Richting het einde van de pijn

Over het spiraaltje als middel tegen menstruatiepijnen

Beeld door Iris Wissenburg

Alsof iemand met een scherpe lepel al je organen uit je onderbuik aan het schrapen is. Uren lang. En dagen lang, elke maand, al een jaar of 15. Vanwege de hevige pijnen die ik elke maand ervoer, heb ik een half jaar geleden een Mirena spiraal laten plaatsen. Daarvóór heb ik diverse andere opties uitgeprobeerd. ‘Het plaatsen valt mee’, aldus de huisarts in de voorbereiding op de plaatsing, ‘lang niet alle vrouwen hebben er last van’ en ‘na een half jaar ben je waarschijnlijk bijna helemaal van de pijn af’.

Ik hou me graag een beetje groot en daag mezelf graag een beetje uit, dus ik geloofde de huisarts en liet een hormoonspiraal zetten. Van tevoren had ik de pijnstiller Naproxen geslikt en tijdens het plaatsen nog een tablet extra - op aanraden van de arts. Dat het zetten veel pijn zou doen had ik wel verwacht, maar de nasleep was zoveel erger dan ik dacht. Tijdens het terugfietsen naar huis werd het me zwart voor de ogen en viel ik flauw van de pijn, de ambulance heeft me naar huis moeten brengen, ik kon niets meer. De maand erna kon ik amper lopen, activiteiten ondernemen en lag ik bijna elke dag te krampen op de bank. Er werd gesproken over ‘enkele dagen pijn’ na het zetten en ik hoop dat ik de uitzondering ben geweest, maar ‘enkele dagen’ is een veel te optimistisch vooruitzicht geweest.

Gedeelde ervaringen

Het interessante is, als ik dit verhaal vertel in mijn omgeving, blijken er zoveel vrouwen ongeveer hetzelfde te hebben meegemaakt. De een heeft het spiraaltje weer verwijderd, omdat de hevige pijn bleef aanhouden, een volgende heeft enkele maanden niet kunnen werken van de pijn, weer een ander spreekt erover als een traumatische ervaring en begint te rillen bij de herinnering. Nou ontstaan cijfers natuurlijk niet out of the blue, dus er zullen zat vrouwen zijn bij wie het plaatsen inderdaad goed te doen was en de nasleep slechts enkele dagen duurde. Maar deze gruwelverhalen — in de overigens fijne en persoonlijke gesprekken met de vrouwen — kwamen vooral pas tot me na mijn eigen spiraalervaring. (En gelukkig kwam er onlangs ook aandacht voor, zoals in de publicatie van de resultaten van dit Ipsos-onderzoek afgelopen januari.) Hopelijk verandert het gauw, maar vooralsnog lijkt het alsof iedereen toch een beetje in stilte lijdt. Openheid over je pijn zou toch mogelijk het beeld dat men van je heeft (goede werknemer, betrouwbare vriendin, sterke moeder) kunnen schaden. Dus het is niet gek dat men daar niet al te zeer mee te koop loopt. Dat terwijl de grote meerderheid van de vrouwen (85%) die menstrueren er klachten door ervaren — waarvan ook een flink deel ernstige klachten — en het dus waarschijnlijk op de werkvloer van een middelgrote tot grote organisatie wemelt van vrouwen met pijn. Terwijl slechts 20% van de vrouwen die zich weleens ziekmelden vanwege deze klachten durft te zeggen dat het door menstruatieklachten komt. Waarom kaarten we het niet en masse aan?

Richting pijnvrij

Misschien is die terughoudendheid ook de reden dat ik nu pas dit stuk schrijf. Ik ben bijna zes maanden verder sinds de plaatsing van het spiraaltje. Het heeft nog drie à vier maanden ontzettend veel pijn gedaan. Ik kon niet zonder Naproxen mijn huis uit en slikte het noodgedwongen vrijwel iedere dag. Dit alles heeft me enorm beperkt in mijn bewegingsvrijheid en het leek vaak erger dan de kwaal waartegen het spiraaltje was bedoeld. Maar nu, in de buurt van die genoemde 6 maanden, ebt de pijn weg (hoewel er scheuten blijven af en toe) en langzaamaan kan ik weer beter vertrouwen op mijn eigen lichaam. De kracht komt terug, er zijn gelukkig geen bijwerkingen op psychisch gebied en de ongesteldheid blijft uit. Hoewel het resultaat dus uiteindelijk acceptabel lijkt te zijn, had ik dit spiraaltje niet laten zetten als ik had geweten hoe groot de impact op je leven kan zijn. Zelf had ik dit verhaal graag van tevoren gelezen, dan had ik eerder naar een alternatief gekeken (zoals de Implanon, een staafje onder je huid, of de prikpil). Ik wil niemand onterecht angst inboezemen, maar als onze pijn nog te vaak wordt gebagatelliseerd, mag daar ook wel een eerlijk heftiger verhaal tegenover staan. Ik heb andere vrouwen (en mannen) nodig gehad die me erop wezen ‘Iris, die pijn die je hebt is niet normaal’, omdat ik zelf maar doorbuffelde en inmiddels was gaan denken dat het erbij hoorde. Inmiddels ben ik me richting pijnvrij aan het bewegen (lijkt het) en ik kan ik weer beter vooruit kijken, maar het is een flinke tocht geweest, langs meerdere artsen en meerdere medicijnen en anticonceptiemiddelen. 

Het hoort er niet bij

Dus, voor wie een beetje is zoals ik was, laat niemand - ook een huisarts niet, ook een gynaecoloog niet - je vertellen dat de pijn erbij hoort. In ieder geval niet voordat je alle mogelijkheden hebt uitgeplozen. Hou het niet voor jezelf, maar praat erover. Als je ligt te kronkelen van de pijn elke maand, als je flauwvalt omdat de pijnscheuten te heftig zijn, blijf zoeken naar die remedie die voor je werkt. Neem vooral niet zelf de toch nog heersende opvatting over dat pijn er ‘gewoon’ bijhoort, want dat kost je onnodig veel tijd in suboptimale gezondheid. Lees je in over de mogelijke pijnstillende opties en vraag door bij je arts. Want hoe interessant het ook is om door een ambulance te worden afgevoerd (dat had ik nog nooit meegemaakt, een geestverruimende ervaring), ik kan het toch iedereen van harte afraden.