Anne startte haar eigen uitgeverij: “Ik ben de hele dag bezig met boeken”

Anne Oerlemans

Al sinds haar twintigste roept Anne Oerlemans (31) dat ze haar eigen uitgeverij wil, het liefst vóór haar dertigste. Ondanks de soms lacherige reacties uit haar omgeving is uitgeverij Annex nu een feit. De eerste drie titels zijn aangekocht, allemaal van vrouwelijke auteurs. “Ik zou het heel tof vinden om een soort netwerk te bouwen van vrouwen die elkaar kunnen helpen.”

We spreken elkaar op de Radboud Universiteit, waar Anne als buitenpromovenda onderzoek doet naar literaire debuutprijzen. Daarnaast werkt ze als uitgever van wetenschappelijke publicaties bij uitgeverij Boom. Met Annex richt ze zich op literaire fictie.

Wat spreekt je zo aan in het uitgeverschap?
“Ik ben sowieso gewoon de hele dag bezig met boeken. De uitgeverswereld, ik kan daar uren over praten. Er zit een spanning in uitgeverijen tussen het commerciële, literaire, esthetische en meer idealistische... Grote uitgeverijen moeten marges halen: die krijgen steeds diversere fondsen [het geheel aan uitgaven van een uitgeverij, red.] en als je daar werkt, moet je soms dertig, veertig titels per jaar maken. Met Annex maak ik er twee of drie per jaar. Ik zit dan helemaal in het boek en ben met alle facetten bezig.”

Is dat ook de reden dat je een eigen uitgeverij wilde oprichten?
“Ik heb wel het idee dat, als ik zelf bij een grote uitgeverij zou komen te werken, ik daar waarschijnlijk toch niet de boeken kan uitgeven die ik heel graag zou willen uitgeven. Simpelweg omdat ze commercieel niet interessant genoeg zijn. Dus daarom dacht ik: ik ga toch lekker tegendraads proberen te kijken of ik straks met Annex in elk geval genoeg boeken kan verkopen om er geen verlies op te draaien. Ik ben ook wel eigenwijs, omdat ik het graag allemaal zelf doe en zelf in de hand wil houden.
Met Annex probeer ik iets toe te voegen, een bijlage of iets extra’s te bieden aan het al bestaande aanbod. Vandaar ook de naam Annex: iets waar mijn naam uit te halen is, maar ook die connotatie van een toevoeging heeft.”

Waarom vind je het zo belangrijk dat de uitgeverij naar jou is vernoemd?
“Ik wil met Annex een fonds neerzetten dat heel erg op mijn smaak leunt. Zodat mensen als ze straks een boek van Annex kopen weten wat ze ervan kunnen verwachten.”

Waarom jij? Waarom jouw smaak?
“Ik heb heel lang gezocht naar een soort gemene deler in de boeken waar ik iets mee wilde. Uiteindelijk kwam ik elke keer weer uit bij: dit is gewoon wat ik zelf heel tof vind en waarin mijn brede interesse bij elkaar komt. Het zijn titels die niet zo in een hokje passen. Ik hou heel erg van literaire fictie en zoek vaak boeken in de niches uit. Daarin heb ik denk ik wel iets te pakken waarin ik mij kan onderscheiden van alle andere fondsen die er al bestaan. Ik hoop mijn enthousiasme over te kunnen brengen aan mensen die straks de boeken moeten gaan lezen en kopen.”

Maar het gaat niet alleen om jouw smaak toch? Je vertelde eerder dat je het belangrijk vindt om vrouwelijke auteurs te publiceren. Waarom is dat?
“Ik heb nu een platform waarbij ik met opzet kan kiezen om vrouwen een stem te geven, ook juist in de vertaling naar het Nederlands. Ik sluit niet uit dat ik ook mannen ga publiceren hoor. Soms lees ik boeken waarvan ik denk dat het misschien iets voor de uitgeverij kan zijn en dan vind ik het bijna jammer als het door een man geschreven is. Maar mijn voorkeur gaat uit naar vrouwen. Gewoon omdat ik vind – en dit klinkt heel cheesy – dat we dat als vrouwen ook een beetje aan elkaar verplicht zijn.”

