangenis-industriële complex, ongelijkheid, dakloosheid en een hele reeks andere onderdrukkende systemen. Alle dingen die ik heb opgesomd, zijn op de één of andere manier sociale constructies. Ik heb geen persoon genoemd. Het cancelen van een persoon doet niets anders dan ons een beter gevoel over onszelf geven. We zeggen tegen onszelf: “Ik ben tenminste niet zo slecht als zij”, maar niemand van ons is beter dan de ander.

Laten we in plaats van deze cultuur op te heffen, een cultuur van vergeving creëren. In plaats van mensen te mijden omdat ze fouten maken, laten we ze de hulp en advies geven om het beter te doen. In plaats van mensen te cancelen, laten we ze de vergeving tonen die wij zelf zouden willen ontvangen. In werkelijkheid zijn we allemaal één fout verwijderd van gecanceld worden. Net als Will Smith zou je toch ook de kans op vergeving willen?

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.