Reflectie van een rusteloze activiste
Beeld door Annika Hagen
Een vriendin kwam bij me eten. We hadden het over haar nieuwe baan en ze vertelde me dat ze eigenlijk meer zou willen verdienen, zodat ze vaker kan shoppen. Zonder dat ik hier enig oordeel over velde, grapte ze zelf: “Ja, shoppen is gewoon voor mij wat voor jou protesteren is.” Met andere woorden een soort guilty pleasure. Ik weet dat ze het niet kwaad bedoelde, maar toch voelde ik me onbegrepen. Ik besloot er niks van te zeggen en nam nog een hap van mijn salade.
Toch bleef die opmerking dagenlang door mijn hoofd spoken. Ik vroeg me af of mensen echt zo denken over activisten. Dat ze protesteren zien als een soort hobby waar ze hun dosis dopamine vandaan kunnen halen. Alsof het opkomen voor mensenrechten, dierenrechten en het klimaat iets is wat je doet omdat het leuk is. En niet omdat je eigenlijk heel erg boos bent op de wereld en je vindt dat er iets moet veranderen.
Je inzetten voor het algemeen belang van de planeet zou iets positiefs moeten zijn. Waarom wordt er dan vaak boos gereageerd als je iemand bewust wilt maken van het onrecht in de wereld? Het doet me denken aan een zin die ik hoorde in de documentaire Oproerkraaiersvan Sunny Bergman: “Waarom hebben we een hekel aan activisten, terwijl we veel vrijheden aan hen te danken hebben?” In deze documentaire uit 2020 onderzoekt Bergman activisme en de associatie die mensen ermee hebben. De term “Oproerkraaiers” wordt gebruikt door een boze man tegen een groep activisten die protesteren voor de ingang van een slachthuis. Als je de definitie van oproerkraaier zoekt, krijg je onder andere ‘Herrieschopper of lawaaimaker’. Een negatieve associatie dus.
Uit onderzoek van de Universiteit van Toronto bleek dat femisten en (milieu)activisten geassocieerd worden als irritante “do-gooders”. Ook al is dit rapport een decennium oud, dezelfde vooroordelen gelden nog steeds. Zo staat in een artikel van LINDA. dat door herhaaldelijke stereotypes in de media veel mensen zichzelf geen feminist willen noemen, omdat ze het associëren met aggressiviteit en mannenhaat. Je zou denken dat klimaatactivisten wél door de maatschappij worden omarmd, omdat zij strijden voor een betere planeet voor iedereen. Maar niets is minder waar. In de media worden zelfs zij geframed als “hysterisch, terroristisch en elitair”. Vooral de jongere generatie milieuactivisten heeft het zwaar te verduren. Ze worden vaak niet serieus genomen, omdat ze te jong zouden zijn om zich bezig te houden met politieke zaken.
Activisten strijden voor een betere wereld, maar doordat ze worden geportretteerd als terroristen en vandalen, staan mensen vaak niet aan hun kant. Dit kan leiden tot een activistendilemma. Wanneer activisten het idee hebben dat vriendelijke protesten niet helpen, kiezen sommigen van hen toch voor alternatieve oplossingen. Een voorbeeld hiervan zijn de protesten van Extinction Rebellion, die aardig wat ophef veroorzaken. Ze worden radicaal genoemd en tijdens hun acties vaak gearresteerd. Maar zelfs als de protesten niet ‘radicaal’ zijn, kan er chaos ontstaan. Zo hebben we allemaal kunnen zien hoe de boel escaleerde tijdens de Palestina-protesten. Wat begon als een vredig kampement, eindigde met de politie die op de studenten van de UvA in bleven slaan met stokken.
Ik kan me gelukkig troosten met de gedachte dat elke wezenlijke verandering in de maatschappij gepaard is gegaan met protesten en demonstraties die aanvankelijk werden afgekeurd. Veranderingen die we nu vanzelfsprekend en logisch vinden. Denk aan de pride month, denk aan het vrouwenkiesrecht. Soms zijn bloed, zweet en tranen - ook letterlijk - het waard geweest om succes te bereiken. Want om eerlijk te zijn: het vergt verdomd veel moed om je uit te spreken tegen onrecht, vooral wanneer dat nog niet door de meerderheid als zodanig wordt (h)erkend.
Misschien voelt het ongemakkelijk, maar een revolutie begint bij jezelf. Je hoeft niet meteen vooraan te staan bij een protest om een activist te zijn. Je kunt ook sit-ins bijwonen, je uitspreken op social media, je meer verdiepen door gerelateerde artikelen te lezen of gewoon het gesprek aangaan. Zo ben ik hoopvol als ik kijk naar de generatie van nu die zich wél inzet voor een betere wereld. Het zijn zeker geen makkelijke tijden, maar als we samen sterk staan, dan wordt het misschien iets dragelijker.
Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.