Mannelijke bondgenoten geven het stokje door

Fairspace 16days

Wat kunnen mannen doen om geweld tegen vrouwen te stoppen? Hoe word je een goede bondgenoot? Niemand die dat beter kunnen vertellen dan… mannelijke bondgenoten. In het kader van de 16 Days of Activism tegen gendergerelateerd geweld heeft Fairspace een reeks inspirerende en uitnodigende video’s gelanceerd.

Vorig jaar leefden we nog in een compleet andere wereld, met sociale interactie in bars en cafés. In het kader van de 16 Days of Activism tegen gendergerelateerd geweld deelde Fairspace in 2019 aan zestien cafés door heel Nederland bierviltjes uit met daarop ‘gespreksstarters’ in het Engels en in het Nederlands. De teksten hadden allemaal hetzelfde doel: bewustwording creëren over het belang van bystander intervention - oftewel ingrijpen door omstanders - en de rol van mannen om intimidatie in de openbare ruimte te stoppen. De onderzetters nodigden uit om te praten over veiligheid op straat, hoe verschillend een ruimte door andere groepen wordt ervaren en over de verantwoordelijkheid die iedereen zou moeten nemen wanneer ze getuige zijn van intimidatie. Het succes van de bierviltjes konden we niet kwantitatief meten, maar volgens het personeel van de cafés werd het initiatief zeer gewaardeerd.

Campagne 2020
Door de pandemie is de openbare ruimte dit jaar nog onveiliger. Intimidatie en gendergerelateerd geweld blijken helaas behoorlijk resistent voor het virus. Vanwege de bewegingsbeperkingen en andere veiligheidsmaatregelen besloten we onze campagne dit jaar online te organiseren.
Thema dit jaar is de rol die mannen hebben bij het stoppen van gendergerelateerd geweld. We hebben mannen uitgenodigd die zich identificeren als bondgenoten. De campagne bestaat uit een reeks video’s waarin zij vertellen hoe belangrijk het is dat mannen zich bewust worden van hun rol en nodigen hen uit om na te denken over hun eigen acties en mogelijkheden om gendergerelateerd geweld te stoppen en een positieve sociale verandering teweeg te brengen.

Man als bondgenoot
Voor deze campagne hebben we deelnemers met diverse achtergronden en identiteiten uitgenodigd om hun ervaringen te delen over de betekenis van ‘man’ zijn en van ‘bondgenoot’ zijn.
Hun verhalen, ideeën en meningen zijn bedoeld om gesprekken op gang te brengen. Dat gebeurt helaas nog te weinig: mannen die bespreken wat ze kunnen doen en wat hun rol kan zijn bij het actief stoppen van gendergerelateerd geweld. Zien dat mannen zich uitspreken en zich actief inzetten werkt inspirerend voor andere geprivilegieerde mensen. We willen hen aanmoedigen om hun voorrecht te gebruiken om anderen te steunen en actief deel te nemen aan het stoppen van geweld tegen vrouwen en andere kwetsbare mensen.
Door sociale normen ter discussie te stellen en voorbeelden te laten zien van niet-giftige mannelijkheid krijgen de deelnemers aan onze campagne een platform om ‘man zijn’ en ‘mannelijkheid’ te herdefiniëren.

“Als kind hoorde ik en alle andere jongens on mij heen dat je je als een man moest gedragen, dat je je emoties moest verbergen, dat je bepaalde tekenfilms op tv niet moest kijken, dat je bepaalde spellen niet moest spelen, en niet met bepaald speelgoed moest spelen omdat dat niet voor mannen was. Als je er niet te veel over nadenkt, lijkt het normaal, maar dit is precies de kern van het probleem.”
Matheus Santana

“Een bondgenoot zijn om gendergerelateerd geweld te stoppen, betekent voor mij dat het verder gaat dan het politieke en meer gaat om het persoonlijke. Ik denk dat het superbelangrijk is niet je mond te houden als je ongelijkheid ziet in je thuissituatie”
Raphael Dias e Silva

“Omdat ik dit zo belangrijk vind, kies ik er als vader voor om me op de volgende generatie te focussen. Ik leer mijn zoon hoe hij gevoelig kan zijn en hoe hij iedereen om zich heen kan respecteren. Dat doen we via spelletjes die we samen spelen en de verhalen die we voor hem uitkiezen, zodat we het verhaal van genderconformiteit een beetje proberen te veranderen.”
Cédric Ceulemans

Alternatieve vormen van mannelijkheid
Op dezelfde manier waarop representatie van vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen van belang is in politiek, leidinggevende posities, sport, wetenschap en media, zijn alternatieve vormen van ‘mannelijkheid’ essentieel voor mannen. Ze zijn van groot belang om de samenleving eerlijker en veiliger te maken voor iedereen. De mannelijkheid van onze deelnemers daagt de sociale normen en verwachtingen van ‘man zijn’ en ‘je als man identificeren’ uit. Op deze manier wordt de categorie ‘mannen’ verbreed en hervormd, zodat meer mensen met verschillende ervaringen en behoeften zich erin herkennen en zich ermee identificeren.

