Opgesloten in een kooi met tralies van vuur
Maaike las Birthday van Meredith Russo
Birthday5305
Morgan en Eric worden op dezelfde dag geboren in hetzelfde ziekenhuis, waar hun families vastzitten door een sneeuwstorm. Vanaf dat moment zijn ze onafscheidelijk. Hun gezinnengaan samen op vakantie, lopen elkaars huis plat én vieren natuurlijk samen de verjaardagen van de twee. Morgan en Eric zijn écht beste vrienden, alleen wordt die vriendschap tijdens hun puberteit steeds meer op de proef gesteld.
Meredith Russo beschrijft in het coming-of-ageboek Birthday zes verjaardagen van Morgan en Eric. Om de beurt geven de twee vrienden hun perspectief op de dag, in een waterpark op hun dertiende verjaardag. Die verhaalconstructie lijkt op het eerste gezicht erg gemaakt, ook – of misschien juist – omdat Morgan op de eerste pagina’s al beschrijft dat ze zich eigenlijk een meisje voelt. Als lezer verwachtte ik meer opbouw. Als ze het nu al weet, is de rest van het boek toch niet meer nodig? Maar juist dat vroege bewustzijn is extra pijnlijk als het verhaal vordert en Morgan haar gevoelens steeds verder onderdrukt. Ik bleef me maar afvragen: wat als Eric haar noodkreet wel gehoord had, toen in die waterglijbaan? Hoe was het verhaal dan gelopen?
Ondanks het gegeven dat Birthday Young Adult fictie is, schuwt Russo er niet voor om heftige problematiek aan te snijden. Een content warning voor suïcide is dan ook op zijn plaats. Toch voelt het boek niet aan als een verhaal waarin heftige gebeurtenissenenkel toegevoegd is om het interessant te maken: het geeft juist weer hoe het leven van een transgenderjongere met geïnternaliseerde transfobie kan zijn. Daarnaast is Birthday ook echt het verhaal van Morgan én Eric, waarbij Eric niet enkel een bijpersonage is om Morgans ontwikkeling te illustreren. Hij heeft een eigen leven, met problemen die regelmatig losstaan van Morgan.
Birthday laat heel goed zien hoe hetero- en cisnormatief de samenleving is. Niet alleen in de footballwereld, maar ook in nonchalante, subtiele opmerkingen van vrienden, familieleden, en zelfs van een overleden moeder. Het is een duidelijke weergave van hoe iemand onbedoeld kapot kan worden gemaakt door ideeën over masculiniteit, verweven in kleine dingetjes waar de omgeving totaal niet bij stilstaat. Dit maakt het boek inzichtelijk, maar ook hartverscheurend prachtig en triest. Ik ben blij dat ik het grootste deel in één avond heb uitgelezen en het daarna in mijn eentje op de bank kon verwerken, want Birthday is een boek dat je echt raakt.
De illustratie bij dit artikel is gemaakt door Charlotte de Jongh. Bekijk haar werk op www.charliemoonstudio.com of op Instagram: @charliemoon_studio.