Kim van Sparrentak: “Laten zien dat iemand met een lesbisch leven ook in het Europarlement zit”
Persfoto van Kim van Sparrentak
Kim van Sparrentak zet zich sinds 2019 in het Europees Parlement in voor lhbti-rechten. De GroenLinkser begint aan haar tweede zittingsperiode in het Parlement, maar kijkt gespannen naar de huidige politieke ontwikkelingen in Europa: “We gaan de komende tijd niet vooruit, ik hoop gewoon dat we niet achteruit gaan.”
Na de Europese verkiezingen verandert de samenstelling van het Europees Parlement weer. Sommige leden zullen vertrekken, anderen komen erbij. Kim van Sparrentak mag rustig blijven zitten: de vierde kandidaat van GroenLinks-PvdA is voor de tweede keer gekozen en kan de komende zittingsperiode de Europese burgers blijven vertegenwoordigen.
De eerste keer werd Van Sparrentak via voorkeursstemmen gekozen: “Dat was echt schrikken, ik had het totaal niet zien aankomen.” Door deze plotselinge aanstelling duurde het even voordat ze goed was geland in het Parlement. Hoewel ze nog niet precies wist wat ze daar wilde doen, was één ding zeker: ze zou voor lhbtiq+-rechten gaan werken.
Lhbti Intergroup
Als voorzitter van de lhbti Intergroup zet ze zich daar nu voor in. Deze Intergroup bestaat uit meer dan 160 leden en maakt zich hard voor lhbtiq-rechten in Europa en daarbuiten. “Andere commissies behandelen natuurlijk ook lhbti-onderwerpen, maar daar is het niet de prioriteit.” Van Sparrentak benadrukt de meerwaarde van zo’n grote groep: “Op deze manier heb je direct 160 Europarlementariërs die allemaal achter hetzelfde staan. Dat heeft gewoon meer invloed.”
Europride
Die inzet voor lhbti’ers wordt niet alleen getoond vanuit Brussel. Zo gaat een deel van de Intergroup volgende week naar de Europride in het Griekse Thessaloniki. “Dat is een mooi moment, omdat Griekenland net het huwelijk voor stellen van hetzelfde geslacht heeft opengesteld. Aan de andere kant is dit de plek waar in maart twee transgender jongeren werden belaagd door een grote groep mensen. Er is dus ook zichtbaarheid en support nodig.”
Juist wanneer de omstandigheden niet perfect zijn zien leden van de Intergroup de noodzaak van hun aanwezigheid. Zoals in 2022, toen de Europride werd gehouden in Belgrado, Servië. “Er waren allemaal rechts-extremistische groepen die zeiden dat ze de Pride zouden aanvallen, daarom werd getwijfeld of het door moest gaan.” Samen met andere Parlementariërs liep Van Sparrentak mee met deze pride. “Onze aanwezigheid legt druk op de regering; ons mag niets gebeuren, dus moéten ze wel rekening houden met beveiliging.”
Spanning in Belgrado
“Er hing een erg gespannen sfeer tijdens die Pride. Veel straten werden afgezet om de problemen op afstand te houden en er was veel beveiliging.” Van Sparrentak vertelt over een kerk waar de tocht voorbijkwam: “Daar stonden mensen voor ons te bidden en met kruizen te zwaaien. Een soort ‘pray the gay away’. In andere delen van de stad waren ook mobs, maar die heb ik gelukkig niet gezien.”
Ondanks de spanning en dreiging kijkt ze positief terug naar deze Pride. “Het was bijzonder dat we daar met zijn allen waren, dat er zo véél mensen waren ook. Er waren ook mensen die ons vertelden dat dit de eerste keer was dat ze mee durfden te lopen, omdat wij aanwezig waren. Dan zie je pas echt hoe veel zoiets kan betekenen.”
Van activisme naar Brussel
Dit soort acties is Van Sparrentak wel gewend; ze komt namelijk uit het activisme en de campagnekant van de politiek. Zo was ze lid van de GroenLinks jongerengroep en van de Europese jonge groenen en werkte ze een tijdje voor Milieudefensie, waar ze onder anderen klimaatdemonstraties organiseerde. Op een gegeven moment kwam ze erachter dat het politieke handwerk haar wel heel goed afging. Toen viel het besluit om zich kandidaat te stellen voor de verkiezingen.
Ook de keuze voor Europese politiek was makkelijk gemaakt: “Bij de Europese jonge groenen voelde het echt als een soort thuiskomen. Het is zo bijzonder dat je met allemaal mensen uit verschillende landen en met verschillende politieke systemen hetzelfde doel nastreeft, dezelfde stip op de horizon hebt. Dat vond ik zo’n fijne wereld dat Brussel een logische stap was.”
Out and proud
Wel twijfelde Van Sparrentak hoe open ze wilde zijn over haar seksuele oriëntatie: “Ik was wel out, maar het was de vraag hoeveel ik dit wilde laten zien.” Toch besloot ze uiteindelijk zichzelf out and proud te presenteren. “Het is belangrijk om te laten zien dat er gewoon mensen met een totaal lesbisch leven in het Europees Parlement zitten. Daarom ben ik er ook op sociale media open over, tot op zekere hoogte.”
Ook in het Parlement tast ze de sfeer vaak af: “Wanneer ik met een groep conservatieven onderhandel, ben ik echt wel minder uitgesproken out. Bij veel mensen dringt het ook niet door. Die gaan er dan van uit dat mijn partner een man is. Dat verbeter ik niet iedere keer: soms heb ik daar geen energie voor en denk ik ‘Mwah, vandaag even niet’. Dat is ook oké denk ik.”
