De emancipatie van het zeepaardje

Zeepaardjes zijn fascinerende wezentjes. Niet alleen vanwege hun kronkelige lijven, maar ook door hun niet-normatieve genderrollenverdeling. ‘Papa Zeepaard wordt moeder,’ aldus wordt ons medegedeeld. Want Papa Zeepaard is de zorgdrager voor de eitjes die hij in zijn buidel uitbroedt. Een omkering van de rollen om even bij stil te staan. Al gauw volgt een probleemanalyse omtrent het moederschap van het mannelijke zeepaardje. Hoe houdt hij zijn drijvende kroost bij elkaar? Waar in het koraalrif vindt hij een degelijke crèche? Welke luiers zijn geschikt voor onder water?

Met deze absurdistische schets begint op maandag 11 mei in Amsterdam het tweede eMANcipator Café: een bijeenkomst over mannenemancipatie. Het is een avond zonder richtlijnen waarbij het proces centraal staat. Marcel, begeleider creatieve denkprocessen en medeorganisator van de avond, neemt ons mee in de verwarring. Hij stelt: ‘Als we van de gebaande wegen afwijken, komen we vanzelf weer op het juiste pad terecht.’ Dus we beginnen de brainstorm met een onverwachte casus, het moederschap van het mannelijke zeepaardje. De spelregels zijn: kort en bondig, concreet, zoveel mogelijk roepen, jokken mag, uitstel van oordeel en maak vooral gekke, naïeve en uitzonderlijke uitspraken. ‘Eerst kwantiteit, dan pas kwaliteit,’ pleit de moderator. Eerst moeten we alles uitspreken: onzin en zin. Daarna beginnen we met destilleren. De losse structuur leidt tot een ongedwongen sfeer vol humor.

Wanneer het ijs gebroken is, is het tijd om terug te keren naar de wereld van mensen. We laten het gefileerde zeepaardje voor wat het is en gaan in op de stelling: ‘De man is niet geëmancipeerd omdat…?’ In een rap tempo volgen honderdtwee omdatjes waaronder stereotyperingen, grapjes met een kern van waarheid en rake verklaringen. Volgens het betrokken publiek is de man niet geëmancipeerd omdat…

-          er te weinig Freddy Mercury’s zijn.

-          hij geen geëmancipeerde vader had/heeft.

-          mannen niet echt met elkaar praten.

-          de kinderwagen geen gadgets heeft.

-          hij maar heel kort ouderschapsverlof krijgt.

-          men alleen maar in tweedelingen denkt.

-          men bij emancipatie alleen aan vrouwen denkt.

-          hij meent bij emancipatie iets te moeten inleveren.

-          hij niet weet wat geëmancipeerd zijn is.

-          expectations don’t meet with the experience.

-          het zijn mannelijkheid zou aantasten.

-          we mannelijkheid niet begrijpen.

Een scala aan koddige en zinnige redenen klaar voor destillatie. Iedereen kiest drie omdatjes en in tweetallen krijgen we een podium tot monoloog. Wat betekent mannenemancipatie voor jou? Waar wrikt het? Welke verandering ga je teweegbrengen? Terwijl ik van wal steek, luistert mijn eenmanspubliek aandachtig. Ik uit mijn verwarring. Wat verstaan we nou onder mannenemancipatie? Wie heeft er welk belang bij? Het zijn vragen waarop moeilijk een antwoord is te vinden. Achter het starre en vierkante construct van mannelijkheid schuilt de geleefde wereld: complex en fluïde. Dat maakt mannenemancipatie niet gemakkelijk. “Iedereen heeft zijn eigen belang. Ik als homoman wil in de samenleving kunnen spelen met het uitdrukken van mijn feminiene én masculiene mannelijkheid. Maar een vader wil van de politiek meer ouderschapsverlof,” duidt mijn gesprekspartner.

Het eMANcipator Café biedt een veilige plaats van samenzijn. Een praatgroep waar mannen én vrouwen hun ei kwijt kunnen (met de potentie tot actie). Waar de deelnemers aan het eind van de avond hun inzichten met elkaar delen. ‘Ik ga geloven in mijn eigen kracht.’ ‘Ik ga geen porno meer kijken.’ ‘Het is oké als ik me kwetsbaar opstel; dat maakt mij niet minder mannelijk.’ Ik raad daarom iedereen – met een interesse in (mannen)emancipatie – aan op 14 september een kijkje te gaan nemen.

Meewerken aan concrete aanbevelingen voor mannenemancipatie voor professionals, organisaties en beleidsmakers? Doe mee met de Kick-Off Mannenemancipatie 2.0 op 11 juni.

Emancipator Café is een initiatief van Stichting eMANcipator – de Nederlandse organisatie voor mannenemancipatie. eMANcipator richt zich op de bijdrage die mannen leveren aan de emancipatie van vrouwen en wat ze daar zelf bij te winnen hebben. Elk kwartaal organiseren zijn een eMANcipator Café – een avond voor gesprek en discussie over de emancipatie anno nu. Deze tweede keer werd het café medegeorganiseerd door Doetank PEER. Doetak PEER wil door middel van no-nonsense happy activism alle soorten sociale ongelijkheid aanpakken, o.a. door het aanbieden van openbare maandelijkse meetings en een platform voor wereldverbeterende acties.