Gelijkwaardigheid in de politiek
Blog equity vierkant
Op zondag 5 maart stond de Dam vol voor de allereerste Feminist March – voorheen bekend als de Women’s March. De reden voor de naamsverandering: “We erkennen dat niet alleen vrouwen de dupe zijn van het patriarchaat. Door verder te gaan als Feminist March hopen we een duidelijke boodschap af te geven: feminisme is niet alleen voor vrouwen, maar voor iedereen die onderdeel uitmaakt van een gemarginaliseerde groep of zich onderdeel voelt van de beweging.” Het thema van de Feminist March, equity is key, sloot daar geheel op aan. De naamsverandering en themakeuze kwamen niet uit het niets: equity, oftewel gelijkwaardigheid, is een opkomende term en gedachtegoed in het feminisme en wordt gezien als alternatief of toevoeging op het begrip equality, oftewel gelijkheid. Maar wat is het verschil tussen die termen, en waarom maakt het uit? We nemen je graag mee in het gesprek hierover.
Het begrip equity betekent rechtvaardigheid of gelijkwaardigheid, en is opkomend in de feministische beweging als aanvulling op of alternatief voor equality, dat vaak wordt gezien als hetzelfde als gelijkheid en gelijke kansen. Maar wat is het verschil tussen gelijkheid en gelijkwaardigheid? Gelijkheid betekent simpelweg dat je iedereen dezelfde kansen of handvatten geeft. Maar, stel dat je alle mensen €100 geeft, dan is de waarde daarvan niet voor iedereen hetzelfde. De ene persoon denkt ‘een leuk zakcentje’, voor de ander is dit zekerheid dat ze twee weken boodschappen kunnen betalen. Dat heeft te maken met de omstandigheden en de positie in de maatschappij die een persoon heeft. Waar het streven naar gelijke kansen niet altijd rekening houdt met of die kansen ook een gelijke uitkomst hebben, houdt gelijkwaardigheid in dat je kijkt naar wat mensen nodig hebben om met elkaar op gelijke voet te staan. Dat kan dus betekenen dat je de ene persoon in plaats van €100 juist €500 moet geven zodat ze dezelfde koopkracht hebben als de ander.
Wat heeft dit te maken met vrouwen in de politiek? Zoals de cijfers uitwijzen is de representatie van vrouwen nu nog verre van 50%. Vooral lokaal, bij de waterschappen, in gemeenteraden en de Provinciale Staten, valt er nog veel te winnen op dit vlak. Dat betekent dus dat we nog geen gelijkheid hebben in onze politiek. Vrouwen kunnen nog steeds niet evenveel meebeslissen. Hoewel meer vrouwen in de politiek krijgen heel belangrijk is, en iedereen daar een steentje bij kan aandragen met behulp van hun stemgedrag, is het ook essentieel dat álle groepen vrouwen politiek actief kunnen worden, dat vrouwen ook politiek actief kunnen blijven zonder barrières, en dat zij hogere posities kunnen innemen. Daar is gelijkwaardigheid fundamenteel voor. Uitgaan van gelijkwaardigheid betekent dat er erkend wordt dat niet iedereen op dezelfde plek op de politieke en maatschappelijke ladder begint. Het doel van focus op gelijkwaardigheid is om systematische verandering te brengen in de obstakels op weg naar een gelijke plek.
Want er bestaan nogal wat barrières voor vrouwen om de politiek in te gaan en te blijven. Er is een genderongelijkheid als het gaat om de toegang tot mogelijkheden, middelen, invloed en erkenning. Politicologen Zahra Runderkamp en Liza Mügge hebben onderzoek gedaan naar deze mogelijke barrières. Dat kunnen politieke, sociaaleconomische, ideologisch en psychologische barrières zijn. Denk bijvoorbeeld aan vrouwen die lager op kieslijsten worden geplaatst, maar ook aan de organisatiecultuur van onze politieke organen waarbinnen (seksuele) intimidatie vrouwen verhindert. Helaas is dus hogere instroom van vrouwen in politieke organen niet genoeg. Hoewel de aanwezigheid van vrouwelijke politici wel de ongelijkheden blootlegt – omdat zichtbaar wordt met hoeveel haat zij bijvoorbeeld te maken krijgen, is er meer moeite nodig om de manier waarop de politiek werkt te veranderen. De formele en informele regels die bijdragen aan een werkcultuur waarin seksisme en genderongelijkheid in stand gehouden worden moeten ontmanteld worden.
Bijvoorbeeld, zowel mannen als vrouwen kunnen terecht komen in de gemeenteraad. Daar spreken we eventueel van gelijkheid omdat iedereen de kans krijgt om zich verkiesbaar te stellen. Maar, de werktijden van de raad zijn soms zo dat het voor vrouwen – die nog steeds het grotendeel van zorgtaken op zich nemen – moeilijk te combineren valt met hun onbetaalde werk. Gelijkwaardigheid zou dan bereikt kunnen worden door goed te kijken naar de werktijden die worden aangehouden.
Kortom, de Feminist March is niet de enige organisatie die zich bewust bezighoudt met gelijkwaardigheid. Ook bij Stem op een Vrouw staat dit steeds meer op ons netvlies. Dit doen we door ons niet alleen op vrouwen als homogene groep te richten, maar juist ook te zoeken hoe we kunnen voorzien in de behoeftes van verschillende groepen vrouwen om tot een gelijkwaardige representatie van iedereen te komen.
Die missie zien we ook terug in onze meest recente samenwerking. Stem op een Vrouw vormt samen met de Nederlandse Vrouwenraad, Emancipator en WO=MEN de Alliantie Politica. Gesteund door het ministerie van OCW gaan wij samenwerken om de komende jaren niet alleen de hoeveelheid vrouwen in de politiek te vergroten, maar juist ook focussen op verschillende doelgroepen vrouwen. Dit gaan wij doen door meer onderzoek te doen naar de barrières die er bestaan voor verschillende groepen vrouwen, het opzetten van trainingen en netwerken, en samenwerkingen aan te gaan met overheden en politieke partijen om de werkcultuur te verbeteren. Op die manier hopen we dat er langzaam gewerkt wordt naar politieke instellingen waarbinnen gelijkwaardigheid centraal staat en daardoor dus de democratie verbeterd wordt.
Jouw stem op een vrouw blijft daarbij essentieel. Stemmen is een middel om een diversiteit aan kandidaten te verkiezingen, en het kan druk uitoefenen op partijen die niet genoeg diversiteit op de lijst hebben. Wij bij Stem op een Vrouw gaan ons inzetten dat de vrouwen waaruit jij kunt kiezen, ook een diversiteit aan vrouwen vertegenwoordigen. En wil jij zelf politiek actief worden, en onderdeel zijn van deze beweging? Schroom dan niet om je bij ons aan te sluiten!
Samenwerking
Dit artikel is een samenwerking tussen Tijdschrift LOVER en Stem op een Vrouw. Vind jij het belangrijk dat dit soort artikelen wordt geschreven? Doneer dan aan dit werk!
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.