Tienermoeders vs. Tienervaders

Picture by freestocks via Unsplash

Wanneer een tienermoeder over straat loopt met haar zwangere buik, wordt zij al gauw nagestaard. “Hoe kon ze dat laten gebeuren?” en “Had ze niet beter kunnen nadenken?”, zijn vaak opmerkingen die terug te lezen zijn in de blikken van buitenstaanders. Tienermoeder zijn, wordt als verkeerd en soms zelfs als taboe gezien, maar hierbij krijgt de vrouw alle oordelen over zich heen. Terwijl iedereen weet dat er twee mensen nodig zijn om zwanger te raken. Waarom wordt er ‘vergeten’ dat er ook een tienervader een rol speelt in dit verhaal? Waarom worden tienervaders en tienermoeders niet hetzelfde behandeld? Dat zit mij totaal niet lekker. 

Als tienervader wordt er niet zo veel van je verwacht in vergelijking tot een tienermoeder. Zo wordt er vaak van tienermoeders verwacht, dat ze niet alleen voor hun toekomstige kindje gaan zorgen, maar ook hun school afmaken, gaan werken en in sommige gevallen worden de tienermoeders zelfs gepusht om uit huis te gaan. Maar daar tegenover is het vaak ‘niet zo erg’ als een tienervader deze taken niet vervult. Aan tienermoeders wordt zelfs verteld, dat ze ‘blij’ moeten zijn dat de tienervader überhaupt nog in het leven van hun kind wil zijn (als dat het geval is). Veel feministen zullen waarschijnlijk zeggen, dat ze ook op dit gebied streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Helaas is dat nog niet de realiteit en is dit in grote mate terug te zien in de huidige maatschappij.

Verkeerde verwachtingen scheppen
Een ouder zijn wanneer je zelf nog een kind bent, is moeilijk. Maar dat is geen excuus om tienerouders niet gelijk te behandelen. Tienervaders worden namelijk vaak nog net niet geprezen als ze meerdere keren op een dag een luier verschonen of een flesje geven. Dat zijn naar mijn mening verplichtingen die vanzelfsprekend komen kijken bij het krijgen van een kind. Kortom, verplichtingen van zowel de moeder als de vader.

Tienervaders worden als ‘een kind dat nog veel moet leren’ gezien en tienermoeders simpelweg als een mislukkeling. Zo heb ik in mijn eigen omgeving gezien dat tienermoeders als zwak, dom en onverantwoordelijk worden gezien, terwijl de tienervaders erbuiten worden gelaten en worden ‘vergeten’: “Mij werd verteld dat het mijn verantwoordelijkheid was. Ik deed het niet veilig, ik werd zwanger, ik droeg het kind en ik heb het kind gebaard. Het waren “mijn beslissingen” en daarom volgens velen in mijn directe omgeving ook “mijn verantwoordelijkheid”’, aldus een 18-jarige tienermoeder die anoniem wil blijven.    

Naast het feit dat tienermoeders niet alleen sneller worden veroordeeld, komen ze na negen maanden het kindje te hebben gedragen vaak ook nog alleen voor te staan. Als dat niet het geval is, is de tienervader vaak wel ‘aanwezig’ in het leven van het pasgeboren kindje als hij één of twee keer per week langs gaat en ‘tijd doorbrengt’ met zijn kind. Terwijl de verantwoordelijkheid als het gaat om de zorg, betrokkenheid en de financiën omtrent het kind achterblijven bij de moeder. In mijn ogen horen deze rollen gelijk verdeeld te zijn onder de tienerouders. De meesten tienervaders kunnen mijns inziens nog veel meer leren over het vaderschap. Meer dan alleen de leuke en oppervlakkige kant van het ouderschap. Als de tienermoeder zich namelijk zoals de hierboven beschreven tienervader gedroeg, zou zij al snel overspoeld worden met negatieve reacties.

