De twintigste verjaardag van het 'homohuwelijk'

AE6AD4AE-2B21-430B-BD3B-34467D3D6BD5

Haal je regenboogvlag maar van zolder, want donderdag 1 april is het de verjaardag van het zogeheten ‘homohuwelijk’*. Op deze datum is het twintig jaar geleden dat het huwelijk tussen partners van hetzelfde geslacht werd toegestaan in Nederland. Hiermee was Nederland het eerste land ter wereld dat het ‘homohuwelijk’ officieel geldig verklaarde en liep hiermee flink op zijn tijd vooruit.

Het ‘homohuwelijk’ werd in 1969 een publieke kwestie toen muziekproducent Harry Thomas het als actiepunt inbracht in de door hem opgerichte Nederlandse Homofielen Partij. Na jaren strijden kwam er pas verandering in 1994 door de aanstelling van het eerste paarse kabinet (kabinet Kok II). Staatssecretaris van Justitie Job Cohen komt met een wetsvoorstel om het huwelijk open te stellen voor mensen met hetzelfde geslacht. Honderd gemeenten openden vervolgens een voorlopig trouwregister voor partners van hetzelfde geslacht. Iedereen kon vanaf 1 januari 1998 een geregistreerd partnerschap afsluiten en vanaf 1 april 2001 werd dit omgezet in een huwelijk. Zodra de wet in werking trad was Cohen de eerste die als toenmalig burgemeester van Amsterdam vier stellen in het echt heeft verbonden. Na Nederland volgde België als tweede in 2003.

Niet meer zo vooruitstrevend
Ondanks dat dit in Nederland dus al twintig jaar de realiteit is, is het 'homohuwelijk' nog steeds niet wereldwijd geaccepteerd. Hoewel er jaarlijks nieuwe landen en deelstaten het huwelijk of geregistreerd partnerschap tussen mensen van hetzelfde geslacht goedkeuren, wordt dit huwelijk vaak nog niet als rechtsgeldig beschouwd. Hoewel Nederland zich maar al te graag op de borst klopt wegens haar vooruitstrevendheid mogen trouwambtenaren hier nog ‘gewoon’ een huwelijk weigeren, omdat partners hetzelfde geslacht hebben.

Daarnaast is de SGP van mening dat het ‘homohuwelijk’ zo snel mogelijk grondwettelijk ongedaan moet worden gemaakt en tekende lijsttrekker Van der Staaij zelfs de omstreden Nashville-Verklaring. Twintig jaar na de invoering van het ‘homohuwelijk’ en 2021 jaar na Christus geloven zij nog steeds dat het huwelijk alleen tussen een man en vrouw mag plaatsvinden.

Dit houdt stellen uiteraard niet tegen. Volgens cijfers van het CBS werden er in 2019 2.059 huwelijken en 709 partnerschappen tussen homoseksuele of lesbische stellen gesloten. Dit is een kleine afname sinds 2001, toen lag dit aantal op 3.208. Daarbij komt een huwelijk tussen twee vrouwen iets vaker voor dan tussen twee mannen. De daling van ‘homohuwelijken’ ligt in lijn met het dalende aantal heterohuwelijken.  

Positief activisme
In 2019 verscheen het boek Julian van de Vlaamse Fleur Pierets. Zij schreef dit naar aanleiding van de relatie met haar Nederlandse echtgenote Julian P. Boom. Samen wilden ze in alle 22 landen waar het ‘homohuwelijk’ toentertijd was toegestaan elkaar het ja-woord geven. Boom en Pierets vormden samen het kunstenaarsduo JF. Pierets en hiermee begonnen ze in september 2017 hun project ‘22’. Dit waren op dat moment het aantal landen waar het 'homohuwelijk' was toegestaan en waar het stel keer op keer het huwelijk in zou stappen. “Het was een positieve tegenhanger van het feit dat dit huwelijk in 174 landen nog niet was toegestaan”, zegt Pierets in Trouw. De eerste bruiloft was in New York, gevolgd door Amsterdam, Antwerpen en Parijs. Om de huwelijken te bekostigen verkochten ze hun spullen en vakantiehuis. Na het vierde ja-woord eind januari 2018 stierf Boom aan kanker, waarmee een plots eind aan hun kunstproject kwam. Na het boek Julian is in december 2019 het autobiografische kinderboek Love Around the World uitgekomen. Het boekje gaat over hun ambitieuze trouwproject. Hierbij wel met een einde zoals het had moeten zijn.

Dus hang je regenboogvlag 1 april uit en vier het feit dat dit recht in Nederland al 20 jaar bestaat. Maar sta ook stil bij de vooruitgang die wereldwijd, en in Nederland, nog geboekt moet worden. We zijn er nog niet. Iedereen heeft recht op liefde en moet dit kunnen bezegelen met een huwelijk, ongeacht het geslacht van jou en je partner.

*In dit artikel gebruiken we de term 'homohuwelijk' en 'heterohuwelijk'. Wettelijk wordt hier geen verschil in gemaakt en is er bij beide spraken van een gelijkwaardig huwelijk.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier. 
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.