Geeft Hollywood ons iets anders dan een witte, heteronormatieve kerst?

Rodion Kutsaev via Unsplash

De kerstfilm: het is een genre waarbinnen eindeloos veel varianten van hetzelfde verhaal bestaan. Neem een willekeurige kerstfilm in gedachten en de kans is groot dat het gaat om een romantische komedie, waarin een man en vrouw verliefd op elkaar worden en het ondanks familieruzies en miscommunicatie uiteindelijk allemaal goedkomt. Het verhaal eindigt met een witte kerst: niet alleen omdat het áltijd sneeuwt (klimaatverandering bestaat niet in het kerstfilmuniversum), maar ook omdat kerstfilms niet bepaald bekend staan om hun diversiteit.

Love Actually: niet meer van deze tijd?

Neem bijvoorbeeld Love Actually. Volgens deze poll op de drukbezochte ‘rating website’ Ranker is dit de beste kerst-romkom aller tijden. Maar is de film uit 2003 nog wel van deze tijd? Voor degenen die Love Actually niet kennen: de film draait om negen verschillende liefdesverhalen, die zich bijna allemaal afspelen in Londen en die losjes met elkaar verbonden zijn. Voor een film met zoveel verschillende verhalen en hoofdpersonen geeft Love Actually totaal geen inclusief beeld van de Britse bevolking: de cast is bijna volledig wit en de enige acteurs van kleur die er zijn, spelen een bijrolletje.

Ook op seksuele diversiteit scoort de film verschrikkelijk laag: slechts één van de verhaallijnen gaat over een niet-heterostel en dat is dan ook meteen de zwakste van allemaal. Oud-rockster Billy Mack (Bill Nighy), die een comeback probeert te maken met zijn kersthit “Christmas Is All Around”, verklaart op kerstavond op onhandige wijze de liefde aan zijn manager Joe (Gregor Fisher). Aangezien Billy de hele film alleen maar onaardige dingen heeft gezegd over Joe – hij noemt hem “my fat manager, ugliest man in the world” – komt dit nogal uit de lucht vallen. Echt romantisch wordt het ook niet: het blijft bij een ongemakkelijke omhelzing en het voorstel “let’s get drunk and watch porn”. Of er echt sprake is van liefde is dus nog maar de vraag.  

Happiest Season: de eerste LHBTI+ kerstfilm?

De heteronormativiteit van het kerstfilmgenre en de behoefte aan een ander soort verhaal lijkt ook te zijn doorgedrongen in Hollywood. Dit jaar verscheen Happiest Season, een film die werd gepromoot als de eerste LHBTI+ kerstfilm van een grote Hollywoodstudio voor een mainstream publiek. Dat klonk veelbelovend, zeker omdat regisseur Clea DuVall en hoofrolspeler Kristen Stewart zelf queer zijn. Ondanks de hoge verwachtingen (of misschien juist daardoor) waren veel mensen teleurgesteld in de film.

Het verhaal van Happiest Season is namelijk nogal problematisch. De film gaat over Abby (Kristen Stewart) en haar vriendin Harper (Mackenzie Davis), die voor het eerst samen kerst gaan vieren bij Harpers ouders. Vlak voor hun aankomst vertelt Harper aan Abby dat ze nog niet uit de kast is bij haar conservatieve familie en vraagt ze Abby om zich voor te doen als haar (hetero) huisgenoot. Abby gaat hierdoor gedwongen ‘terug in de kast’. De rest van de film is de chemistry tussen de twee ver te zoeken: Harper flirt er zelfs op los met haar ex-vriendje, terwijl Abby erbij staat. Uiteindelijk komt het tegen alle verwachtingen in toch goed met het stel, wat na Harpers gedrag niet erg geloofwaardig is.

De film geeft het beeld van een ongezonde lesbische relatie en een problematische coming-out. Daarmee wordt het een behoorlijk zware kerstfilm. Nu mag een film natuurlijk best een zwaar verhaal vertellen, maar juist omdat Happiest Season werd gepresenteerd als een baanbrekende, niet-heteronormatieve kerstfilm, valt dit tegen. Waar veel mensen op hoopten, zo blijkt uit de teleurgestelde recensies, was een positief verhaal: gewoon een gezellige kerstfilm met eindelijk eens een lesbisch stel in de hoofdrol, zonder dat het wéér over die coming-out moet gaan.  

Carol: een goed alternatief?

De claim dat Happiest Season de eerste LHBTI+ kerstfilm voor een mainstream publiek zou zijn, klopt ook niet helemaal. Dit jaar alleen al kwamen er nog vijf andere kerstfilms uit met queer koppels in de hoofdrol (dit artikel uit de New York Times geeft een overzicht). Deze films zijn dan misschien niet expliciet gemaakt voor een mainstream publiek, zoals Happiest Season – maar waarom zou dat iets uitmaken? Waarom zijn heteronormatieve kerstfilms voor ‘iedereen’ en LGBT-kerstfilms ‘alleen voor de LHBTI+ community’?

Dat queer kerstfilms net zo goed kunnen aanslaan bij een ‘mainstream’ of heteropubliek wisten we trouwens al. Een voorbeeld is de film Carol uit 2015. Deze film werd niet alleen verkozen tot beste LHBTI+ film aller tijden, maar werd ook genomineerd voor zes Oscars en was een hit in de bioscopen. De film vertelt het verhaal van de liefde tussen Carol (Cate Blanchett), een societyvrouw, en Therese (Rooney Mara), een jonge vrouw. Ze ontmoeten elkaar als Carol een kerstcadeau voor haar dochtertje komt uitzoeken in het warenhuis waar Therese werkt. Er schiet een vonk over en ze krijgen een affaire. Hun relatie wordt niet geaccepteerd door hun omgeving, maar vanwege de setting (de film speelt in de jaren ’50) ligt dat meer voor de hand dan in bijvoorbeeld Happiest Season. In tegenstelling tot Harper weigeren Carol en Therese om zich aan te passen aan de norm en slaan ze letterlijk op de vlucht om samen te kunnen zijn.

Heb je dus zin in een romantische, niet-heteronormatieve kerstfilm, dan is Carol een aanrader. Jammer is wel dat ook deze film weer heel wit is (en dan hebben we het niet alleen over sneeuw). Qua diversiteit in kerstfilms is er dus nog veel werk aan de winkel.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.