Hanneke Felten: LesbICOONingin van 2013

Een interview met Hanneke Felten

Hanneke Felten werd op 23 maart uitgeroepen tot LesbICOONingin van 2013. Initiatiefnemer voor deze prijs, Stichting Ondersteboven, wilde haar op deze wijze in het voetlicht brengen. Hanneke zet zich namelijk op allerlei manieren in voor de emancipatie van LBTQ vrouwen en jongeren. Tijd voor een interview, vonden we bij Lover! Redacteur Myrthe Derksen vraagt haar naar de prijs, haar ideeën over emancipatie en eigen rolmodellen. “Iedereen kan een inspiratie zijn. Zorg dat je zichtbaar bent en laat zien wie je bent!”

Volgens Stichting Ondersteboven is een LesbICOON of LesbICOONigin een vrouw die op de voorgrond treedt en zichtbaar zichzelf is. Zij is een rolmodel voor anderen, is spraakmakend, vernieuwend en zet zich openlijk in voor de emancipatie van lesbische, biseksuele, trans- en queer vrouwen.

Deze beschrijving lijkt uitstekend te passen bij Hanneke Felten, die zich onvermoeibaar inzet voor meerdere organisaties op het gebied van emancipatie. Vanuit MOVISIE zet ze zich in om effectieve interventies te ontwikkelen, onderzoek te doen en trainingen en informatie te bieden aan professionals en vrijwilligers op het gebied van o.a. LHBT emancipatie. Ze hoopt ooit te bereiken dat in alle opleidingen voor hulpverleners zoals HBO Sociaal Werk, het thema LHBT - emancipatie een vast onderdeel van het curriculum wordt. Voor hulpverleners schreef ze al meerdere hulpboekjes over LHBT-jongeren.
Verder heeft ze samen met collega's en het COC de website iedereenisanders.nl ontwikkeld en is ze bestuurslid van FemNet, het emancipatienetwerk van GroenLinks. Kortom, genoeg redenen om haar eens flink aan de tand te voelen over haar werk en ideeën.

Wat betekent het voor jou om tot LesbICOONingin te zijn uitgeroepen?

Ik vond het allereerst heel leuk. Deze prijs wil de zichtbaarheid van lesbische en bi-vrouwen stimuleren en dat vind ik ontzettend belangrijk.

Jongeren die ontdekken dat ze homo, lesbische, bi of transgender gevoelens hebben, hebben een toekomstbeeld nodig. Ondanks dat LHBT mensen net zo divers zijn als niet LHBT mensen, wordt in de media vooral een stereotiep beeld getoond. Voor homo's geldt dit zeker, maar transgenders, lesbische en biseksuele vrouwen zijn vaak nog onzichtbaar. Ik kende bijvoorbeeld vroeger helemaal geen lesbische vrouwen, en degene die ik kende waren vaak sporters. Omdat ik niet sportief ben, zag ik dit niet als mijn toekomst. Het heeft even geduurd voordat ik me kon identificeren met deze term en dat hij ook op mij zou kunnen slaan. Daarom heb je die diverse beelden nodig.

Je wilt dus vooral graag zichtbaarheid vergroten. Heb je nog een ander doel dat je graag met de titel zou willen bereiken?

Ik heb de titel gewoon gekregen (lacht). Maar de zichtbaarheid moet niet ophouden bij mij. Ik zou graag alle lesbische en bi-vrouwen willen oproepen om na te denken over hoe je zichtbaar kunt zijn voor anderen. Dat betekent niet dat je altijd helemaal uit de kast moet zijn, want dat is voor veel vrouwen geen optie. Maar je kunt alsnog nadenken over hoe je een rol van betekenis voor een ander kunt spelen. Dat kan ook zijn dat je misschien bij je familie nog niet uit de kast bent, maar wel bij bepaalde vriendinnen of op het werk. Soms is de uit de kast komen gewoon niet mogelijk.

Wie is voor jou een (lesbisch) icoon?

