De gemeenteraadsverkiezingen: interview Esma Kendir

Portret Esma Kendir door Marlijn Metzlar

Ze is het jongste kandidaat-gemeenteraadslid in deze serie: Esma Kendir, lijsttrekker voor de Utrechtse partij Student & Starter. Op haar tweeëntwintigste werd ze bestuurslid bij de Landelijke Studentenvakbond. Een waardevolle ervaring: ze runde een organisatie  met zo’n vijfentwintig medewerkers in dienst, praatte met Tweede Kamerleden en met de minister van Onderwijs zelf, kreeg inzicht in wat studerend Nederland nodig heeft en wat nodig is om hun belangen goed te vertegenwoordigen. Deze ervaring bracht haar veel kennis en vooral volop kansen om diverse vaardigheden te ontwikkelen. Bovenal geeft deze ervaring haar een waardevol besef: “Wij jongeren kunnen veel en we hoeven ons niet onzeker te voelen over wat dan ook. We hebben een bepaald perspectief en dat is zo waardevol; wij kunnen echt aan elke tafel meepraten.”
Ik sprak met Esma over haar het ontstaan van haar politieke ambities, vooroordelen over studerende jongeren en haar ervaring met de gevestigde orde in de politiek. 

De politiek: een kinderdroom
Esma zit allesbehalve stil als het gaat om het nastreven van haar idealen. Ze vertelt dat de politieke drive ontstond toen zij elf was en er op de basisschool een staatssecretaris langskwam. Hetgeen haar juf vertelde over het beroep van staatssecretaris sprak haar aan. Dat wilde zij ook! Zodra ze ging studeren, leek de politiek even naar de achtergrond te verdwijnen, licht Esma toe: “Toen ik achttien was en aan de bachelor Bedrijfskunde begon, genoot ik enorm van mijn studie. Ik vond daar toen mijn drive in, wat ervoor zorgde dat ik niet meer zo nodig de politiek in hoefde te gaan. Na mijn bachelor koos ik voor de master Business Informatics. Mijn bachelor Bedrijfskunde had ik aan de Vrije Universiteit van Amsterdam behaald en het onderwijs was daar zo goed geregeld. De bachelor Informatiekunde aan de Universiteit van Utrecht, waar ik een pre-master traject van volgde, was minder goed geregeld. Ik merkte het verschil in kwaliteit van onderwijs. Ik dacht al die tijd dat iedereen van een hoge kwaliteit onderwijs genoot en dat bleek lang niet het geval. Daar ontstond de eerste drive  om mij in te zetten voor het onderwijs. Vlak erna kwam de vacature van algemeen bestuurslid bij de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) op mijn pad, waarna ik solliciteerde en werd aangenomen. De portefeuilles waar ik voor koos, waren onderwijstoegankelijkheid en onderwijskwaliteit.”

