De gemeenteraadsverkiezingen: interview Jasmijn van Mil

Portret Jasmijn van Mil door Marlijn Metzlar

“Willen we echt een samenleving op basis van wantrouwen of een inclusieve samenleving waarin iedereen
een menswaardig bestaan kan hebben?”
Jasmijn van Mil, eind vorig jaar nog op plek vijf voor BIJ1 in de gemeente Nijmegen, is altijd al geïnteresseerd geweest in de politiek. Ze mist haar ‘linkse’ stad en ondanks het besluit van haar partij om dit jaar toch nog niet mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen, blijft Jasmijn gedreven om zich in te zetten voor een diverse, inclusieve en gelijkwaardige samenleving. Ter afsluiting van de interviewreeks met kandidaat-raadsleden voor de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen week, sprak ik met Jasmijn over deze gedrevenheid, haar visie op de landelijke politiek en het belang van intersectioneel feminisme. 

Intersectioneel feminisme: échte inclusiviteit
Jasmijn is inmiddels anderhalf jaar actief voor de lokale afdeling van BIJ1. In het verleden heeft ze Gendergeschiedenis gestudeerd en onder andere onderzoek gedaan naar representatie van seksualiteit en etniciteit bij LOVER. Nu volgt ze de opleiding tot ervaringsdeskundige. Dit bevalt haar goed en de keuze is dan ook bewust gemaakt, nadat ze een aantal jaren ziek is geweest. Haar politieke interesses wil ze dan ook graag verbinden met haar ambitie om ervaringsdeskundige te worden: “Ik was altijd al geïnteresseerd in feminisme en gender. De focus op de oudere, witte, succesvolle vrouw, dat klassieke wit feminisme wat volledig voorbij gaat aan intersectionaliteit, daar heb ik echter niks mee.” Haar woorden doen mij denken aan de uitspraak van Anja Meulenbelt, die uitlegt waarom er vanuit het feminisme ook over klasse nagedacht moet worden. Meer vrouwen in de politiek is één, maar wat draagt een vrouw in de politiek bij vanuit een partij als de VVD, als het gaat om het bestrijden van sociale ongelijkheid?  Jasmijn vult aan: “Net als met het boek van Joris Luyendijk. Het is leuk en aardig, maar het zijn de ideeën over intersectionaliteit van onder andere Kimberlé Crenshaw, waar hij op doorgaat. Het boek heb ik niet gelezen maar wat ik ervan heb gezien, is het te simplistisch. Ineens vindt iedereen het goed dat deze man dit allemaal inziet. Mensen van kleur, vrouwen, mensen met een beperking: zij roepen het ondertussen al járen. En een witte man komt ermee en het is een eyeopener. Met enkel meer vrouwen in de politiek zijn we er dus nog niet, want het zijn nog steeds veel witte, hoog opgeleide vrouwen. Er zal wat veranderen en er zal wat verbeteren, het is echter niet genoeg. We moeten zoveel mogelijk perspectieven zo breed en zo divers mogelijk laten zien.”

