Vanitas Femina: de zonden van een imperfecte feminist

HKU Expositie Azra Raap

Als beeldmaker haal ik veel inspiratie uit vintage mode, reclame en interieurdesign. Vandaar dat ik voor mijn afstudeerproject onderzoek wilde doen naar het gevoel van nostalgie dat ik en vele anderen voelen voor een tijd die ze nooit hebben meegemaakt. Het is niet voor niets dat series als Bridgerton (Netflix, 2020-), Mad Men (HBO 2007-2015) en Stranger Things (Netflix 2016-) ontzettend populair zijn; de allure van voorbije tijden is iets dat veel mensen aantrekt.

Al vrij snel kwam ik mezelf hierin tegen: keer op keer voelde ik me aangetrokken tot media uit of over tijdperken waarin de tijdsgeest op z’n zachts gezegd wat seksistisch was. Is het niet ontzettend on-feministisch van me om zo te houden van de vrouwonvriendelijke mode en seksistische gebruiken van vroeger? En nu ik er toch over nadenk, maken acties als het scheren van mijn benen, elke ochtend op de weegschaal staan, en rondlopen in niets verhullende kleren mij niet een slechte feminist?

Als vrouw wordt je al op jonge leeftijd wijsgemaakt dat je het nooit goed doet, wat je ook doet. Wanneer je een kort rokje draagt vindt men je een slet, en als je graag bedekkende kleren draagt ben je preuts. Wil je graag thuisblijven en zorgen voor de kinderen? Dat is oubollig en ongeëmancipeerd. Liever focussen op een carrière? Dan ben je een streber en een slechte moeder.

Het gevoel dat je nooit genoeg kan zijn, of juist te veel bent, neem je over en al gauw leer je ook zo kritisch op jezelf te zijn. Daardoor hebben vrouwen veel meer last schaamte en schuldgevoelens dan mannen. Het is niet zo gek dat twijfels over feminisme ontstaan. Zoals er in de serie Fleabag (BBC/Amazon 2016-2018) wordt gezegd: “Sometimes I worry, that I wouldn’t be such a feminist, if I had bigger tits”.

Wanneer je leert dat zo’n beetje alles dat je aanhebt, zegt en doet kritiek uitlokt, wordt je automatisch ontzettend bewust van jezelf. Dus wat zeg je met jouw acties en uiterlijk over jouw feminisme? Doe je het wel goed genoeg, dat feminist-zijn? Is het niet een beetje hypocriet om body positivity zo belangrijk te vinden, om dat vervolgens totaal niet op jezelf toe te passen? En wat als je het écht niet ziet zitten om te gaan protesteren vandaag? Of die belangrijke Instagram story niet hebt gedeeld?

In mijn afstudeerwerk Vanitas Femina wil ik deze onzekerheden, schuldgevoelens en hypocrisie rondom feminisme aankaarten. Met elk beeld wordt er een ‘feministische zonde’ in stilleven uitgebeeld. Deze zonden maken je geen slechte feminist, maar je hebt geleerd zó kritisch te zijn op jezelf, dat je je toch schuldig voelt. Door aan te kaarten dat deze schuldgevoelens bestaan en door veel mensen worden gevoeld, wil ik feministen een hart onder de riem steken. Je mag jezelf ook een feminist noemen wanneer je niet alles perfect doet, of je soms onzeker voelt, of niet ál je idealen kan naleven.

“Like most people, I’m full of contradictions. But I also don’t want to be treated like shit for being a woman. I am a bad feminist. But I’d rather be a bad feminist than no feminist at all.” Roxane Gay, Bad Feminist

De hele serie foto’s van Vanitas Femina is tussen 23 en 26 juni te zien op hku.exposure.nl en in het echt bij HKU Exposure bij LOU in Utrecht ( Oudenoord 330, 3513 EX Utrecht). Daarnaast hangt het tussen 21 en 25 Juli bij Days Ahead, in de Werkspoorkathedraal (Tractieweg 41, 3534 AP Utrecht). Azra Raap is onderdeel van de redactie van Lover als beeldmaker en meer van haar werk kun je vinden op haar Instagram en website.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, Linkedin en Facebook.