Genderidentiteit valt onder het recht op zelfbeschikking
Net als abortus
Door Nelleke Broeze
Niet alleen vrouwen kunnen zwanger worden, maar ook trans mannen en non-binaire personen. In het gesprek rondom abortuszorg gaat het vaak enkel over (cis)vrouwen. In een maatschappij waarin zelfbeschikking nog steeds niet vanzelfsprekend is, is het erkennen van de diverse genderidentiteiten, naast een taalkundig fenomeen, ook een stap in de richting van volledig toegankelijke reproductieve zorg voor iedereen die dat nodig heeft – of je nu vrouw, man of non-binair of iets daarbinnen of daarbuiten bent. Dit is waarom we graag spreken over ‘zwangere personen’, in plaats van ‘(zwangere) vrouwen’.
De maatschappij in het algemeen is nog erg cisheteronormatief en de zorg is daar geen uitzondering op. Dat wil zeggen, artsen en verpleegkundigen gaan er vanuit dat patiënten cisgender en heteroseksueel zijn. Hoewel dat waar is voor een groot deel van de bevolking, heeft “een groot deel” nog altijd niet dezelfde definitie als “iedereen”. De aanname dat een patiënt een bepaalde identiteit heeft kan leiden tot onvolledige of zelfs onjuiste zorgverlening. Zich niet veilig of gehoord voelen in de spreekkamer kan bij patiënten leiden tot angst en zorg-ontwijkend gedrag, wat het risico op ernstige complicaties en toenemend complexere zorgvragen vergroot.
Ongemakkelijke vragen en aannames
Als een zorgspecialisme dat lang werd gezien als exclusief voor vrouwen, geldt dit complex bij abortus zelfs tweevoudig. Mensen die een abortus willen hebben nog altijd te maken met bepaalde stigma’s vanuit de omgeving, ondanks dat het een veelvoorkomende medische ingreep is. Als iemand daarbovenop ook nog niet past binnen het “standaardplaatje” van een zwangere persoon kan dat leiden tot groot ongemak bij de patiënt – en helaas soms ook tot ongepast gedrag van behandelend zorgpersoneel: verkeerd aangesproken worden, extreem ongemakkelijke en irrelevante vragen over seks, en diverse aannames. Al deze factoren stapelen zich boven op de stigma’s vanuit onze samenleving, en verhogen zo onnodig de drempel tot adequate abortuszorg.
Volgens onderzoek van Rutgers zijn transgender en non-binaire personen dubbel kwetsbaar. Dat wil zeggen, zij vallen al op door hun genderidentiteit, wat kan leiden tot onzekerheid, en kunnen daardoor in een sociaal isolement komen wat hen weer kwetsbaarder maakt voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. 1 op de 5 transgender of non-binaire personen heeft te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag, dat is twee keer zoveel als andere LHBTI-groepen. Het is daarom – vooral in de zorg die mogelijk volgt na een onprettige of zelfs ongewenste seksuele ervaring – belangrijk om geen aannames te maken en zo inclusief mogelijk te zijn.
Identiteit = zelfbeschikking
Inclusief taalgebruik betekent simpelweg dat er geen aannames gemaakt worden over de identiteit van kliniekbezoekers. Dit wil niet zeggen dat patiënten geen voorkeur kunnen hebben voor een bepaalde aanspreekvorm of bepaalde termen (iemand kan zeker vrouw genoemd worden als die term fijn en identiteitsbevestigend is), maar simpelweg dat hulpverleners en abortusbuddy’s erkennen dat niet iedereen die een abortus nodig heeft in een specifiek, vrouwelijk hokje past. Immers, alle vrouwen die onze hulp nodig hebben zijn mensen, maar niet alle mensen die onze hulp nodig hebben zijn vrouwen. Door dat te erkennen kunnen we deze vaak al stressvolle periode toch een klein stukje lichter maken, omdat mensen niet ook zichzelf en hun genderidentiteit hoeven uit te leggen.
Wanneer we praten over abortus, erkennen we dat het gaat om een uitdrukking van lichamelijke autonomie en zelfbeschikking. Identiteit is hierin óók een stukje zelfbeschikking – het recht op het maken van je eigen keuzes, zonder dat iemand je oplegt wat je moet doen, hoe je het moet doen en óf je het überhaupt wel mag doen. Die definitie volgend is inclusief taalgebruik een verlengstuk van zelfbeschikking, namelijk dat de maatschappij mensen geen identiteit op kan leggen.
Wat is cis of trans?
Cisgender betekent dat iemand zich identificeert met het geslacht dat bij de geboorte is toegeschreven. Het komt uit het Latijn en betekent ‘aan deze kant’. Daarmee is het letterlijk het tegenovergestelde van trans, wat betekent ‘aan de andere kant’. Transgender betekent dat het geboort-geslacht niet is hoe iemand zich identificeert.
Cis/trans heeft betrekking op iemands geslacht, en niet op iemands seksuele oriëntatie of geaardheid. Omdat trans mensen veel van dezelfde uitdagingen meemaken als de rest van de regenbooggemeenschap, zit de letter T in LHBTI+.
Samenwerking
Dit artikel is een samenwerking tussen feministisch tijdschrift LOVER en Samen naar de Kliniek. Het is geschreven door Jamie Bouwman met hulp van Charlie Okken en Emma Bakels. Vind jij het belangrijk dat dit soort artikelen worden geschreven? Doneer dan aan dit werk!
Doneer aan Samen naar de Kliniek
Het abortusbuddyproject van Stichting Samen naar de Kliniek is actief in Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Zwolle, Groningen, Roermond, Amsterdam en Haarlem.
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.