Bekijken en bekeken worden

De kunstwerken van Jenna Gribbon

Illustratie door Margot Beekelaar

Hoe meer ik lees over Jenna Gribbon, hoe meer mijn liefde groeit voor deze hedendaagse kunstenares en haar fascinatie voor kijken en bekeken worden in alledaagse situaties. Hoewel haar schilderijen haast vluchtige snapshots lijken, zijn de beelden van Gribbon tot in detail doordacht. Van de steeds terugkerende fluorescerende tepels tot aan de bijzondere perspectieven, elk detail in het werk van Gribbon is weloverwogen en zorgt voor een extra betekenislaag.

Wie is Jenna Gribbon?
Gribbon (1978) is geboren in Knoxville Amerika en woont sinds 2003 in New York. Al van jongs af aan houdt Gribbon zich bezig met kunst, zoals terug te zien is in haar Bachelor of Fine Arts diploma, in Tekenen en Schilderen aan de Universiteit van Georgia. Haar visie blijkt al uit haar vroege werk. Dit was ook figuratief en persoonlijk, kerneigenschappen die haar huidige werken nog steeds dragen. Gribbon verliest na haar bachelor haar passie een tijd uit het oog en is druk met de zorg voor haar kindje. Later schrijft ze zich toch in voor een Master of Fine Arts. Een trend van zelfontdekking start, met name rondom haar seksualiteit en gender. Vrouw-vrouw relaties, zowel romantisch als vriendschappelijk, zijn vanaf dit moment een terugkerend onderwerp binnen haar werk.

Naast het persoonlijke, komt ook het politieke tot uiting in haar werk. Vanaf de overwinning van Trump in 2016 begint Gribbon het als haar taak te zien om schilderijen te maken die mensen ‘moeten’ bekijken. Daarvoor maakte ze werk dat ze vooral graag zelf wilde zien. Vanaf dit moment zien we ook meer van haar partner Mackenzie Scott en Gribbon’s kind in haar schilderijen. Gribbon wil zoveel mogelijk van zichzelf blootgeven, het liefst op een controversiële manier. Zo daagt ze de kijker uit door de tepels van de vrouwen in haar werk fluorescerend roze te schilderen, zodat er niet aan ze valt te ontkomen “[They] make it impossible not to look at […] It catches you”, zegt ze daar zelf over. Ze ageert hiermee tegen het taboe dat er op het tonen van tepels rust. Volgens Gribbon zijn we haast getraind om níet naar vrouwelijke tepels te kijken. Ze worden weg gefotoshopt bij lingeriemodellen en instagram verwijdert zelfs foto’s waarop tepels van vrouwen zichtbaar zijn.  

Kijken, kijken, kijken
Een terugkerend thema in het werk van Gribbon is kijken en bekeken worden. Ze maakt haar meest erotische werken op miniatuur canvassen, met een voyeuristische motivatie. Voorbeelden hiervan zijn Studio Break (2019) waarbij de blik van de kijker vanuit Gribbon’s perspectief op Mackenzie Scott rust. Scott zit tussen Gribbon’s benen en houdt haar stevig vast. Ze zijn beiden naakt. Een ander voorbeeld is Wholesome Sunday Fuck (2020) waarbij de kijker een klein deel van Gribbon’s gespreide bovenbenen ziet. Een naakte Scott hangt boven Gribbon, en kijkt vertederd op haar neer. Dit zijn voorbeelden van alledaagse situaties die veelal terugkomen in Gribbon’s werk. Het zijn vastgelegde beelden van vluchtige niet-gestileerde momenten. Dit zorgt voor een levendige uitstraling, waarbij Gribbon de details van alledag viert.

In een interview vertelt Gribbon dat ze deze miniatuur werken graag ziet in een grotere ruimte waarbij ze speelt met het idee van voyeurisme. De kijker moet dichtbij komen om het werk goed te zien en voelt zich haast betrapt, wanneer deze in een erotische, privé scène van de kunstenares en haar partner terechtkomt. En deze betrapte blik van de kijker wordt ook weer opgemerkt door het publiek eromheen. Zo is het steeds een spel tussen het werk, de kijker en de toeschouwers eromheen.  

Hoewel de afgebeelde scènes vrij expliciet zijn, geven de titels nog extra toelichting. Gribbon noemt dit effect van de titels een ‘Scopophilic feedback loop’. Zoals het werk Wachting her give/gives me pleasure (2020), waarbij de kijker vanuit Gribbon’s perspectief Scott haar ziet beffen. Scopophilia verwijst naar het genot dat je kan halen uit het kijken naar iets. Dit kan esthetisch genot zijn of juist seksueel, zoals bij het kijken naar porno. Hoe de titels bijdragen aan het scopophilia-effect is multi-interpretabel. Wordt de kijker zich bewuster van diens eigen genot van het kijken naar erotische scènes door de expliciete duiding in de titel? Of wordt de kijker zich (nog) bewuster van het genot dat plaatsvindt tussen de geportretteerden die elkaar bekijken ín de scène? Hoe dan ook, Gribbon voegt opnieuw een extra betekenislaag toe aan haar miniatuurwerken.

Vrouwelijke relaties
De thematiek in Gribbon’s werk is vaak een variatie op de relatie tussen kijken en bekeken worden. Een voorbeeld hiervan is het zeer vertederende werk Me Looking at Her Looking at Me (2018) of het schilderij My girlfriend in a short skirt, a row of men between us (2020). In dit laatste werk behandelt Gribbon ook de seksualisering van relaties tussen vrouwen. We zien Gribbon kijken naar een optredende Mackenzie Scott. Precies ter hoogte van Scotts rokje zijn de achterhoofden van twee mannen te zien. Ze staan als het ware tussen Scott en Gribbon in. Hiermee verwijst de kunstenares naar de ‘male gaze’, als een altijd aanwezige toeschouwer zelfs in een relatie tussen twee vrouwen.

Door het tonen van haar romantische, vriendschappelijke en seksuele relaties wil Gribbon de pornografische blik van de maatschappij doorbreken. Het fascineert Gribbon hoe onze maatschappij tegen hedendaags naakt aankijkt. We willen niet met familie naar een seksscène in een moderne film kijken, maar we voelen geen enkel ongemak bij historische, erotische schilderijen in een museum. Gribbon’s schilderijen breiden de representatie van het vrouwelijke naakt in de publieke ruimte uit op onconventionele wijze, door hen af te beelden in alledaagse situaties. Niet geseksualiseerd, wél romantisch. Niet geobjectiveerd, wél erotisch. Hiermee lokt ze schaamte uit en maakt de kijker zelfbewust.

Gaat het zien (op instagram)
Helaas kunnen we Gribbon’s werk nu niet zien hangen in het museum. Google Jenna Gribbon of bezoek haar Instagrampagina en bekijk het. Gribbon heeft haar werk namelijk precies daarvoor gemaakt, om bekeken te worden, misschien nog wel bewuster dan ieder andere kunstenaar.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.