Diskrediet of niet? #Metoo-aanjaagster verdacht van misbruik

agave-back-cactus-923548

Gisteren berichtte de NOS dat Asia Argento, een van de aanjagers van #metoo, verdacht wordt van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Een saillant detail of twee kanten van dezelfde medaille? Brengt deze beschuldiging #metoo in diskrediet of niet?

De actrice Asia Argento is een van de vrouwen die Harvey Weinstein hebben beschuldigd van aanranding en verkrachting. Ze wordt beschouwd als een van de aanjagers van #metoo. Nu wordt ze zelf verdacht van seks met een 17-jarige acteur in 2013, zo blijkt uit documenten die de New York Times onlangs in handen heeft gekregen. De 42-jarige actrice zou hem de afgelopen maanden zo’n 380.000 dollar aan zwijggeld hebben betaald.

Wat betekent dit voor #metoo? Brengt het nieuws over Argento de #metoo-beweging in diskrediet? Het zou me niet verbazen wanneer daar pogingen toe ondernomen worden. Per slot van rekening hanteren de media verschillende normen voor vrouwen en mannen, en worden vrouwen harder afgerekend op hun fouten. Een platform voor reaguurders spreekt in de nieuwskop van een ‘plottwist’ en noemt Argento een vieze metoo-miep, maar spreekt zich verderop afkeurend uit over elke vorm van grensoverschrijdend gedrag. Dat laatste is precies waar #metoo over gaat. In plaats van #metoo te ondermijnen onderstreept de Argento-casus juist de kracht ervan.

Alles draait om macht
Op Argento’s openlijke beschuldiging van Weinstein volgden vorig jaar vele #metoo-bekentenissen en -aanklachten. Tientallen bekende mannen bleken zich schuldig te hebben gemaakt aan seksueel overschrijdend gedrag, seksuele intimidatie en machtsmisbruik. De beschuldigingen waren in eerste instantie vooral afkomstig van vrouwen. In de media leek de discussie vaak op een wedstrijdje ‘de jongens tegen de meisjes’. Naarmate de #metoo-beweging groeide, kwamen echter ook steeds meer mannen naar buiten met hun ervaringen. Eens te meer werd duidelijk dat seksueel geweld niet gaat over seks, maar alles te maken heeft met macht. Aangezien vrouwen wereldwijd achtergesteld en ondergeschikt worden, is het geen verrassing dat vrouwen vaker slachtoffer en mannen vaker dader zijn. Over de omvang van seksueel geweld, over zwijgcultuur, verkrachtingscultuur, misogynie en dubbele standaarden is – zeker de laatste tijd – veel geschreven.

Onterechte dichotomie
Met de termen slachtoffer en dader is echter iets problematisch aan de hand. Ze veronderstellen een dichotomie die er niet is. In het algemeen worden slachtoffers als onschuldig gezien, als mensen die onze sympathie verdienen. Daders daarentegen worden als perverse, gestoorde slechteriken weggezet. In de werkelijkheid sluiten de twee categorieën elkaar niet uit. Dat iemand tegelijkertijd dader en slachtoffer kan zijn, past echter niet lekker in de menselijke behoefte om zaken overzichtelijk te houden. Dat Anders Breivik als kind verwaarloosd is en dat Marc Dutroux door zijn vader mishandeld werd, past niet ons denken in ‘goed’ en ‘fout’ en geeft een ongemakkelijk gevoel. Maar feitelijk maakt deze achtergrondinformatie hun daden niet minder weerzinwekkend.

De zoveelste teleurstelling
Andersom bestaan er geen modelslachtoffers. Iemand die iets onbeschrijflijk slechts wordt aangedaan, kan best een onuitstaanbaar type zijn. Ook notoire verkeersovertreders, oplichters, inbrekers en moordenaars kunnen slachtoffer worden van een misdrijf. Iemands eigen gedrag maakt de haar of hem aangedane misdaden niet minder strafbaar. Dat Argento zichzelf schuldig zou hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag, maakt haar aanklacht jegens Weinstein niet ongeldig. Beide beschuldigingen staan los van elkaar. Het verwerpelijke gedrag dat haar nu ten laste is gelegd, is niets meer en niets minder dan de zoveelste afknapper in een hele reeks teleurstellende misdragingen.

Mechanisme
Grensoverschrijdend gedrag is verkeerd. Seksuele uitbuiting van minderjarigen en seksueel geweld zijn strafbaar. Punt. Geen discussie over mogelijk. Het is prachtig dat slachtoffers hun ervaringen kunnen delen. Het is prachtig dat daders verantwoording moeten afleggen voor hun gedrag en gestraft worden. De collectieve ophef over #metoo stemt hoopvol. Maar we lossen niets op wanneer we blijven denken in ouderwetse hokjes met slachtoffers/vrouwen en daders/mannen. Het is de hoogste tijd om de onderliggende mechanismen bloot te leggen en aan te pakken.

Voor iedereen
Het gaat wellicht wat ver om te stellen dat Argento en andere vrouwen de #metoo-discussie een dienst bewijzen, maar ze noodzaken wel tot de broodnodige nuancering en verdieping. Ze dwingen ons om het hokjesdenken los te laten en de complexiteit onder ogen te zien.  #Metoo is er voor iedereen. De beschuldiging jegens Argento bewijst dat #metoo werkt.