Waarom mannen eenzaam zijn en feminisme daar niets mee te maken heeft

Beeld door Eva Jansen1

De cijfers liegen er niet om: mannen zijn eenzamer dan ooit. Onderzoek wijst uit dat steeds meer mannen kampen met sociale isolatie, een gebrek aan emotionele intimiteit en een opvallend lage kwaliteit van hun vriendschappen. Maar in plaats van verantwoordelijkheid te nemen, wijzen sommige mannen – jawel – met de vinger naar het feminisme als oorzaak van hun eenzaamheid. Wat volgt, is vaak een oppervlakkig discours waarin feminisme de schuld krijgt van dit fenomeen, de male loneliness crisis. Alsof de toegenomen onafhankelijkheid van vrouwen rechtstreeks leidt tot het verval van mannelijke eigenwaarde en verbinding.

Het is een narratief dat populair is in conservatieve en anti-feministische kringen: de eenzame man als slachtoffer van vrouwelijke emancipatie. Maar dit slaat de plank mis. De werkelijke oorzaak ligt dieper en is structureel. Niet feminisme, maar een bredere culturele weigering door mannen om zorg en emotionele arbeid te erkennen als universele, menselijke vaardigheden – in plaats van als iets wat vanzelfsprekend bij vrouwen hoort – voedt deze crisis.

De vergeten vaardigheid: zorgen

Zorg wordt nog altijd gezien als iets wat vrouwen “van nature” kunnen. Maar niets is minder waar. Zorg is geen aangeboren talent, maar een aangeleerde praktijk. Vrouwen worden daarin vanaf jonge leeftijd getraind: zij leren luisteren, herkennen stemmingen, anticiperen op behoeften en relaties onderhouden. Niet omdat ze daar biologisch beter in zijn, maar omdat er van hen verwacht wordt dat ze dat doen.

Mannen krijgen die leerschool zelden of nooit. En dat heeft consequenties, vooral in hun persoonlijke relaties. Partners, vrouwelijke partners in heteroseksuele relaties,  nemen disproportioneel veel van het emotionele en zorgwerk op zich: van het regelen van verjaardagen tot het verzorgen bij ziekte, van het onderhouden van familierelaties tot het opvangen van mentale klappen. Veel mannen dragen nauwelijks bij aan deze taken, vaak niet uit onwil, maar uit onvermogen.

En laat dat duidelijk zijn: dat onvermogen is begrijpelijk. Veel mannen hebben simpelweg nooit geleerd hoe je emotioneel beschikbaar bent, hoe je zorgt, hoe je ruimte maakt voor de ander. Ze hebben geen voorbeeld gehad. Maar dat mag geen excuus zijn om niets te doen. Want wat je niet hebt geleerd, kun je alsnog leren — zeker als de prijs van die passiviteit eenzaamheid, isolement en instabiele relaties is.

De impact van deze zorgkloof wordt vooral zichtbaar op cruciale momenten. Studies tonen aan dat mannen hun vrouwelijke partners vaker verlaten bij ernstige ziekte dan andersom.Na een scheiding hertrouwen mannen sneller, terwijl vrouwen zich vaker juist opgelucht en herboren voelen. Deze asymmetrie laat zien hoe diep de verdeling van zorg in onze cultuur verankerd zit: vrouwen zorgen, mannen ontvangen.

Het wrange is dat deze afhankelijkheid van vrouwelijke zorg vaak pas erkend wordt als die zorg wegvalt. En precies dan ontstaat de leegte en eenzaamheid bij mannen: het gebrek aan een sociaal vangnet, het onvermogen om gevoelens te delen met vrienden, de onwennigheid bij basale zelfzorg. Daar ligt de oorsprong van de eenzaamheid waar zoveel mannen nu in vastlopen.

Feminisme heeft deze ongelijkheid niet veroorzaakt, maar zichtbaar gemaakt. De beweging wijst op de noodzaak van herverdeling van zorg, van emotionele arbeid, van verantwoordelijkheid. Dat wordt nog te vaak gelezen als aanval, terwijl het in feite een uitnodiging is. Feminisme stelt voor dat zorg geen vrouwelijke plicht is, maar een menselijke verantwoordelijkheid. Dat mannen niet tekortschieten als ze zorgen – maar juist groeien.

Tijd voor een collectieve wake-up call

Wat nodig is, is niet nog een analyse over hoe zwaar mannen het hebben en hoe eenzaam ze zijn, maar een oproep aan mannen om actief verantwoordelijkheid te nemen. Niet in abstracte termen, maar in het dagelijks leven:

• Zorg voor jezelf. Leer koken, leer luisteren, leer troosten.

• Neem initiatief: bel je ouders, onthoud de verjaardag van je partner zónder herinnering, deel je emoties met je vrienden.

• Draag emotionele verantwoordelijkheid in je relatie. Vraag niet alleen wat je partner nodig heeft – weet het, voel het, anticipeer erop.

• Wacht niet tot je vriendin ziek is om te ontdekken dat je niet weet hoe de wasmachine werkt.

• En ja, regel zelf dat cadeau voor je moeder.

Zorg is geen luxe. Het is de basis van menselijke verbinding. En zolang we die verantwoordelijkheid bij vrouwen blijven leggen, zullen mannen niet alleen partners en vriendschappen verliezen – maar ook zichzelf.

Deze tekst is niet bedoeld als aanval, maar als spiegel. En misschien ook als doorstuur materiaal; naar die vriend die zich nog steeds laat bedienen door zijn vriendin alsof het vanzelfsprekend is. Naar je broer die elk jaar vraagt wat hij moet kopen voor mama. Of naar jezelf, als je herkent dat er ruimte is om meer bij te dragen dan je nu doet.

Steun LOVER!
LOVER draait sinds de start in 1974 volledig op vrijwilligers en donaties. Wil je dat een van Nederlands oudste feministische tijdschriften blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.
Meer LOVER? Volg ons op X, Instagram, LinkedIn en Facebook.