Sisterhood for Sale

sale

Feminisme is hip.Misschien niet zo zeer de (toegegeven, niet erg toegankelijke) boeken van Judith Butler over gender performativity, of Kimberle Crenshaw's artikelen over intersectionaliteit. Nee, echt populair is een soort 'Feminism Light', of zoals ik het graag noem 'Beyoncé-Feminism'.

Begrijp me niet verkeerd, ik heb Lemonade 20 keer bekeken en moet er elke keer bij huilen. Ik vind het fantastisch dat steeds meer vooraanstaande en bekende figuren het etiket 'feminist' op zichzelf plakken en daarmee het imago van bh-verbrandende frigide lesbiennes ontkrachten en de bekendheid van de movement versterken. En tegelijkertijd baart het me zorgen. Want als iedereen zich plotseling feminist noemt, heeft het dan nog wel echt betekenis?

Een ‘Echte’ Feminist

Een veelgebruikte definitie van feminisme is 1) het geloof in gelijkwaardigheid van vrouw en man (en LGBTQIA+) en 2) actieve participatie in het bereiken van die gelijkwaardigheid. Ik heb zelf lang enthousiast met deel 1 zitten strooien. In gesprekken met vriendinnen en vrienden die zich eigenlijk nog niet durfden te identificeren als feminist vroeg ik: ‘Zeg, geloof jij eigenlijk in gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen en LGBTQIA+ groepen?’ Natuurlijk zegt niemand daar nee op (in mijn kennisgroep zitten geen FvdD-stemmers) dus kon ik triomfantelijk roepen: ‘Ha, dan ben je dus een feminist!’ Dat is leuk, want als we het met z'n allen eens zijn, lijkt het net alsof we stiekem die gelijkwaardigheid al wel hebben bereikt. Alleen de politiek loopt een beetje achter.

Ondertussen heb ik mijn aanpak aangepast en geloof ik wel degelijk in de noodzaak van het tweede deel van die definitie. Actieve participatie maakt een 'echte' feminist. Dat kan natuurlijk op heel veel manieren, van het delen op facebook van een interessant artikel over feminisme tot het organiseren van een women's march. Maar af en toe trots melden dat je een feminist bent, alsof alleen al het kennen en correct toepassen van de term een hele prestatie is, just doesn't cut it.

Commercialisering

Dit brengt me bij mijn eigenlijke punt en de aanleiding tot het schrijven van deze column. Zoals je waarschijnlijk al weet, was het vorige week vrijdag Internationale Vrouwendag, een dag waarop we de triomfen van het feminisme vieren en aandacht eisen voor de veranderingen die hard nodig zijn. De datum van 8 maart zit in mijn geheugen gegrift, maar voor mensen die daar niet zo actief mee bezig zijn viel het waarschijnlijk ook niet te missen. Waarom? Kwam dat misschien door de oproepen om mee te lopen op de Women's March, om te staken voor gelijk loon, of gewoon om die dag even stil te staan bij het belang van gendergelijkheid? Ja, vast wel een beetje, maar toch vooral omdat we volledig zijn doodgegooid met kortingsacties en promoties van 'feministische artikelen' door ongeveer alle grote modeketens, make-upmerken en andere traditioneel vrouw-georiënteerde industrieën. ‘Wil jij er goed verzorgd uitzien tijdens de Women’s March? Koop dan onze scherp afgeprijsde lipgloss!’ Of ‘Geloof jij in sisterhood? Bewijs het door ons geld te geven voor een t-shirt met de tekst 'This Is What a Feminist Looks Like' erop gekladderd’. En dan de suggestie dat je pas echt een 'goddess' - niet gewoon een persoon die staat voor gelijke rechten, nee, een goddess - bent als je deze bh of die oorbellen draagt. Met korting natuurlijk. Een cadeautje. Speciaal voor jou op Internationale Vrouwendag.

Sinds wanneer is feminisme iets wat je kunt - of moet - kopen? Bewijs je solidariteit door het dragen van extra-special-women's-day-discount ondergoed? Dat een dag als Internationale Vrouwendag commercieel wordt uitgebuit, geeft al een nare bijsmaak. Maar de wijze waarop, is ronduit kwalijk. Hoe stereotiep en rolbevestigend kun je het maken, wanneer je als bouwmarkt een roze schroevendraaierset in de aanbieding doet, speciaal voor de wannabe-feministes? Het staat vast goed, dat shirt met in hoofdletters 'FEMINIST' geprint, maar om echt deel uit te maken van de movement is die 20 euro uitgeven aan een mode-imperium niet voldoende.