Ongelijke kansen in het onderwijs
De functie als bestuurslid voor de LSVb maakte Esma bewust van kansenongelijkheid in het onderwijs. Met eigen ogen  zag ze dat het in Nederland wel degelijk uitmaakt wat iemands etnische achtergrond is of wat het opleidingsniveau of de financiële situatie van iemands ouders is. Dit triggerde haar gevoel voor rechtvaardigheid: ”Onderwijs is bij uitstek de plek om de kansengelijkheid recht te trekken. Dat was er gewoon nog niet. We voerden vanuit de LSVb gesprekken  met kamerleden en met de minister. We hadden heel goed op ons netvlies wat studerend Nederland nodig had. Toch zagen we de politiek andere keuzes maken. Toen de lockdown uitbrak, zag ik dat jongeren het om ons heen heel slecht hadden. Mentale klachten, eenzaamheid, dat soort dingen. Maar bij de persconferenties werd er bijna niks gezegd over jongeren en als er wat werd gezegd, dan is het van ‘pleeg even een telefoontje aan een jongere want ze hebben het zo slecht.’ Dat frustreerde mij. Jonge mensen worden keer op keer vergeten door de politiek: we worden genegeerd! Net alsof we verwende nesten zijn die alleen maar zeuren. Maar we kampen met de klimaatcrisis en we zijn opgegroeid met  een slecht experiment genaamd ‘het leenstelsel’. Inmiddels is de politiek ook erachter gekomen dat het superdom was, maar wij zijn er wel de dupe van geweest. We studeerden met stress, we moesten schulden  maken en de Corona-crisis kwam erbij. Zoveel druk, zoveel mentale problemen. Alles moest ineens vanuit die kleine studentenkamer, terwijl het sociale leven volledig wegviel. En wat zegt de politiek? Bel ons maar even op? Mijn rechtvaardigheidsgevoel is gewoon heel groot en het triggerde mij waarom er geen keuzes werden genomen die de maatschappij vooruit konden helpen. Ik wilde daar echt wat aan doen. Zodra iemand de vacature van lijsttrekker bij Student & Starter met mij deelde, sprak het me erg aan. Deze partij zorgt er namelijk voor dat jonge mensen niet worden vergeten en dat zij ook op de politieke agenda komen.”

Studerende jongeren: het stigma
Ik praat met Esma over de harde oordelen over jongeren, die tijdens de Corona-crisis met name uit de mond van de wat oudere generaties kwamen. Social media stond er vol mee: jongeren weten niet meer wat écht hard werken is, geven alleen maar om feestjes en moeten vooral niet zo zeuren en zielig doen. Esma deelt haar visie op dit stigma: “ik denk dat er een gebrek is aan verbinding, tussen de verschillende generaties. De burgemeester van Utrecht kondigde bijvoorbeeld aan dat de parken in de zomer om 23.00 werden gesloten, vanwege geluidsoverlast. Wij maakten ons hier druk om. Besefte de burgemeester niet dat sommige mensen geen gebruik kunnen maken van een eigen balkon of tuin, om ‘s avonds lekker buiten te kunnen zijn en zij bewust de parken opzoeken? Met name de studenten op een kamer van een paar vierkante meter, zij hadden echt de behoefte om in parken te chillen met mensen. Laat staan na een paar maanden lockdown met een avondklok. Soms heb ik het idee dat de mensen die over dit soort vraagstukken gaan, zo in een eigen wereldbeeld zitten dat empathie  ontbreekt. Als partij zijn we er daarom ook scherp op dat men niet te veel gesegregeerd leeft: als er studenten in een wijk komen wonen, dan wordt er aan de wijkbewoners gevraagd wat men daarvan vindt. Andersom gaat dat echter niet op. Dat is toch raar? En echt niet elk studentenhuis geeft geluidsoverlast. Sterker nog, mijn eigen studentenkamer grensde aan een woning ernaast. Ik heb regelmatig last gehad van de kinderen ‘s morgens vroeg, maar die vorm van overlast is blijkbaar normaal. Betreft het jonge mensen, dan wordt er heel anders naar gekeken.” Esma vertelt dat er meer factoren zijn die studenten anno 2022 extra druk geven, zoals de consequenties van studievertraging: “Vroeger kon men misschien zonder zorgen tien jaar over een studie doen, tegenwoordig kan dit niet meer. Een of twee jaar vertraging en een student zit al in de stress. Laat staan zonder basisbeurs of tegemoetkoming als je op jezelf gaat wonen.”
Esma ziet kansen voor meer verbinding tussen de oudere generaties en jongeren. Daarvoor vindt ze het belangrijk dat er meer jongeren op bepaalde posities komen. Student & Starter is daarvoor ook opgericht, om meer jongeren in de Utrechtse politiek hun stem te laten horen. Het biedt een kans om een tegengeluid te geven. Een andere kans die ze ziet, is het gemengder wonen. Er is minder segregatie wanneer meer wijken die een volledige afspiegeling zijn van de maatschappij. Mensen komen zo meer in aanraking met elkaar, wat vooroordelen tegen gaat. 

