DE NIET-BLANKE WERKELIJKHEID

Er is een tienjarig zoontje van een moslimvader dat zegt dat hij Geert Wilders wel kan begrijpen. Een Nederlands jongetje dat met Playmobil speelt, maar dat ineens het gevoel heeft dat zijn klasgenoten hem voor een Middeleeuwer met een baard houden. Een jongetje dat met buikpijn naar bed gaat als de wandaden van IS, Boko Haram, Al-Qaida of de Taliban op tv verschijnen, omdat hij weet dat hij er de dag erna op school verantwoordelijk voor wordt gehouden.  

Dat is het zoontje van Greta Riemersma, getrouwd met een moslimman en auteur van een indrukwekkend, persoonlijk essay voor Vrij Nederland over de werkelijkheid van gewone moslims in Nederland en de grote blinde vlek van de blanke meerderheid die geen idee heeft hoe het is om met een stigma te leven. Riemersma predikt geen slachtofferschap, integendeel. Iedereen kent tegenslagen, stelt ze, en wie zich daardoor tot de verkeerde keuzes laat verleiden is zelf verantwoordelijk. Wat ze wel doet, is pleiten voor benoeming van wat eigenlijk niet gezegd mag worden: dat niet-blanke Nederlanders wel degelijk te kampen hebben met discriminatie en racisme. Ze vindt het vreemd dat we dit wegpoetsen in een tijd waarin we alles benoemen. We benoemen dat er bovengemiddeld veel etnische groepen in de gevangenis zitten, dat Marokkaanse jongens buurten onveilig maken, dat er moslimmannen zijn die verkrachting binnen het huwelijk normaal vinden. ‘Uitstekend. Maar waarom benoemen we niet dat er mensen zijn die zich ‘minder’ voelen? Waarom benoemen we niet dat er op de arbeidsmarkt hardnekkige discriminatie bestaat? Onderzoek bewijst het, maar tot een groot maatschappelijke debat, laat staan verandering, heeft het nooit geleid.’ ‘De grote blinde vlek van de Nederlandse blanken’ van Greta Riemersma staat vandaag centraal in Uitgelicht.

‘Michelle Obama ondervond de reflex toen haar man Barack zich de eerste keer voor het Amerikaanse presidentschap kandideerde. Voor die tijd sprak ze geregeld over de achterstelling van de zwarte bevolking, maar dat was snel afgelopen toen Baracks tegenstanders haar typeerden als ‘Mrs Grievance’ en de ‘bitter half’ van haar man. Ze snapte dat haar preoccupaties slecht zouden vallen bij het blanke electoraat en roerde voortaan alleen nog andere zaken aan, zoals de zorgen van militaire gezinnen. Over de zorgen van de zwarte gezinnen had ze het niet meer, anders zat zij misschien nu niet in het Witte Huis. Het heeft iets paternalistisch: wij blanken bepalen wat zij, niet-blanken, mogen zeggen en hoe zij zich moeten voelen. Ik denk dat het komt doordat ‘wij’ niet meemaken wat ‘zij’ meemaken en dus denken dat zij overdrijven.’ – Greta Riemersma