Ik ontmoet in mijn werk iedere dag lesbiconen. Maar van de bekende mensen: Ellen deGeneres. Ik vind haar een wereldwijf. Dat zij uit de kast is gekomen, heeft wereldwijd een enorme impact gehad, ook op mijzelf. Verder mijn goede vriendin Rieke Spierings, oud-redacteur van Lover. Ik raakte met haar bevriend toen ik nog in de kast zat. Zij was iemand waarmee ik me kon identificeren.

Mijn vrouw vind ik absoluut mijn echte super Lesbicoon. Ze is heel strijdbaar en tegelijkertijd heel lief. Bij mijn vrouw werd er altijd al vanuit gegaan dat ze lesbisch was, nog voordat ze het zelf besefte. Ik heb de luxe om in bepaalde situaties mijn identiteit te kunnen verbergen, maar die luxe heeft zij niet. Dat maakt wel verschil en daar ben ik mij bewust van. Soms hebben lesbische en bi-vrouwen onderling een strijd over te weinig of te veel opvallen. Maar daar gaat het helemaal niet om. Ik zou het heel erg naar vinden als alle lesbische vrouwen lipstick-lesbo’s worden of stoere vrouwen met kort haar. We zijn tenslotte geen clubje, maar hebben toevallig dezelfde seksuele voorkeur.

Tenslotte ook de andere genomineerden voor deze prijs. Eigenlijk hadden de vrouwen die de Turkse gay-pride boot hadden georganiseerd moeten winnen. Dat toonde zoveel lef en heeft de discussie over LHBT-acceptatie in de Turkse gemeenschap geopend.

Vermengt je persoonlijke leven zich door je werkzaamheden ook veel met je politieke leven/carrière?

Soms wel. Mijn vrouw en ik zijn bijvoorbeeld geweigerd door een ambtenaar bij ons trouwen. We hebben toen bewust besloten daarmee naar buiten te treden, omdat de media ons vaak voorspiegelt dat er in de praktijk nooit problemen zijn met weigerambtenaren terwijl het een duidelijke breuk van de Wet Gelijke Behandeling is. Trouwen en bijvoorbeeld een kindje krijgen horen geweldig leuke dingen te zijn, maar voor LHBT mensen kan juist daar ook discriminatie bij komen kijken.

Natuurlijk zijn er vele ergere dingen als het gaat om LHBT discriminatie. Je hoort ook verhalen over verstoten worden door je familie, in elkaar geslagen worden op straat, of weggepest worden uit je buurt. Dat betekent niet dat je dit principiële punt van discriminatie en uitsluiting niet hoeft aan te kaarten. Als wij gaan accepteren dat de overheid discrimineert, dan kunnen we nog heel moeilijk iets zeggen van burgers die hun homo, lesbo, bi of transgender buren discrimineren.

Hoe staat het volgens jou met de homo(LHBT)-emancipatie in Nederland?

Het is moeilijk te zeggen hoe het er nu mee staat omdat het op alle terreinen verschillend is. Sommige dingen gaan vooruit, andere dingen gaan achteruit. Als we onszelf vergelijken met andere landen, zoals het Sociaal Cultureel Planbureau ook aangeeft, dan doen we het erg goed. Maar het kan veel beter.

Wat volgens mij nog de grootste problematiek is, is de non-acceptatie vanuit mensen die dichtbij je staan: familie, vrienden, buurtgenoten, klasgenoten en collega's. Dat is een van de moeilijkste dingen voor LHBT-ers en het komt nog steeds veel voor. Denk maar aan gepeste jongeren wiens leven zuur wordt gemaakt door hun klasgenoten of het gebruik van het scheldwoord “homo” bij voetbalclubs. Je ziet ook dat de zelfmoordcijfers onder LHBT-ers nog altijd veel hoger liggen.

