LOVER Tipt: Krabben

Krabben

Vrouwen zijn vilein, misgunnend, roddelen en halen elkaar continu naar beneden. Allemaal vooroordelen die ons denken over vrouwen al decennia beïnvloeden, maar is dat wel terecht? Milou Deelen en Daan Borrel onderzoeken het in hun boek Krabben.

Eerlijk gezegd was ik erg sceptisch toen ik de aankondiging voor dit boek las. Op de cover zag ik Deelen (journalist) en Borrel (journalist en schrijver): twee jonge witte vrouwen die ook zo nodig iets over feminisme moesten schrijven en daarom halfnaakt en met okselhaar op de foto waren gegaan. Ze hadden vast weer over vrouwen als groep geschreven, zonder de verschillen tussen vrouwen te erkennen, of vergeten zijn dat er meer is dan man en vrouw. Dit boek kon nooit wat zijn. 

Onbewust was ik toen aan het krabben. Het woord krabben is afgeleid van het ‘krabbenmandeffect’: een begrip uit de tweede feministische golf dat duidt op het gedrag van vrouwen die andere vrouwen naar beneden halen – aldus de schrijfsters in hun inleiding. Als er één krab in de mand zit, kan die er makkelijk uit, maar als er meerdere krabben in de mand zitten, zullen zij ervoor zorgen dat de ontsnappende krab weer omlaag gekrabd wordt. Als jonge, witte en schrijvende vrouw uit hetzelfde mandje gunde ik het deze vrouwen blijkbaar niet om bij een gerenommeerde uitgeverij een boek uit te brengen, dus krabde ik.

Dit boek geeft handvatten om te begrijpen waarom ik zo krabde en waarom vrouwen dat überhaupt doen. Deze zelfontdekking en bijbehorende gedragswijziging gebeurt niet via een top down-structuur of informatiestortvloed, maar door middel van een zeer toegankelijke combinatie van een briefwisseling tussen beide auteurs en reeksen interviews, vragenlijsten en foto’s. De kans dat er bij zo’n structuur een onsamenhangend zooitje ontstaat, is groot. Deelen en Borrel slagen er echter in om het te laten werken. De brieven nemen de lezer namelijk mee in het denkproces van beide vrouwen. Na een heldere inleiding aan het begin van het boek, volgt een biecht van Borrel:

‘Het is maandag 25 februari 2019, half twaalf, de zon krijgt onwaarschijnlijk veel ruimte voor deze periode van het jaar, ‘God Is A Woman’ staat op repeat en ik schijt zowat in mijn broek om wat ik je hierna ga schrijven. Maar het moet.’

Het zet de toon voor de rest van het boek: eerlijk, oprecht en niet belerend. Want ook Borrel en Deelen vinden het erg spannend om hun lichaamshaar te laten staan, of om toe te geven dat ze zelf ook regelmatig gemene dingen over andere vrouwen denken of dachten. De onzekerheden en vooroordelen van de auteurs schemeren niet alleen in hun briefwisseling door. Ook in de uitgebreide interviews is er een plek voor. Bijvoorbeeld in het interview met Romy Boomsma, die bekend is van haar ‘perfecte’ leven als huismoeder van drie kinderen, waar ze YouTube-video’s over maakt. Over de ontmoeting met Boomsma schrijft Deelen:

‘Ik bekijk haar tiptop geföhnde haren, haar volle glanzende lippen. Ik draag een slobbertrui, afgetrapte gympen en heb geen make-up op. Ik vraag me af of ze ook iets van mij vindt, wat haar eerste indruk van mij is. Ik wil het vragen, maar ik durf niet. Misschien straks.’

Boomsma is misschien niet de eerste waar de meeste mensen aan denken bij het woord ‘feminist’ en dat geldt voor meer mensen in dit boek. Ik was bijvoorbeeld verbaasd op YouTuber Jessie Maya terug te vinden. Ook dat was vanuit mij weer een krabbend waardeoordeel: het idee dat iemand ‘niet feministisch genoeg’ zou zijn omdat ze haar vet weg laat zuigen en veel plastische chirurgie heeft laten doen. Bovendien zou het niet uit moeten maken of iemand feministisch genoeg is. Als vrouwen hebben we allemaal te maken met krabben.

Waar ik ook razend enthousiast van werd, waren de foto’s in het boek. Het waren bijna allemaal selfies. Conventioneel, of soms (bewust) ongemakkelijk. Met, maar ook zonder toelichting. Zo staat journalist Hasna El Maroudi bezweet op haar foto, die ze nam na het lopen van een marathon. ‘Uit mijn gezicht blijkt doorzettingsvermogen,’ schrijft ze daarbij. Adviseur eenheidsleiding Sarah Izat koos voor een foto in traditionele Koerdische kleding. De foto’s vormen een diverse collectie van diverse vrouwen die allemaal hun eigen manier van vrouw-zijn hebben en de kans krijgen om zich op deze manier te laten zien.

Krabben maakt je bewust van je eigen vooroordelen zonder belerend te zijn. Het neemt je mee in een proces van leren, over het fenomeen krabben en over jezelf. De vele korte stukjes zorgen voor zeer afwisselende perspectieven, ideeën en meningen en voor een hedendaags, maar ook historisch perspectief. Perspectieven van witte vrouwen, vrouwen van kleur, dikke vrouwen, bekende en minder bekende vrouwen en van Thorn/Roos de Vries; die zich niet als vrouw identificeert (ook mijn vooroordeel over een niet-divers boek was dus onterecht). Soms was het misschien sterker geweest als de korte stukjes iets langer waren geweest, want er waren veel onderwerpen waarover ik graag meer had willen lezen. Gelukkig komen er gedurende het boek genoeg leestips naar boven – voornamelijk van vrouwelijke auteurs welteverstaan. Het boek Witches, Witch-Hunting and Women van Silvia Federici staat in ieder geval op mijn verlanglijstje.

Als ik één ding geleerd heb van dit boek, is het wel dat we andere vrouwen juist moeten steunen, omhoogduwen en aanprijzen. Dat we, zoals Stella Bergsma zegt, elkaar net zo belachelijk serieus moeten nemen als mannen dat bij elkaar doen. Dus, bij dezen: Milou Deelen en Daan Borrel, wat hebben jullie een belachelijk goed en fantastisch boek geschreven. Iedereen zou het moeten lezen.

Steun LOVER!
Vond je dit een goed artikel? Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Laat je waardering blijken door een (eenmalige) donatie en help ons. LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.