Dit kunt u beter niet lezen

(Op de link erin na dan)

Ondanks jarenlange ervaring ermee durf ik niet te pretenderen dat ik er alles vanaf weet, daarvoor heeft depressie te veel verschijningsvormen. Maar twee dingen kan ik er wel met zekerheid over zeggen: niet iedereen is er gevoelig voor, maar iedereen met empathie kan het krijgen. En het ontstaat vrijwel altijd wanneer de draaglast de draagkracht overtreft. Voor wie hier sceptisch over is – het is erg gemakkelijk om te denken dat depressie een welvaartsziekte is die alleen degenen treft die niet dagelijks voor hun leven vechten -  in de ruileconomie die Europa’s meest lijdende land Griekenland noodgedwongen geadopteerd heeft, is psychische hulp een van de meest gevraagde diensten.

Als ik u met mijn opening op het verkeerde been zet, mijn excuses, dat was niet mijn bedoeling. Dit wordt namelijk geen journalistieke benadering van het onderwerp depressie. Die goed gedocumenteerde rationele analyse van depressie als symptoom van het patriarchale kapitalisme had ik graag geschreven. Ik zou het knagende gevoel dat ik heb over de verdeling van de draaglast in de post-2008-jaren en dat die voor een exponentieel deel naar vrouwen is verschoven graag met cijfers gestaafd hebben. Maar de waarheid is dat ik dat momenteel even helemaal niet kan. Al wat ik voor u heb over deze invalshoek is dit verontrustende artikel over hoe de psychologische draaglast op de werkvloer voor vooral vrouwen is toegenomen sinds de crash van 2008. ‘"Can I help?" Emotional labour and precarity’ beschrijft hoe er vooral van vrouwen verwacht wordt dat ze permanent relaties managen, vaak ten koste van zichzelf. Of je gelukkig bent is niet belangrijk, doen alsof je gelukkig bent is echter noodzaak, hoe zeer je arbeidsomstandigheden ook verslechteren.

Ik ben blij dat Dawn Foster van openDemocracy, auteur van bovenstaand artikel, dit keer mijn werk voor me doet, want het lukt vandaag al nauwelijks om de zinsdelen op de juiste plaats te krijgen. En ik ben dankbaar voor het feit dat ik met deze tekst niet hoef te doen alsof ik gelukkig ben, dat er ergens op een helder moment een idee was om de emancipatie van de depressiepatiënt tot onderwerp te maken. Het is een van de weinige dingen die ik momenteel niet haat aan mezelf.

Rationeel weet ik dat mijn draaglast misschien wat groot was in het afgelopen jaar. Maar drie banen voor een half salaris zijn nu eenmaal geen uitzondering meer in de culturele sector, waarin ik werk. Langdurige onzekerheid over de gezondheid van een dierbaar familielid is aan de orde van de dag in ontelbare huishoudens, net als verlies en rouw. Het is geen excuus. Dat ik niet altijd even goed voor mezelf heb gezorgd en mijn lijf protesteert tegen periodes van roofbouw: eigen schuld. Die keuze maakte ik toch zelf? Zorgen over die paar honderd euro tekort aan het eind van die en die maand? Had ik maar beter moeten onderhandelen bij die en die opdracht. Had ik me hoogstwaarschijnlijk ook minder moe gevoeld. Die mail nog niet beantwoord? Ik moet beter prioriteiten stellen! Energie vermorst omdat ik me tot een zinloze discussie liet verleiden over sociale rechtvaardigheid met een internethater? Ik had beter moeten weten! Ik doe van alles dat als een boemerang terug knalt op mijn zelfbeeld en doe en laat van alles waar ik me schuldig over voel. Elke dag of vaker faal ik wel ergens in. Dat ik zo moe ben is trouwens ook mijn eigen schuld.

Rationeel weet ik ook wel dat het de internalisatie is van alle waarden die dit neoliberale tijdperk voorschrijft. Iedereen maakt zijn eigen lot, iedereen krijgt gelijke kansen, iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen succes en wie faalt draagt er helemaal zelf schuld aan. Had hij maar sterker moeten zijn. Het zijn waarden die bij depressiegevoelige mensen een meer dan vruchtbare bodem vinden voor de kweek van nog meer depressie. Maar ja, ik ben even niet zo rationeel. Ik ben een petrischaaltje voor depressie.

… Wat een waardeloos stuk heb ik geschreven. Het enige dat er goed aan is, is die link naar het artikel van Dawn Foster. Ik hoop dat u hetzelfde merkte, en meteen naar haar artikel bent gegaan zonder de rest te lezen.