Het is heel jammer dat in de media steeds alleen naar voren komt dat moslims het slecht accepteren. Ik ken heel veel moslims die het prima accepteren en ik ken heel veel niet-moslims die het niet accepteren, dus die tweedeling is helemaal niet nuttig en is stigmatiserend. Dat neemt natuurlijk niet weg dat in culturen waar de familie-eer heel belangrijk is, het soms moeilijker is om uit te komen voor je seksuele voorkeur of genderidentiteit. Daar kan religie een rol in spelen, maar het ligt veel complexer dan dat. Het gaat ook al vaak om wat de buren zullen denken.

Jongeren worden nog te vaak gepest met hun homoseksualiteit. Laatst weer waren zelfmoorden van verschillende LHBT jongeren in het nieuws. Je hebt een boekje hierover geschreven voor maatschappelijk werkers. Hoe zou de ‘gemiddelde mens/gemiddelde Nederlander’ er iets aan kunnen doen om dit terug te dringen?

Wij (als Movisie) ontwikkelen natuurlijk veel voor hulpverleners. Maar iedereen kan een verschil maken. Daar hoeft het niet je beroep voor te zijn. Wees een rolmodel en laat zien hoeveel diversiteit er eigenlijk is. Iets anders wat mensen kunnen doen is op hun taalgebruik letten. Ik hoor mensen vaak zeggen: ‘ik ben zelf gewoon hetero’. Dat zijn niet dingen die je zegt omdat je anti-LHBTer bent, dat doe je omdat dat de manier van praten is die we gewend zijn. We zeggen altijd dat homo, lesbische en biseksualiteit gewoon is, maar vervolgens laten we in ons taalgebruik zien dat het niet gewoon is. Dat zijn hele kleine dingen die hulpverleners al leren, maar eigenlijk voor iedereen zouden moeten gelden.

Je bent erg actief: je werkt bij Movisie, je bent bestuurslid bij FemNet, je hebt iedereenisanders.nl gemaakt met collega’s. Hoe houd je het vol? Heb je het niet ontzettend druk?

Nee, dat valt wel mee. Ik vind veel rust in mijn gezin, daar krijg ik energie van. Ik heb een leuke baan, en dat helpt ook enorm. En mijn politieke werk, bij GroenLinks is ook heel ‘empowerend’ in de zin dat er veel vrouwen, mannen en anderen op af komen die echt iets met het feminisme willen. Je merkt dat je invloed hebt en dat is heel erg leuk. Dat is dankbaar werk.

Heb je verder nog politieke ambities?

Die heb ik vroeger wel gehad, maar die zijn ook wel weer overgevlogen. Als ik zie wat het Tweede Kamer werk inhoudt dan is dat toch wel vaak een 80-urige werkweek. Dat zou ik er niet voor over hebben omdat ik voldoende tijd wil overhouden voor mijn gezin. Daarbij houd ik heel erg van de diepte ingaan met thema’s en dat is als Kamerlid wat minder mogelijk.

Nu vind ik het heel belangrijk om ‘s avonds thuis te zijn en zelf mijn kind in bed te leggen. En dat is niet omdat ik vrouw ben. Ik hoop dat meer mannen ook durven te kiezen voor hun zorgtaken. Volgens mij zijn er heel veel mannen die liever ook niet tachtig uur in de week werken en hun kindje of kinderen nauwelijks zien. En die de keuze niet durven maken of vinden dat zij het kostwinnerschap moeten behouden. Laten we het normaal maken dat mannen en vrouwen zowel kunnen zorgen als carrière kunnen maken.

Het doorbreken van heteronormativiteit kun je iedere dag doen, vanuit je luie stoel, op social media, in de kroeg. Ik denk dat dat een uitdaging is, die iedereen kan oppakken. Daarnaast is de grootste uitdaging om te zorgen dat de meest kwetsbare LHBTers goed terecht komen. Dat is pittiger en daar ligt natuurlijk een taak voor de professionals weggelegd. Ik hoop vanuit mijn werk hier een belangrijke bijdrage aan te kunnen leveren.

Bij LOVER hopen we dat Hanneke nog vele bijdragen mag leveren aan de emancipatie van de LHBT-gemeenschap in Nederland. Leve de LesbICOONigin!

__________________________________________________________________________

Foto: Johan Fotografie Studio