Tienervaders vechten voor hun rechten
Daar tegenover staat wel dat het voor tienervaders veel moeilijker wordt gemaakt om een band op te bouwen met hun kind, in tegenstelling tot tienermoeders. Zo ben je als tienermoeder juridisch gezien automatisch de moeder van het kind, mits je 18 jaar of ouder bent. Dat houdt in grote lijnen in dat je zelf mag kiezen welke achternaam het kind krijgt, dat je verplicht bent om voor het kind te zorgen, dat je elkaars erfgenaam wordt, dat je recht hebt op omgang met het kind en dat je recht hebt op informatie over het kind. Het juridisch ouderschap geeft meer belangrijke rechten en keuzes vrij dan het ouderlijk gezag. Kort samengevat: als tienermoeder heb je automatisch het recht om de belangrijkste beslissingen te nemen voor het kind. Deze rechten kan een tienervader ook krijgen, maar deze moet hij wel eerst aanvragen bij de rechter. Tienermoeders zijn tienervaders al bij de geboorte van het kind een stapje voor als het gaat om de belangrijkste rechten over het kind. Niet echt eerlijk, als je het mij vraagt.

Maar niet alleen wettelijk wordt het de tienervaders moeilijk gemaakt, vaak maken de tienermoeders zelf het ook lastig voor de vaders om een rol in het leven van het kind te kunnen spelen. Zo hebben tienervaders vaak een erg vijandige relatie met de moeder van hun kind, hebben ze totaal geen contact meer met de moeder of wonen ze niet samen met de moeder. Dit maakt het natuurlijk nog moeilijker voor hen om een band op te kunnen bouwen met het kind of te zorgen voor het kind in vergelijking met de tienermoeder.

Ook worden tienermoeders meer dan tienervaders gesteund als ze naar hulpinstanties stappen. Zelfs als blijkt dat de tienervader erg betrokken wil zijn bij het kind en de zorg graag gedeeltelijk op zich wil nemen, wordt de gevraagde hulp en alle overige vragen van de tienermoeder voorgetrokken. Naast vele mensen in de directe omgeving van de tienerouders, gaan hulpinstanties er ook vaak vanuit dat de tienervader niets te maken wil hebben met het kind. Daarbij is de vele hulpverlening die wordt aangeboden, meestal überhaupt alleen gericht op tienermoeders. Maar laat je als tienervader niet meteen van de wijs brengen, want die hulp van hulpinstanties gelden ook voor jou. Zo bieden de onlinehulpinstanties Fiom, Siriz en Fara hulp aan tienerouders, dus zowel aan tienermoeders als aan tienervaders.

Oftewel, om een verantwoordelijke tienervader te worden en mogen zijn, is er op sommige punten dus veel meer moeite nodig dan om een verantwoordelijke tienermoeder te worden. Voor hen wordt het in hun handen gegooid, terwijl tienervaders hier echt voor moeten vechten. Daarom is er denk ik ook meer reden voor hen om minder hun best te doen en misschien zelfs op te geven als tienervader.

Stop met veroordelen, Start met helpen
Neem eens een stapje terug, zijn al deze vooroordelen over tienerouders eerlijk en realistisch? Door de manier waarop tienerouders worden veroordeeld, is het beeld van wat een toekomstige tienermoeder en tienervader wel of niet zou moeten zijn vertekend en erg typerend geworden. Daar moeten we vanaf. We moeten blijven herinneren dat ongeacht hun leeftijd, tienermoeders ook moeders zijn en tienervaders ook vaders zijn. Door alleen al een luisterend oor te zijn, toewijding te tonen of je toegankelijk op te stellen, helpen we tienerouders al een heel eind op weg. Met negatieve aannames, schieten ze niks mee op. Laten we ze daarom omarmen en steunen en stoppen met veroordelen. Dat is wat jonge ouders juist het meest nodig hebben!

En naar alle tienerouders, wees je er bewust van dat je niet alleen bent en niet de eerste bent die jong een kind kreeg. Velen gingen jullie voor en met hen is het uiteindelijk ook goed gekomen. Op de website van tienermoeders.nl voor tienermoeders, maar ook voor tienervaders kan je ervaringen van anderen lezen. Daar kan je ook je ei kwijt, als je dat wil. Of als je dat te persoonlijk vindt, kan je ook een kijkje nemen op de site van het Nederlands Jeugd Instituut. Hier zijn belangrijke regelingen voor jonge ouders te vinden waar je goed gebruik van kan maken.

Ondanks alle veranderingen die je als tienerouder meemaakt, maakt het je kindje niks uit of zijn of haar ouders jong of oud zijn. Of dat ze het moeilijk of makkelijk hebben. Het allerbelangrijkste dat je kindje nodig heeft en om vraagt, is de onvoorwaardelijke liefde van een ouder. Dus hou van hem of haar en geniet van je kindje!

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.