Student & Starter, voor élke Utrechter
Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht flyert ook Esma samen met haar partijgenoten. Het herinnert mij eraan hoe ik, woonachtig in de Drechtsteden, in verkiezingstijd regelmatig wordt overgeslagen door partijen als het CDA, VVD, ChristenUnie en SGP.  Campagnevoerders van desbetreffende partijen zien mij, kijken mij even aan en….besluiten om geen flyer te geven. Daargelaten dat dit partijen zijn die nooit mijn stem zullen ontvangen: hun besluit om op basis van mijn uiterlijk überhaupt geen flyer te geven, stoort mij elk jaar weer. Ben ik die flyer niet waard en bij voorbaat uitgesloten om op hun partij te stemmen? Esma pakt dit gelukkig anders aan: “Tijdens het flyeren stap ik op iedereen af. Of degene nou jong is of niet. Soms dan reageert iemand wel met ‘ik ben noch  student, noch  starter.’ Dat snap ik, maar er is wel een reden dat ik op iedereen afstap. Elke Utrechter kan Student & Starter aanspreken, daar geloof ik echt in. We zitten nu acht jaar in de raad en laten zien dat we een heel serieuze partij zijn. We bereiden elk onderwerp voor, gaan overal heen. Elk debat zijn we erbij, ongeacht of het over jongeren gaat. Ons verkiezingsprogramma richt zich ook op werk en inkomen, een vorm van bestaanszekerheid voor elke Utrechter, een vroege signalering van schulden, de komst van een basisinkomen, Utrecht als voorbeeldstad met een verhoging van het minimumloon. We hebben veel concrete punten die ja, inderdaad, jonge Utrechters raken maar oudere Utrechters zijn allesbehalve uitgesloten. Integendeel, zij hebben er ook baat bij.”

Authentiek blijven
Esma legt uit dat ze er waarde aan hecht dat ze dicht bij zichzelf blijft en niet alleen flyers uitdeelt aan iedereen, ze wil ook het gesprek aangaan met iedereen: “Recent sprak ik een jongen die aangaf niet te gaan stemmen. Ik ben het gesprek met hem aangegaan, waarop hij nog een flyer wilde hebben voor een vriend: hij wilde hem overtuigen dat degene op mij moest stemmen. Dit was natuurlijk heel erg mooi! Het was totaal niet mijn doel om hem op míj te laten stemmen. Het was mijn doel om hem te laten inzien dat hij überhaupt moest stemmen. Die oprechtheid, die vind ik heel belangrijk.”
In een interview met Elsevier vertelt Esma: “Ik wil niet mee in politieke spelletjes, ik geloof in een hiernamaals waar ik verantwoording moet afleggen voor mijn daden. Het streven om continu goed te doen voor mezelf en anderen is een belangrijk onderdeel van mijn leven.” We praten hier over door in ons gesprek en Esma is openhartig. Soms is het lastig om volledig vanuit haar eigen principes en geloofsovertuiging te blijven handelen: “Laatst wilde ik een story plaatsen op Instagram, over een liefdadigheidsactie die ik had gesteund. Iemand die ik heb gevraagd om mij te helpen scherp te blijven en mijn intentie schoon te houden, wees me erop en vroeg waarom ik die story wilde plaatsen. In de islam hebben we een spreekwoord wat zegt: ‘Dat wat je rechterhand geeft, zou je linkerhand zelfs niet moeten zien.’ Ik besefte daardoor dat ik inderdaad wat aan liefdadigheid had gedaan, maar daar niet mijn eigen ego mee hoefde te strelen. Ik ging heel even op de automatische piloot, maar dat besef herinnerde mij aan mijn intentie. Ik ga er namelijk met een goede intentie in en ik wil er ook met een goede intentie uitkomen.”