De keuze voor BIJ1
“Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in politiek, ook altijd aan de linkerkant. Dat begon al met feminisme. Van jongs af aan viel het mij op dat mannen en vrouwen verschillende posities hebben. Dit komt onder andere door mijn jeugd: Deels ben ik opgegroeid met een alleenstaande moeder. Zij heeft van huis uit weinig opleiding gekregen en later in de avonduren alsnog een opleiding gevolgd en een hele succesvolle carrière gehad. Die kansen heeft ze alleen niet gekregen, omdat ze een meisje was. Die kansen heeft ze later zelf gecreëerd."
Een heftige periode later in haar leven stimuleerde Jasmijn om na te denken over haar idealen en doelen: “Vier jaar geleden kwam ik erachter dat ik borstkanker had, terwijl ik een alleenstaande moeder was van een peuter van twee. Ik ben toen een behoorlijk zwaar traject ingegaan. En ondanks heel veel steun van familie en vrienden, stond ik er op veel vlakken alleen voor. Tijdens mijn herstelperiode dacht ik na over wat ik wilde en wat ik belangrijk vond. Hier kwam heel duidelijk uit dat ik iets met mijn idealen wilde doen. Ik heb de lokale afdeling van BIJ1 gemaild en ben vervolgens actief geworden binnen de partij. Op basis van het verkiezingsprogramma wist ik al dat BIJ1 mijn partij was. Met het verder opbouwen van de afdeling en actief worden binnen de partij, voelde het alsof ik in politiek opzicht ben thuisgekomen.” Jasmijn geeft aan dat ze al voor ons gesprek heeft nagedacht of ze wil delen dat ze zo ziek is geweest en welke impact dit op haar heeft gehad. Het heeft haar echter wel gevormd en het is een belangrijke ervaring voor haar geweest. “Iedereen maakt dingen mee. Ik wilde hetgeen ik heb meegemaakt inzetten om te kijken wat voor positiefs ik eruit kon halen. Hoe onze samenleving nu in elkaar zit, naar mijn idee, is dat zodra je iets tegen je hebt , de samenleving zich tegen je keert. In plaats van dat we je als samenleving verder helpen, werken we je alleen maar tegen, afhankelijk van hoeveel vinkjes je mist.”  BIJ1 focust op zaken die andere partijen links laten liggen: “Denk bijvoorbeeld aan de toeslagenaffaire. Of het feit dat je inkomen omlaag gaat, als je in de ziektewet terecht komt, je kosten gelijk blijven. Maar ook de onmogelijkheid voor mensen met een (tijdelijke) beperking om een minimaal inkomen te kunnen krijgen om hun vaste lasten te betalen. BIJ1 is de enige partij die dit ziet, benoemt en die hier iets mee wil.” Haar eigen ervaringen hebben er voor gezorgd dat ze meer openstaat voor de ervaringen van anderen. Ze legt uit dat ze bijvoorbeeld nog steeds niet weet hoe het is om als persoon van kleur in Nederland te wonen. Ze is wel aan het leren over wat haar witte privilege is en hoe fundamenteel dat is. Ze weet namelijk wél hoe het is om niet gezond te zijn. Het zijn wellicht twee verschillende ervaringen; ze gaan beide over ‘niet gehoord en niet gezien worden’ en ‘het niet passen in een hokje’, ongeacht of dit tijdelijk of structureel is. 

Het politieke klimaat in de regio
Nijmegen is van oudsher een linkse stad, al is men in de loop van de jaren opgeschoven naar rechts. Jasmijn is daarom erg benieuwd naar de uitkomst van de komende gemeenteraadsverkiezingen en zelf ook nog zoekende waar op te stemmen, nu haar eigen partij niet deelneemt. Ze ervaart het als ingewikkeld, want ze ziet veel veranderingen in Nijmegen en mist haar linkse stad. De woningnood, zoals in de rest van Nederland, is ook daar bijvoorbeeld enorm. Er zijn allerlei nieuwbouwprojecten maar het gaat dan wel over huizen in het duurdere segment waar hele leuke broedplaatsen voor worden afgebroken. Dit was al jaren zo gepland en huizen zijn zeker belangrijk, toch is ze van mening dat er elders dan wel nieuwe creatieve broedplaatsen moeten komen. Daar komt bij dat subsidies naar specifieke wijken gaan, maar achterstandswijken hier buiten vallen, vertelt ze. De verdeling is dus allesbehalve gelijkwaardig en kan veel beter, ook met oog op het milieu. “Waar heb je voorzieningen nou hard nodig? Op de plekken waar mensen het op een andere manier kunnen oplossen en zelf kunnen betalen of in de achterstandswijken? Ik weet wel waar het geld heen moet. En niet alleen het geld, ook de aandacht.” De aandacht zou Jasmijn onder andere willen geven aan het toegankelijk maken van de stad Nijmegen. Ze legt uit: “Er was laatst een plan voor een nieuwe voetgangersbrug, die niet toegankelijk is voor mensen met een rolstoel of mensen met een kinderwagen. Het is 2022…Zullen we alsjeblieft iets bouwen wat wel voor iedereen toegankelijk is? Ik denk echt dat je op alle posities in de maatschappij daarom oog voor diversiteit nodig hebt. Op die manier heb je bij het ontwerpen van zo een brug hopelijk mensen die ingrijpen en aangeven dat zo een ontwerp niet wenselijk is en allesbehalve inclusief. Net zoals alle mannen die nou verschrikkelijk verbaasd zijn over wat er gebeurd is bij Ajax en wat er is gebeurd bij The Voice. Terwijl alle vrouwen die ik ken, zeggen: what’s new?”

