Gender in de oudejaarsconferences van 2018
Gender in de oudejaarsconferences van 2018
De oudejaarsconference en genderkwesties zijn niet altijd een goede combinatie. Vorig jaar sloeg Youp van ’t Hek de plank bijvoorbeeld behoorlijk mis. Hij liet een vrouwelijke stamgast in zijn cafésetting verzuchten dat ze zelf graag een #metoo had meegemaakt, in plaats van altijd eenzaam en onbetast door het leven te zijn gegaan. Hoe is het Marc-Marie Huijbregts en Guido Weijers vergaan?
Marc-Marie Huijbregts: Onderweg naar morgen
Huijbregts bracht een behoorlijk persoonlijk jaaroverzicht en bleef ver van het politieke vuurwerk dat zo kenmerkend is voor de oudejaarsconference. Tweemaal sprak hij zich uit over gendergevoelige thema’s - en over vrouwen heeft hij het nauwelijks gehad.
Neem #metoo: hij was zelf, zegt hij, betrokken bij metoo’tje. Als dader. Na een ongelukkige glijpartij op de fiets moest er namelijk een fysio aan huis komen. Een jonge, fitte, knappe stagiair stond op de stoep bij de overduidelijk homoseksuele Marc-Marie Huijbregts. Zwoel muziekje op, kaarslicht, handdoekje op de sofa… De arme jongen zal zich behoorlijk in de val gelokt hebben gevoeld.
Wat interessant is aan dit grapje van Huijbregts, is dat het aan mes aan twee kanten snijdt. De jonge fysio is angstig voor een ongewenst intieme situatie, misschien niet voor het eerst. Een massagetherapeut die bij een klant langsgaat aan huis is per slot van rekening best een goed beginpunt voor een erotische film.Aan de andere kant: Huijbregts raakt in paniek bij het idee dat hij veroorzaker is van een hashtag-situatie, ook al was er niets aan de hand en had hij de massage vanwege zijn gescheurde kruisbanden écht nodig. De #metoo maakt twee kanten op gevoeligheid los. De grap is redelijk geslaagd te noemen, in het grotere kader van #metoo-grappen in cabaret het afgelopen jaar.
Een ander gendergedoetje binnen de sector: Youp van ’t Hek blijft de term pisnicht gebruiken, ook al doet hij zijn vriend Paul de Leeuw daarmee een beetje pijn. Dat is wat Huijbregts betreft natuurlijk oneerlijk, want het is niet mogelijk om terug te schelden. Er zijn nu eenmaal geen scheldwoorden die je kunt gebruiken om een heteroseksuele witte man aan te duiden. Dit komt, volgens Huijbregts, waarschijnlijk omdat de meeste scheldwoorden zijn uitgevonden door de heteroseksuele man zelf. Hij stelt voor om dan maar “Youp van ’t Hek!” te gaan roepen naar mensen die zich als zo iemand gedragen. Dat beviel de Youp van ’t Hekjes op Twitter lang niet allemaal.
Guido Weijers - Oudejaarsconference 2018
Guido Weijers’ grappen vielen beter in de smaak, althans op Twitter. Ook voor ons kan zijn conference ermee door: er zaten nagenoeg geen vrouwonvriendelijke grapjes in de show. De grootste gendergerelateerde verwijten bewaarde hij voor de vader van het Franse gezin dat in safaripark Beekse Bergen uit de auto stapte en binnen enkele seconden omringd werd door jachtluipaarden:
De vrouw komt weg het verwijt dat zij geen goede moeder is. Haar man heeft echter niet alleen ‘als vader’, maar ‘als man’ in het geheel gefaald. Volgens Weijers rent hij als eerste terug de auto in en houdt hij dus geen rekening met het ‘vrouwen en kinderen eerst’-principe. Hij is bij lange na niet de redder-in-nood die hij – als stereotype alfa-man – had moeten zijn. Weijers stelt dat deze man zijn ballen beter af kan snijden, want zijn mannelijkheid heeft hij toch verloren. Hij kan zijn vrouw nu natuurlijk niet meer onder ogen komen.
Interessant hieraan is de scheve verhouding tussen man en vrouw. De vrouw faalt als moeder, maar wint als vrouw, door als laatste in de auto te stappen en zodoende dapperder te zijn dan haar man. Haar man vertoont vrij logisch gedrag tot zelfbehoud. Overigens: als je het filmpje een paar keer doorneemt kun je je afvragen of er überhaupt een vader in de auto zit. De bestuurder is een blonde vrouw, die een kind binnenlaat. Een puber klimt zelf achterin, en de laatste moederfiguur komt met een kind op de arm voorin. Desondanks is de al dan niet aanwezige man voor altijd zijn mannelijkheid kwijt, omdat hij er niet in slaagde vrouw en kinderen te beschermen tegen de levensgevaarlijke jachtluipaarden.
2019: het jaar van de Man?
Dit fragment deed mij denken aan de oproep van Esther Perel tijdens De Wereld Draait Door in oktober. Zij voorspelde daar dat 2019 ‘Het Jaar van de Man’ zou worden.
Volgens Perel zijn vrouwen inmiddels redelijk vrij om te doen wat ze willen. Een vrouw zijn ze altijd: je kunt je vrouwelijkheid niet zomaar verliezen. Mannelijkheid daarentegen, moet iemand verdienen en vervolgens ook behouden. In elke cultuur bestaan overgangsrites waarin jongens zichzelf moeten bewijzen en op die manier hun mannelijkheid behalen. Een zware taak, die volgens Perel veel mannen onzeker maakt. En een man die onzeker is over zijn mannelijkheid… Dat levert nare Twitterhashtags op. Misschien wordt 2019 een beter jaar voor de man. En daarmee ook voor de vrouw.