Representatie van mannelijke bondgenoten heeft nóg een reden: de culturele aanpassing aan patriarchaal gedrag. De overgrote meerderheid van de mannen, vooral cis-mannen, krijgt niet te maken met intimidatie of gendergerelateerd geweld. Hierdoor ervaren ze het niet als een systemisch probleem ervaren: het is zo genormaliseerd dat ze het niet herkennen. Hierdoor wordt de verantwoordelijkheid zelden bij daders gelegd. De meeste mannen denken dat ze geen dader zijn, soms omdat ze zich niet bewust zijn van de gevolgen van hun acties, en soms omdat ze echt geen dader zijn. Het probleem is echter dat ze ervan overtuigd zijn dat hun verantwoordelijkheid daar stopt. Degenen die zich uitspreken tegen giftige mannelijkheid, worden vaak afgewezen door de omgeving en kunnen zelfs te maken krijgen met sociale uitsluiting of geweld.

Gendergelijkheid is goed voor iedereen
Het idee heerst dat mannen profiteren van het huidige systeem en dat veranderingen van het systeem, ten gunste van vrouwen, ten koste gaan van mannen. Het tegendeel is echter waar: zowel vrouwen als mannen hebben baat bij een samenleving met meer gendergelijkheid. De voordelen zijn talrijk: minder druk en stress bij alledaagse activiteiten, betere nachtrust, betere zelfzorg, grotere tevredenheid, minder depressies, minder zelfmoorden, een kleiner risico op een gewelddadige dood en zelfs minder chronische rugpijn. Er wordt veel onderzoek naar gedaan en de resultaten wijzen erop dat de fysieke en mentale gezondheidsvoordelen voor mannen een grote motivatie kunnen vormen om de wereld om hen heen te veranderen.

Participatie en betrokkenheid
Soms horen we mannen beweren dat ze worden buitengesloten om kwesties over gendergelijkheid en gendergerelateerd geweld te bespreken, en dat evenementen die opkomen voor vrouwenrechten exclusief voor vrouwen zijn. Ze stellen zelfs dat hun pogingen om als man een bijdrage te leveren als beledigend worden gevoeld en op vijandigheid stuiten. Misschien was dit vroeger zo. Vandaag zien velen het belang van brede betrokkenheid in: iedereen mag meepraten over genderongelijkheid, die immers ook overlap heeft met andere identiteiten (zoals ras, seksuele geaardheid, religie) en andere vormen van onderdrukking. Het begrijpen van deze overlap is cruciaal om gelijke rechten, kansen en bescherming voor alle mensen te bevorderen. Steeds meer instellingen organiseren activiteiten, evenementen, conferenties en campagnes waarbij ze mannen nadrukkelijk uitnodigen om te praten over genderkwesties. Dit is precies waar onze campagne aan bijdraagt: een veilige ruimte voor mannen om giftige mannelijkheid af te wijzen en hun bondgenootschap te verkennen en te verwoorden.

De video’s zijn te zien op Instagram en Facebook.

Dit is een publicatie in het kader van de zestiendaagse campagne tegen geweld tegen vrouwen. Geweld tegen vrouwen is wereldwijd een van de meest hardnekkige schendingen van mensenrechten. Jaarlijks vinden daarom van 25 november - de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen - tot en met 10 december - de Internationale Dag van de Mensenrechten - de 16 Days of Activism plaats.

Over Fairspace
Fairspace werkt aan een veilige en inclusieve openbare ruimte. De visie van Fairspace is een inclusieve samenleving waarin iedereen - ongeacht geslacht, ras, gender of uiting van gender - zich veilig voelt in de openbare ruimte. Fairspace is onderdeel van een internationaal netwerk van lokale vrijwilligers en activisten en bestaat uit een gepassioneerd team van trainers, academici, beleidsadviseurs en creatievelingen.

Over de auteur
Martina Kalcic werkt sinds 2017 bij Fairspace. Ze is verantwoordelijk voor de campagnes en maakt daarnaast deel uit van het team dat workshops ontwikkelt en faciliteert.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.