De eindeloze mogelijkheden van intimiteit

In gesprek met Meerminner Roos Reijbroek

Wat gebeurt er als tweehonderd non-monogamisten drie dagen op elkaars lip zitten? LOVER-redacteur Iris Weges interviewt Roos Reijbroek, oprichter van De Meerminners, over haar deelname aan de eerste 'Non-monogamies and Contemporary Intimacies’-conferentie, eind september in Lissabon. Het doel van de conferentie was een platform creëren voor de bevordering van wereldwijd onderzoek naar consensual non-monogamie en andere onderwerpen rondom hedendaagse intimiteit. Want hoe spannend is het als je er geen doekjes om windt en wérkelijk eerlijk bent over wat je van iemand wilt?

Contemporary intimacies… ik vind het een prachtige term, maar wat wordt er precies mee bedoeld?
Bij non-monogamie kan het gaan om een open relatie, maar ook om swingen, polyamorie, relationship-anarchy, co-parenting of zelfs aseksualiteit. Het is dus een ontzettend breed begrip. Er is een tijd geweest waarin we intimiteit uitsluitend als monogame heteroseksualiteit zagen, als deel van het huwelijk. Dat is al een hele tijd niet meer zo. Mede dankzij de feministische golven nemen vrouwen hun seksualiteit steeds meer in eigen hand. Er is bovendien ruimte voor andere vormen van liefhebben. Op het moment dat je buiten het heteroseksuele, monogame kader gaat denken, ontstaan er heel veel mogelijkheden. Seksueel of niet seksueel, betaald of onbetaald, met één persoon of met meerdere personen, digitaal of analoog, kinky of tantrisch. Op al die verschillende manieren kun je intimiteit beleven en dat wilden de conferentiemakers benadrukken.

Het eerste dat bij mij opkwam was hoe mensen in deze tijd vorm geven aan hun relaties. Maar intimiteit gaat natuurlijk veel verder dan dat.
Ja, het gaat bijvoorbeeld over: Hoe breng je intimiteit in je leven op het moment dat je weduwe of weduwnaar bent, of aseksueel, niet amoureus[1] of juist polyamoreus? Als je met heel veel mensen liefde wilt ervaren, maar juist niet geïnteresseerd bent in het fysieke aspect, hoe doe je dat dan? Veel mensen laten nu de grenzen vervagen tussen wat normatief is en wat er werkelijk gebeurt. Dit was de eerste academische cross-overconferentie over het in kaart brengen en wetenschappelijk benaderen van deze onderwerpen. Maar het was ook een platform om ervaringen uit te wisselen. Zo benadrukten women of color dat hun ervaring anders is en dat er naar de intersecties gekeken moet worden. Ook was er veel aandacht voor aseksualiteit en disability.

Wat betekent non-monogamie voor jou persoonlijk?
Monogamie is de onuitgesproken norm. Er zijn mensen die monogaam wíllen leven, maar ik geloof niet dat we zo geboren zijn. Het gaat om wat je zelf wil en hoe anderen daarmee omgaan. Ik merk dat ik labeltjes steeds benauwender vind. Wat ik DOE is: ik vrij met mannen en met vrouwen. En ik heb een relatie met mijn vriendin. In die relatie is het mogelijk om ook met andere mensen te vrijen en relaties aan te gaan. Zowel losse contacten, als affaires, volwaardige relaties en alles wat daar tussenin zit. Dat is allemaal mogelijk en is allemaal bespreekbaar. En ik heb de Meerminners, mijn praatgroep voor non-monogamisten die nu bijna drie jaar bestaat. Daar hoef ik niet uit te leggen dat ik een driehoeksrelatie heb gehad. Of dat ik tegenstrijdige gevoelens heb, want iedereen snapt dat. Het is voor mij een soort momentje in de tijd en in de ruimte waarin ik heel specifiek met een bepaald onderdeel van mezelf bezig ben.

Wat is je het meest bijgebleven van de conferentie?
Wat ik heel erg interessant vond, was dat er totaal geen woede was. In radicale sferen merk ik vaak dat er veel woede is rondom het patriarchaat en lesbo/homo-discriminatie. Maar mensen waren juist heel erg inclusief en uitnodigend. Ze deden niet aan uitroepen als: ‘Jij doet het verkeerd!’ met dat vingertje erbij. Meer aan ‘calling in’, zo van: ‘Hey, je zegt nu iets wat niet helemaal strookt bij wat ik prettig vind, wat vind je ervan als je dat anders zou doen?’ Dat is iets dat we in activistische kringen in Nederland wel kunnen gebruiken. Meer bezig zijn met de praktische kant en het ‘Hoe nu verder?’ in plaats van te verzanden in zo’n eeuwig gevoelsding.  