Zorgen
Ze is blij dat ze haar stem in het Parlement kan laten horen. Geregeld spreekt ze zich tijdens plenaire vergaderingen uit over onrecht en problemen van de gemeenschap. Dit blijft volgens haar nodig: “Als je ziet welke kant het nu opgaat met lhbti-rechten in Europa maak ik mij wel zorgen over de verharding van het debat en hoe onze rechten eigenlijk in twijfel worden getrokken.” Als voorbeeld wijst ze naar Italië, waar lesbische moeders van het geboortecertificaat van hun kinderen worden gehaald. “Ik ben een optimist, maar we moeten nu wel hard aan de bak om ervoor te zorgen dat het niet slechter wordt.”
“We zijn nu bezig met wetgeving die ervoor moet zorgen dat, als een regenboogfamilie naar een ander EU-land verhuist, niet een van de ouders het recht op zijn kind verliest.” Dit helpt, maar lost het probleem voor de regenboogfamilies in Italië niet op. “Het vastleggen van die rechten is allemaal nationaal beleid. Daar kunnen wij niets aan doen, maar we kunnen er wel voor zorgen dat horizontale discriminatie wordt tegengegaan.”
Polen
Een ander voorbeeld waar de Intergroup wél veel invloed heeft kunnen uitvoeren is Polen. Naar aanleiding van de lhbti-vrije zones zette de groep een resolutie op om de EU een lhbtiq-vrijheidszone te maken, die werd in 2021 aangenomen. “Het is eigenlijk een oproep tot de ambitie waarin iedereen gelijk is. Dat gaf symbolische en lichte politieke druk om harder aan de slag te gaan met lhbti-rechten.”
En de resolutie wierp zijn vruchten af: de Europese Unie zou geen regionaal geld meer geven aan de lhbti-vrije zones, waarna die verdwenen. “Het was niet vanzelfsprekend dat dit zou lukken, dus dat zijn wel echt momenten dat je denkt ‘yes, fantastisch’.” Volgens Van Sparrentak kan deze ontwikkeling echt hoop geven aan de gemeenschap in Polen, vooral nu extreemrechts niet meer aan de macht is na de verkiezingen.
Uitdagingen
Soms is het doorvoeren van dit soort wetten best een uitdaging, aldus Van Sparrentak. Zo vertelt ze dat het woord ‘gender’ bijna standaard wordt gevetood door de Europese Raad, die bestaat uit de regeringsleiders van de EU-lidstaten. “Dat maakt het extreem ingewikkeld om wetten erdoorheen te krijgen. We moeten steeds verschillende manieren vinden om dat in de wetgeving te formuleren.” Nadat ze hier even over nadenkt kan ze een voorbeeld van zo’n creatieve verwoording noemen: “Dan heb je het over ‘mannen en vrouwen in al hun diversiteit’, dat soort vage dingen.”
Dit kan frustrerend zijn, vooral omdat er weinig vooruitgang in lijkt te zitten: “Als we gewoon met zijn allen transgender mensen zouden erkennen, zou het al een stuk makkelijker zijn. Er komen ook steeds meer landen bij die moeilijk doen over deze onderwerpen, dat maakt het niet beter.”
“Polen is nu weer gedraaid, dat is positief. Maar als je bijvoorbeeld naar Hongarije kijkt; die trekt zich niets aan van de lhbti-vrijheidszone.” Om druk uit te oefenen op Hongarije wordt er nu een rechtszaak gestart, waar Van Sparrentak hoopvol naar kijkt. “Het zou mooi zijn als Hongarije een dikke boete zou krijgen voor hun lhbti-wetgeving. Of dit verandering teweeg zal brengen is nog maar de vraag, dat hangt denk ik van de hoogte van de boete af.”
Vooruitgang?
Ook de ontwikkelingen in de Nederlandse politiek stemmen Van Sparrentak niet vrolijk: “Als je ziet wat er in het hoofdlijnenakkoord staat, over ‘neutrale seksuele opvoeding’ en dat soort dingen, gaan er toch alarmbellen af. Zo beginnen ze allemaal.” Ze legt uit dat zij, vanuit haar ervaring als Europarlementariër, anders naar deze signalen kijkt. “Ik heb in veel landen gezien hoe extreemrechtse regeringen lhbti-rechten aantasten. Het eerste dat ze altijd zeggen is ‘we moeten de kinderen beschermen’. Daarna creëren ze nog meer paniek, en halen ze als ware politieke opportunisten de rechten weg van mensen waar iedereen ondertussen bang voor is.”
“We gaan de komende tijd niet vooruit, ik hoop gewoon vooral niet dat we achteruit gaan.” Ook in het Europees parlement verwacht ze na de verkiezingen verandering. Omdat de groep van extreem- en conservatiefrechts is gegroeid, denkt ze dat die zich harder zullen laten horen. “Daarom is de Intergroup zo belangrijk: we houden lhbti-rechten op de agenda en behouden de meerderheid die tégen discriminatie en vóór lhbti-rechten stemt.”
“In principe hebben we nog een meerderheid van progressieve partijen, dus ik denk dat het wel goedkomt.” Ondanks haar zorgen zal Kim van Sparrentak zich de komende vier jaar blijven inzetten voor lhbtiq+’ers in Europa en daarbuiten. “Ik ben optimistisch dat we nog wel dingen voor elkaar gaan krijgen, maar het wordt wel spannend. In ieder geval wordt het de komende tijd niet gezelliger in het Parlement.”
50 jaar LOVER!
LOVER draait sinds de start in 1974 volledig op vrijwilligers en donaties. Dit jaar bestaat LOVER 50 jaar. Voor de jubileumactiviteiten zijn extra middelen nodig. Informatie over (eenmalig) doneren vind je hier.
Potentiële subsidieverstrekkers zijn van harte uitgenodigd om contact op te nemen met het bestuur via .