Op naar 2026
BIJ1 Nijmegen heeft in december vorig jaar besloten om toch niet mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen dit jaar. Jasmijn licht het besluit toe: ”Een afdeling moet van de grond af aan opgebouwd worden, er moeten genoeg mensen zijn die er tijd in willen steken. Daarom richten we ons nu op de verdere opbouw van onze afdeling en het vinden van manieren om lokaal actie te voeren. Het lokale partijprogramma lag er al en er valt genoeg te doen, maar dat hoeft  niet persé via de gemeenteraad. Hopelijk doen we over vier jaar wél mee.” Op dit moment is het speerpunt voor de partij om te wortelen in de regio en samenwerkingsverbanden op te zoeken met iedereen die zich ook wil inzetten voor de regio, mits het aansluit bij hun ideeën. “Iets als de wachtlijsten in de GGZ zijn bijvoorbeeld niet op lokaal niveau op te lossen, helaas”, licht Jasmijn toe. “Hoezeer wij ons hier ook voor inzetten, het is en blijft lastig dat veel van de problematiek op verschillende niveaus moet worden opgelost. Laat bewustwording en de uitbouw hiervan daarom een mooie eerste stap zijn voor onze partij."Voor Jasmijn staat het belang voor de stad voorop en hecht ze er meer waarde aan dat BIJ1 in de gemeenteraad komt, dan dat zij zelf namens de partij in de gemeenteraad komt. Past ze erin en halen ze genoeg zetels? Dan is het geweldig en gaat ze dit zeker doen. Het is alleen geen must dat er een zetel voor haar is, omdat ze ervan overtuigd is dat er mensen zijn die het beter kunnen. 

Vrouw in de politiek
Het antwoord op de vraag is bijna voorspelbaar en toch stel ik de vraag aan Jasmijn: hoe ervaart ze het als vrouw, in de politiek, binnen haar eigen partij? Jasmijn bevestigt mijn gedachte. Binnen BIJ1 is het juist een speerpunt dat binnen de politiek een betere afspiegeling komt van de maatschappij en diversiteit zal toenemen. Het actief zijn binnen de partij heeft haar daarom ook veel geleerd over alle privileges die zij wél heeft. In geen enkel opzicht voelt ze zich daarin tegengewerkt. Ze merkt wel dat BIJ1 daarin niet de standaard is. "BIJ1 is daarnaast een jonge partij, zonder een gevestigde orde waar men binnen moet komen. Vanuit Stem Op Een Vrouw heb ik een leuke training gevolgd over vrouwen in de gemeenteraad. Daar hoorde ik wel van diverse vrouwen de ervaringen dat zij wel degelijk worden tegengewerkt, op basis van hun vrouw-zijn. Zowel binnen de rechtse partijen als de wat meer linksere partijen."
Vanuit haar eigen omgeving zijn de reacties heel positief: "Mensen vinden dat het erg bij mij past. Zelf heb ik wel nagedacht over mijn plek op de lijst voor de gemeenteraad. Het politieke klimaat is, zeker tegen opzichte van links, niet altijd leuk. Ik heb bijvoorbeeld bewust nagedacht over bedreigingen op internet, dat ik alleenstaand ben en een kind heb. Dat voelt kwetsbaar. Ik heb niks vervelends meegemaakt en toch, we weten allemaal dat het gebeurt. Het klimaat is verhard, ten opzichte van politici, op een manier die echt onacceptabel is. De nare dingen die op internet worden gezegd, het notabene langsgaan bij politici thuis: dat kan niet. Hard opgetreden wordt er echter ook niet, al begint het wel langzaam te kantelen.”