De vorige keer dat ik je sprak noemde ik die keuze feministisch en daar was je toen een beetje terughoudend in.
“Ja dat klopt, dat heb ik nog steeds wel. Het is misschien onterecht, maar ‘feministisch’ heeft voor mij een hele zware connotatie: op de barricade, maar zo voel ik mezelf helemaal niet. Je zou mijn keuzes feministisch kunnen noemen, maar ik wil mezelf niet per se als politieke of feministische uitgeverij profileren. Ook omdat het voor mij altijd bij het boek begint: vind ik het boek goed? Uiteindelijk is het ook gewoon de vraag waar ik mijn geld in ga stoppen. Als er drie boeken op tafel liggen die ik alle drie even goed vind waarvan er twee door een man zijn geschreven en één door een vrouw, dan zal die vrouw dat winnen.”

Je hebt nog een ideaal: schrijvers uit ondervertegenwoordigde taalgebieden publiceren. De boeken die je tot nu toe zijn aangekocht, worden allemaal vertaald vanuit het Engels. Dat is voor zover ik weet niet bepaald een ondervertegenwoordigd taalgebied in de boekenwereld.
“Klopt, ik heb nu twee titels aangekocht van dezelfde schrijver uit Schotland en een andere auteur van Aziatische afkomst die in Canada woont en daar in het Engels heeft gepubliceerd. Binnen de Engelse taal is de Schotse uitgeefcommunity ook wel een soort niche, terwijl daar ook echt hele leuke dingen verschijnen. De keuze voor Engels is voor nu ook tactisch en praktisch, want ik wil graag met titels beginnen waarvan ik zeker weet: dit is waar ik voor wil staan. En dan kom ik toch bij het Engels uit, omdat dat de enige taal is die ik zelf goed kan lezen naast het Nederlands. Op termijn hoop ik daar wel in te groeien, een netwerk op te bouwen met literair agenten die me ook kunnen helpen met boeken in talen die ik zelf niet kan lezen, maar dat vind ik nu nog spannend.”

Moeten we nog wel vertalen vanuit het Engels?
“Ja, ik ben er echt heilig van overtuigd dat de kracht in vertalingen er echt wel is. Er zijn nog steeds heel veel lezers die het Engels niet machtig genoeg zijn om zo’n boek te kunnen lezen. Ik vind dat vertalers een enorm aandeel hebben in het product dat uiteindelijk op de markt komt. Ik werk nu met gerenommeerde vertalers, dat vind ik ook belangrijk om mijn eigen naam als Annex neer te zetten. Op termijn wil ik ook graag jonge vertalers daarin meer een kans geven.”

Over de toekomst gesproken: wat zou je met Annex willen bereiken?
“Misschien is dit compleet naïef, maar ik wil gewoon een steady fonds bouwen. In het begin wil ik elk jaar twee of drie titels neerzetten waar ik zelf helemaal achter sta. En dat ik binnen het Nederlandstalige taalgebied een groep mensen vind die daar net zo enthousiast van wordt als ik en die denkt: ‘Als het bij Anne uitkomt dan weet ik dat ik het sowieso gaaf vind. Dan ga ik het kopen want dan moet ik het lezen.’ Ik wil met Annex dat eigenzinnige kwaliteitsstempel van een uitgeverij weer terug. En wat betreft de schrijvers en de mensen met wie ik werk zou ik het heel tof vinden om een soort netwerk te bouwen van vrouwen die elkaar kunnen helpen en ondersteunen in wat ze doen in hun werk, en dat ik dat dan kan faciliteren.”

Dat klinkt als een prachtig plan voor de toekomst. Maar eerst nog even over 2025: wat gaat er dit jaar al gebeuren?
“Het eerste boek wordt as we speak vertaald. Ik verwacht nu dat dat na de zomer uitkomt, maar voor mij is het ook allemaal nieuw, dus ik ga zien hoe lang dat proces precies gaat duren. Ik heb een lijst gemaakt van zo’n vijftig boekhandels in Nederland waarvan ik denk: ‘oh die zouden wel geneigd zijn om mijn verhaal aan te horen en mijn boek op te nemen in de collectie’. Die ga ik gewoon een voor een benaderen om daar langs te gaan en mijn verhaal te vertellen.”

Op de hoogte blijven en je aanmelden voor de nieuwsbrief kan via: www.uitgeverijannex.nl.
Je kunt Annex ook volgen op Instagram, Facebook en LinkedIn.

Steun LOVER!
LOVER draait sinds de start in 1974 volledig op vrijwilligers en donaties. Wil je dat een van Nederlands oudste feministische tijdschriften blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier. 

Meer LOVER? Volg ons op X, Instagram, LinkedIn en Facebook.