Jong en vrouw in de politiek
Vooroordelen zijn Esma niet onbekend. Zo plaatste Esma vorig jaar zomer een post over haar ervaringen met vooroordelen als het gaat om haar hoofddoek: “Mijn hoofddoek is wel het eerste wat aan mij opvalt als je me ziet. Ik merk dat dat vaak gepaard gaat met hokjesdenken en vooroordelen.  Ik zie vaak verbaasde blikken als mensen mij op een longboard zien. En mijn hoofddoek bleef bij mijn entree in de Utrechtse gemeentepolitiek niet onbesproken. Daarom ben ik blij dat ik met onder andere mijn longboard dit stereotype kan doorbreken.” In de Nieuwsuur uitzending van 29 juli 2021 vertelt ze: “Bewust of onbewust is er een bepaald beeld dat vrouwen met een hoofddoek minder vrijheid hebben, zwakker zijn of bepaalde dingen niet kunnen doen door haar hoofddoek. Ik vind het heel leuk, dat ik  met mijn longboard dat stereotype kan doorbreken.”
Ik vraag Esma wat haar ervaring is als jonge vrouw in de politiek en hoe ze naar de toekomst kijkt, als ze straks in de gemeenteraad zit. Ze legt uit dat de Utrechtse gemeenteraad al gewend is aan Student & Starter en daarmee ook aan relatief jonge gemeenteraadsleden. Bij het opnemen van een politiek-gerelateerde podcast deed ze toch een opvallende ervaring op: “Er waren drie andere politici, oudere mannen van middelmatige leeftijd. Een van die mannen, dat vond ik zo verschrikkelijk frustrerend, sprak voor de opname de hele tijd alleen maar tegen andere mannen. We zaten in een kring en hij keek me niet eens aan. Ik kreeg echt het gevoel dat hij dit expres deed. Zodra de opname begon, was hij echter alleen maar op mij gefocust en zei dingen als “De politiek is geen speeltuin.” Ik heb toen ook letterlijk gezegd dat ik er niet was om te spelen, maar om de stad een stukje mooier te maken. Sommige mensen kijken blijkbaar echt op je neer en vragen zich af wat je er doet. Ze beseffen en accepteren dan niet dat je misschien wel veel kan bijdragen. Er kwamen ook vragen of het wel ging, met een hoofddoek de politiek ingaan. Of mannen die uitlegden dat het zo fijn is dat zij zoveel ervaring hebben als gemeenteraadslid omdat ze anders die functie niet konden uitoefenen. Volgens mij probeerden ze me zo toch wel een beetje te intimideren, want heel empathisch waren die opmerkingen niet.”

Tips voor vrouwen met politieke ambities
Ook al heeft Esma wat ervaringen met vooroordelen en allesbehalve motiverende reacties van mannelijke collega’s in de politiek, andere vrouwen raadt ze zeker aan om hun politieke ambities te volgen: “Gewoon doen. Heb je een of meerdere eigenschappen niet voor een bepaalde functie? Denk dan niet dat je ongeschikt bent. Mannen hebben vaak ook slechts een paar eigenschappen die nodig zijn en denken automatisch dat ze wel geschikt zijn. Dat besef, toen ik dit hoorde, toen dacht ik zelf: Ik doe niet meer aan negatieve zelfselectie. Dat slaat nergens op. Wij vrouwen moeten  onszelf geen nee opleggen uit angst dat andere ons een ‘nee’ opleggen.” 

Samenwerking
Dit artikel is een samenwerking tussen LOVER en Stem op een Vrouw. Floortje Fontein en Zahra Runderkamp, beide van Stem Op Een Vrouw, schreven in januari een artikel over de gevolgen van de diversiteit in het huidige kabinet. Daarnaast schreef Floortje recent een artikel over de daling van het aantal vrouwen in de gemeenteraad. 
Lees meer over de inzet van Stem Op een Vrouw voor emancipatie van vrouwen en het verbeteren van politieke
representatie op hun website en doneer, zodat zij hun goede werk kunnen blijven doen!

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.