Visie op de landelijke politiek
Op landelijk niveau ziet Jasmijn graag meer aandacht voor de zorg. Met name de GGZ omschrijft ze als rampzalig. Ook moet de positie van de zorgverzekeraars aangepakt worden, ze is er fel op tegen dat zij zoveel bepalen in de zorg. Ook de woningnood vindt ze een belangrijk punt, al is er gelukkig steeds meer aandacht voor. Als laatste noemt ze, naast natuurlijk meer aandacht voor en bewustwording van het belang van diversiteit en inclusiviteit, de vormen van armoede in Nederland. Ze verwijst naar diverse onderzoeken waaruit blijkt dat als daklozen een huis krijgen of mensen met schulden een kwijtschelding krijgen, dit heel veel moois oplevert en op termijn minder kost. Ook de angst voor fraude vanuit de overheid is een voorbeeld wat ze aanhaalt. “Dit bleek bijvoorbeeld bij de toeslagenaffaire maar ook uit de manier waarop gemeenten bijstandsgerechtigden controleren: dat kost zoveel geld en levert zo weinig op. Natuurlijk frauderen er mensen, maar uit onderzoek is gebleken dat dit een te verwaarlozen percentage op. Als we daar nou anders naar kijken met zijn allen. Waarom moet iemand met een uitkering of in de ziektewet zich bewijzen? Willen we echt een samenleving op basis van wantrouwen of een inclusieve samenleving waarin iedereen een menswaardig bestaan kan hebben?”

Idealisme én activisme
Jasmijn moedigt anderen met politieke interesses aan: “Heb je de interesse? Ga het uitzoeken! Ga kijken of het wat is. Ik vind het echt heel erg leuk om mij ermee bezig te houden. Ruim een jaar lang ben ik hier gemiddeld minstens vier uur per week mee bezig en dat komt echt vanuit mijn hart, het geeft mij energie. Heb je er interesse in, in wat voor partij dan ook? Stuur een e-mail en ga met mensen van die partij in jouw gemeente praten.” Ze gelooft in het daadwerkelijk wat doen met principes, maar benadrukt wel dat niet iedereen er de ruimte en de tijd voor heeft om eigen idealen te volgen door politiek actief te worden. “Het is aan ons om de wereld te veranderen. Doen we niets, dan gebeurt er ook niets. Maar dit kan gelukkig ook op elk niveau. Je hoeft niet persé op de lijst te komen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Je kan al verschil maken door op te staan voor iemand in de bus of vanuit duurzame overwegingen je eetpatroon aan te passen.” Zelf beseft ze dat ze met name vanuit haar visie op de landelijke politiek misschien grote vragen heeft en veel fundamentele veranderingen wenst. Wellicht is niet alles haalbaar en zijn deze doelen te groot. Ze vindt wel dat we het moeten proberen: “Daarom ben ik ook politiek actief geworden. Ik kan het anders niet meer naar mezelf verantwoorden, maar ook niet meer naar mijn eigen kind en alle andere kinderen. Ik heb een stem en zoveel privileges, die geven mij de mogelijkheid om hier energie en tijd in te steken. Dan is het bijna een soort van plicht om die stem en privileges  te gebruiken. Zoals Alice Walker zei: “Activisme is de huur die ik betaal voor het leven op deze planeet.”

Samenwerking
Dit artikel is een samenwerking tussen LOVER en Stem op een Vrouw. Floortje Fontein en Zahra Runderkamp, beide van Stem Op Een Vrouw, schreven in januari een artikel over de gevolgen van de diversiteit in het huidige kabinet. Daarnaast schreef Floortje recent een artikel over de daling van het aantal vrouwen in de gemeenteraad. 
Lees meer over de inzet van Stem Op een Vrouw voor emancipatie van vrouwen en het verbeteren van politieke
representatie op hun website en doneer, zodat zij hun goede werk kunnen blijven doen!

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.