FEMINISME VOOR BEGINNERS EN GEVORDERDEN

De Duitse Julia Korbik schreef een introductie tot het feminisme. Is dat nodig in het jaar dat het feminisme buiten de activistische-academische belangstelling heruitgevonden wordt? Korbiks (en mijn) antwoord is een duidelijk ja. Haar boek Stand up. Feminismus für Anfänger und Fortgeschrittene brengt de ontwikkeling van het feminisme en de belangrijkste vertegenwoordigers - van Jane Austen tot Juli Zeh - op een toegankelijke manier in kaart. Een boek dat je aan iedereen cadeau wilt geven, al is het maar voor op de koffietafel.

Stand up wil een wegwijzer zijn voor iedereen die eigenlijk niets weet over het feminisme, er een beetje bang voor is of denkt dat feminisme achterhaald is. Korbik introduceert belangrijke denkers, schrijvers en kunstenaars in vogelvlucht. Ze interviewde vooraanstaande Duitse activisten over hun feminisme. Daarnaast zijn er korte biografieën van feministen - vooral Engelstalig en Duits - zoals die van Amanda (Fucking) Palmer, Sir Patrick Stewart, Ellen Page en Kate Nash. Dat Stand up als wegwijzer is gelukt, komt ook door de vormgeving: heldere, inclusieve icoontjes in hippe neonkleuren en veel statistieken (waarvan Korbik de methodes niet bespreekt). Die combinatie werkt: Korbik slaagt erin je dorst op te wekken naar meer theorie en geschiedenis.

Wel schiet Korbik soms tekort in haar kritische beschouwingen. Zo ziet zij bijvoorbeeld een gevaar in de ironische houding van hipsters die stereotypen eerder bevestigen dan ontkrachten en waarschuwt ze voor 'simpel' online feminisme, maar dat blijft bij een observatie terwijl je als lezer wel geïnteresseerd bent in een analyse door de gender-theoretica. 

Andere complexe vragen worden daarentegen keurig beantwoord. Waarom is pornografie eigenlijk slecht volgens feministes? Dat blijkt helemaal niet te gelden voor alle vormen van pornografie, alleen de hedendaagse mainstream porno-industrie is een lastig onderwerp. Of waarom doen feministes altijd zo lastig met Hollywood? Omdat, zoals Nathalie Portman het zo mooi verwoordt, Hollywood nou eenmaal vrouwen onderdrukt. Ook bij dit antwoord hoort een van die mooie grafieken, waaruit blijkt dat rond een kwart van de filmrollen door vrouwen wordt gespeeld en een derde van de vrouwen in films (gedeeltelijk) naakt is. Een ander saillant gegeven: the most sexiest man alive is standaard zo'n vijftien jaar ouder dan the most sexiest woman, maar voor beiden is de leeftijd waarop ze de titel krijgen drastisch verlaagd (nu rond de twintig/dertig).

Het zijn behoorlijk wat feitjes die Korbik weet te combineren met een verfrissende geschiedenis van het feminisme. Wat een extra punt verdient: naast een geweldige introductie is het boek ook een fijne opfriscursus met informatie buiten het gebruikelijke emancipatorische pad. Na het lezen weet je bijvoorbeeld dat Keira Knightly een uitgekomen feministe is, en dat het aandeel vrouwelijke werknemers daalt naarmate een bedrijf groeit. 

Sympathiek vind ik ook Korbiks 12-stappen-programma voor feministen. Dat moet de eenzame feminist m/v helpen om een peergroup met dezelfde mind-set te vinden. Enkele stappen geparafraseerd:  
- Spreek over feminisme: wees degene die de vooroordelen van anderen ontkracht.
- Reflecteer kritisch op je eigen gedrag. 
- Bring the women in. Wees zelf niet seksistisch als je een vacature kunt opvullen.
- Gebruik social media. Share, like and comment.
- Gebruik je kiesrecht. Politiek is gemaakt door mensen. Mensen zijn niet perfect. Dus is politiek niet perfect.

Stand up is even goed geschikt voor weetjes-verzamelaars die zich willen wapenen voor een feministische discussie, als voor beginnende feministen die willen weten of 'dit' nou alleen iets voor vrouwen is (nee!), wat heteronormativiteit is en waarom ecofeminisme niet streeft naar een gelijkwaardige maatschappij. Daarnaast kun je je Duits bijspijkeren. Een win-win-situatie. 

Stand up. Feminismus für Anfänger und Fortgeschrittene. Julia Korbik (Rogner & Bernhard Verlag 2014)