De blinde vlek in terroristische bewegingen: vrouwen

Peter de Bruijn eindigt zijn recensie over de film Der Baader-Meinhof Komplex met de wens: 'Leefde Fassbinder nog maar om pontificaal in beeld aan zijn kruis te krabben.' Ik lees gelukkig niet vaak zo'n domme uitspraak in het NRC Handelsblad. Een aan zijn kruis krabbende, oude man kan inhoudelijk nauwelijks iets toevoegen aan de reconstructie van het West-Duitse terrorisme van de jaren 70. Maar het laat wel mooi zien waar de focus op is gericht als we praten over terrorisme: de man.

Met geen woord rept De Bruijn over de rol van vrouwen in deze terroristische beweging. De Bruijn concentreert zich liever op Andreas Baader en hoe ongelooflijk dom hij wel niet was. Hoe kan het dan toch dat deze oliedomme man met het geweld dat door de RAF werd ontketend aanvankelijk op zo veel steun vanuit de bevolking kon rekenen, van links extreme jongeren nog maar te zwijgen?

De film geeft duidelijk antwoord: omdat Gudrun Ensslin het geweld ideologisch wist te rechtvaardigen en daarmee de criminele energie van Baader wist om te vormen tot een revolutionaire energie. En omdat Ulrike Meinhoff deze ideologie geloofwaardig met leesbare teksten voor het grote publiek wist uit te dragen.

Wat mij opviel aan de film was juist de grote betrokkenheid en invloed van vrouwen binnen de RAF. Een andere NRC-recensent, Coen van Zwol, geeft weliswaar een wat genuanceerder beeld van de film. Maar als het om vrouwen gaat, blijkt hij dezelfde blinde vlek als Peter de Bruijn te hebben. Van Zwol heeft het over 'Baader […] omringd door keiharde bitches'
Pardon?
Blijkbaar is het velen nog steeds niet duidelijk dat vrouwen in terroristische bewegingen niet óf Charlies Angels zijn - werktuig in handen van het mannelijke meesterbrein; of zielige, domme moslimmeisjes die met valse beloften over het hiernamaals de bomgordel krijgen omgegespt.

Word wakker: vrouwen speelden en spelen een belangrijke rol in deze bewegingen. De opmerking van Van Zwol is niet alleen kortzichtig maar ook verwerpelijk. Hij weigert een serieuze analyse van de film door al aan het begin te vertellen dat we hier de maken hebben met een 'pief-paf-poeffilm' en blijft hangen in het gangsta rapper jargon waarvan de opmerking over 'bitches' de uitschieter is.

Twee teleurstellende recensies die geen recht doen aan de film en aan de historische noodzaak om het RAF-verleden te verwerken. Ik zou zeggen, neem dat wat serieuzer. Want Nederland heeft ook nog wat terroristen in de cel zitten en regelmatig gaan we naar veiligheidscode oranje.
Ik denk niet dat we extreem activistische groeperingen leren begrijpen door aan ons kruis te krabben. Ik geloof dat er voor meer inzicht in het ontstaan en functioneren van deze groeperingen intensief denkwerk en eerlijk onder ogen zien van opgeroepen emoties nodig zijn. Deze film is daar een bijdrage aan.

Wat mij betreft een aanrader!

De aangehaalde recensie van Peter de Bruijn vind je hier.