Verhalen die de wereld mooier maken

Aanbevelingen voor de Kinderboekenweek

mi-pham-KGiK9yOfRn0-unsplash

Het thema van de Kinderboekenweek 2019 is ‘Reis mee!’. Maaike neemt je graag mee op reis langs haar aanbevelingen voor deze editie van het leesfestijn.

Enkele jaren geleden was ik een weekendje bij mijn moeder thuis. Even niks, dacht ik, even ontspannen. Waar kun je nou beter mee ontspannen dan met een kinderboek: makkelijk lezen, een niet al te diep verhaal, ideaal, toch? Dus stapte ik met De Gorgels van Jochem Myjer in bad, om er meer dan een uur later furieus weer uit te komen. Ik klom in mijn virtuele Twitterpen om de schrijver en cabaretier vriendelijk te wijzen op de stereotiepe rolverdeling die hij gebruikte. Hij beloofde beterschap voor deel 2 – en ik moet toegeven dat hij zijn belofte heeft waargemaakt.

Ik werd zo boos, omdat een bekendheid als Myjer zijn invloed niet gebruikte om kinderen te laten zien dat meisjes niet thuis hoeven blijven terwijl de grote jongens problemen oplossen. Ik geloof namelijk dat boeken en verhalen ontzettend veel invloed hebben op de manier waarop kinderen de wereld zien. ‘Lezen verrijkt de geest’, maar dan moet die geest niet verrijkt worden met ideeën die we helemaal niet in een kinderbrein willen.

We staan aan het begin van de Kinderboekenweek. De tijd waarin (groot)ouders, ooms, tantes en leerkrachten kinderen verwennen met een leuk boek. In dit artikel wil ik je enkele tips geven voor boeken die net iets anders zijn dan andere boeken. Boeken die mij zijn bijgebleven.

George – Alex Gino (2016)

De wereld denkt dat George een jongen van tien is, maar George weet zelf heel goed dat ze eigenlijk een meisje is. Alex Gino beschrijft op een prachtige manier de strubbelingen waar George tegenaan loopt: van een rol in de schoolmusical tot het dragen van jurkjes en lang haar. Vriendinnetje Kelly helpt George: samen bedenken ze een plan waardoor ze toch als meisje door het leven kan. Hierdoor is het boek niet te zwaar, maar juist spannend en avontuurlijk, terwijl lezers ondertussen goed meekrijgen hoe het leven van een transgenderpersoon eruit kan zien. Vanaf ca. 9 jaar.

Spreek je chocola?– Cas Lester (2018)

In eerste instantie was ik erg sceptisch over dit boek, of eigenlijk over de cover, die op mij een nogal oriëntalistische[1] indruk maakte. Don’t judge a book by its cover is echter nog nooit zo van toepassing geweest als bij Spreek je chocola?. De twaalfjarige Jaz krijgt een nieuw meisje in de klas: Nadima uit Syrië. Met een reep chocola verbreekt Jaz de taalbarrière en ontstaat er een vriendschap. Lester schuwt er niet voor om ook de minder romantische kanten van die vriendschap te belichten, want ook Jaz heeft soms last van de white girl’s burden[2]. Een prachtig boek over culturele verschillen, vriendschap en de dagelijkse worsteling van pre-pubers. Vanaf ca. 10 jaar.

Aristoteles en Dante ontdekken de geheimen van het universum– Benjamin Alire Sáenz (2017)

Eigenlijk is dit meer een young-adult boek dan een kinderboek, maar ik móét het noemen, omdat het zo’n belangrijk verhaal is. Ari en Dante ontmoeten elkaar in 1987, wanneer ze allebei vijftien jaar zijn. In eerste instantie lijken ze weinig met elkaar gemeen te hebben, maar al snel ontstaat er een bijzondere vriendschap. Samen ontdekken de jongens de geheimen van de wereld. Sáenz snijdt in dit boek ongelofelijk veel belangrijke onderwerpen aan: racisme, discriminatie, homoseksualiteit, gebroken gezinnen, PTSS, begrip en onbegrip. Dat doet hij op zo’n respectvolle en inzichtelijke manier dat je Ari en Dante niet alleen diep in je hart sluit, maar ook zelf de geheimen van het universum (her)ontdekt. Geschikt vanaf een jaar of 14, maar ook voor volwassenen is dit een prachtig boek.

Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes – Elena Favilli en Frascesca Cavallo (2017)

Ik zie ze de laatste tijd steeds meer: verhalen over invloedrijke vrouwen, waarin kort verteld wordt wie ze zijn en wat ze doen of gedaan hebben. Ik vind Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes extra leuk, omdat het boek veel oog heeft voor vrouwen van kleur en een goede mix maakt tussen vrouwen uit de geschiedenis en vrouwen die nu belangrijk zijn (denk aan Serena Williams, Michelle Obama en Beyoncé). Ook staat het boek vol prachtige illustraties, allemaal ontworpen door vrouwen. Ondertussen is ook Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes 2 verschenen. In hetzelfde segment is Verhalen over jongens die anders durven zijn van Ben Brooks een aanrader. Daarin wordt een podium gegeven aan mannen die niet voldoen aan het stereotype, maar op een andere manier de wereld een stukje mooier hebben gemaakt. Vanaf 4 jaar.

De Kinderboekenweek vindt dit jaar plaats van 2 tot en met 13 oktober. Anna Woltz schreef dit jaar het ontroerende kinderboekenweekgeschenk Haaientanden, dat je ontvangt bij €10,- aan Nederlandstalige kinderboeken.

[1] Oriëntalisme is een term ontwikkeld door Edward Said. Kort gezegd gaat dit om de westerse opvatting van ‘de Oriënt’ – alles wat niet westers is. De Oriënt wordt vaak afgebeeld als inferieur en barbaars, maar ook als sensueel en mysterieus. Dit maakt de Oriënt het tegenovergestelde van het Westen/de Occident en hiermee ook ondergeschikt aan het Westen: de Oriënt is hierbij ‘de Ander’.

[2] Het gedicht The White Man’s Burden werd in 1899 geschreven door Rudyard Kipling. In dit gedicht verantwoordde hij het kolonialisme en de westerse overheersing – dit zou een plicht van de westerlingen zijn. Hoewel Jaz in Spreek je chocola? op geen enkele wijze kolonialisme goedpraat, heeft ze we het idee dat zij als wit meisje de plicht heeft om Nadima en haar familie te helpen en uit zij dit soms op een problematische wijze.