Zoveel non-monogamisten drie dagen lang samen, hoe was dat?
Normaal als ik ergens kom, dan weet ik dat ik de outcast ben. Ik moet op een gegeven moment gaan vertellen dat ik een vriendin heb en dan moet ik daar een soort van presentatie van maken. Zo van: ‘Ik heb een vriendin.. Eh…’ Dat hoefde hier niet. Sterker nog, het was een hele legitieme vraag om te zeggen: ‘En hoe ziet jouw liefdesleven eruit?’ Of: ‘Hoe ziet je polyqueer/ polyverse/constellatie eruit?’ Ik moest er zo aan wennen dat ik niet de ruimte hoefde te screenen op: ‘Wie is het meest open-minded?’ En het was ook leuk om te merken dat heel veel mensen met hun partners hadden afgesproken dat ze een soort vrijbrief hadden voor Lissabon…

Dat klinkt wel alsof daar heel veel spannende dingen zijn gebeurd.
Nou zo Rock ’n’ Roll was het niet hoor. Het komt gewoon neer op lekker eten en een beetje frutselen. Is dat op een avond in een grote stad in Nederland anders? Wat ik heel leuk vond, was dat er in het conferentiezakje, naast de standaard reclameboekjes, het programma en de plattegrond, ook een vrouwencondoom, mannencondoom en een zakje glijmiddel zaten. Dat is nou realistisch!

Er werden geen doekjes om gewonden, dus.
We zijn in Nederland niet gewend aan het concept consent culture. Wat ik associeerde met consent was dat je continu heel erg expliciet ja moet zeggen. Maar eigenlijk komt consent neer op expliciet zeggen wat je wilt zonder dat er een verborgen agenda is. En dat is dus veel leuker! Normaal gesproken vragen mensen elkaar iets met innuendo: ze bouwen er iets omheen omdat er een onuitgesproken agenda is. Terwijl je je verwachtingen en wensen ook kunt uitspreken zonder dat je daarbij elke vorm van spanning uitbant. In Nederland kunnen wij nog veel doen wat dat betreft. We kunnen onze directheid inzetten om uit te spreken wat we werkelijk willen.

Maar neemt dit soms niet alle spanning weg? Toen iemand mij na een uur kletsen uit het niets vroeg of we bij mij thuis film zouden gaan kijken dacht ik dat die persoon net zo goed had kunnen vragen: ‘Zullen we bij jou thuis seks hebben?’ Maar het andere uiterste heb ik ook meegemaakt. Dat iemand voor elke stap toestemming vroeg. Dat diegene zelfs tijdens het zoenen nog vroeg op hij zijn hand op mijn rug mocht leggen.
Er is een balans tussen hoeveel je uitspreekt en wat niet. Op het moment dat het lachwekkend en plastisch wordt, weet je dat je te ver bent gegaan. Een beetje suspense mag er best zijn. Ik ontmoette een hele leuke vrouw tijdens de conferentie en met haar ontdekte ik dat op deze manier meer met de flow meegaan heel erg fijn is. Als ik iets van haar wilde dan kon ik het duidelijk zeggen. Ik vroeg haar ‘Waar ga je nu heen?’ En toen zei zij: ‘Waar jij naartoe gaat, want ik wil dat je verdergaat met mijn hand masseren’. Dat vond ik heel helder. Daar kan ik wat mee. Verder denk ik dat communicatie veel beter zou kunnen werken als we uitgaan van menselijke kwetsbaarheid. Op het moment dat we kwetsbaar zijn als standaard accepteren, kunnen we al die bullshit achterwege laten, en kunnen we mensen aanspreken als er schade wordt toegebracht.

Roos Reijbroek (26). Woont in: Utrecht. Gestudeerd: Gender Studies (MA) Identificeert als: cisgender/pan/bi, maar vooral seksuele vrouw. Oprichter Meerminners.

De volgende Non-Monogamies and Contemporary Intimacies Conference staat voor 2017 gepland in Wenen.

Meer over consent culture: http://pervocracy.blogspot.nl/2012/01/consent-culture.html
 
Volledig te luisteren (en zien). De Keynote Speeches door Peppermint, John Barker en Alexis Bartlow over o.a. de BDSM/Poly/Queer community, kwetsbaarheid, en de intimiteit tussen sekswerkers en hun klanten: https://nmciconference.wordpress.com/keynote-speakers/

De stripjes zijn afkomstig van Girls with Slingshots en gemaakt door Danielle Corsetto