Het Belang van GSA’s: Samen voor echte verandering

Foto van Norbu Gyachung 13-12-2024

Laura van Stein (redacteur) • 13 dec 2024

Vandaag is het Paarse Vrijdag. Door heel Nederland dragen leerlingen en docenten paars om een heldere boodschap af te geven: LHBTQIAP+-personen staan niet alleen. Voor jongeren die dagelijks te maken krijgen met afwijzing en onbegrip, kan dit gebaar een krachtig signaal van steun zijn. Maar die boodschap staat onder groeiende druk. Uit onderzoek blijkt dat driekwart van de middelbare scholen te maken heeft met spanningen rond deze dag. Posters worden vernield, regenboogvlaggen in brand gestoken, en tegenstanders roepen op om demonstratief in het zwart te verschijnen. In sommige gevallen escaleert dit tot regelrechte intimidatie of geweld.

Deze tegenacties benadrukken pijnlijk hoe ver we nog te gaan hebben. Ze tonen aan dat het actief bevorderen van inclusie op scholen geen luxe is, maar een harde noodzaak. Juist daarom is Paarse Vrijdag belangrijker dan ooit: het laat zien dat er solidariteit is, ondanks weerstand. Het is cruciaal om te blijven strijden voor een veilige omgeving waar iedereen zichzelf kan zijn.

Echte verandering vraagt echter meer dan één dag. Het vereist structurele actie, gedragen door een gemeenschap die inclusie elke dag vooropstelt. Daarom zijn GSA’s - Gender-Sexuality Alliances – onmisbaar. Deze groepen maken niet alleen scholen veiliger en inclusiever; ze leggen de basis voor een samenleving waarin iedereen meetelt.

Hoe een GSA een school kan veranderen

Een GSA is veel meer dan een clubje. Het is een veilige plek waar jongeren zichzelf kunnen zijn, hun stem kunnen laten horen en hun frustratie kunnen omzetten in actie. Zo kan een GSA de cultuur op een school veranderen.

Het effect van een GSA wordt het meest tastbaar in de ervaringen van degenen die erbij betrokken zijn. Acht jaar geleden richtte ik samen met mijn beste vrienden een GSA op, omdat onze school niet veilig was voor LHBTQIAP+-leerlingen. Homofobe en transfobe grappen waren aan de orde van de dag, er was geen tot weinig begrip voor het gebruik van genderneutrale voornaamwoorden, en de seksuele voorlichting was enorm heteronormatief. We besloten dat het anders moest. Met onze GSA organiseerden we Paarse Vrijdag, pleitten we voor genderneutrale wc’s en startten we gesprekken over inclusieve voorlichting. Ondanks rare blikken en flauwe opmerkingen hielden we vol.

Ik kijk terug met veel trots. Op ons, omdat we voor onszelf en anderen opkwamen. Maar ook op het feit dat ons werk effect had: die genderneutrale wc’s zijn er gekomen en de voorlichting is inclusiever geworden. Het mooiste is echter dat de beweging doorging. Toen wij van school gingen, namen anderen het stokje over. ‘Onze’ GSA groeide uit tot een blijvende kracht die nog steeds impact heeft.

Veiligheid en gelijkheid: waarom GSA’s onmisbaar zijn

Een GSA is een alliantie van LHBTQIAP+- en niet-LHBTQIAP+-jongeren die zich samen inzetten voor een school waar iedereen zichzelf kan zijn, ongeacht seksuele oriëntatie of genderidentiteit. GSA’s zijn essentieel, omdat LHBTQIAP+-jongeren het vaak zwaar hebben. Ze krijgen te maken met pestgedrag, discriminatie en geweld, wat hun mentale welzijn ernstig kan beïnvloeden. Onderzoek laat zien dat LHBTQIAP+-jongeren zich op scholen met een actieve GSA veiliger voelen, minder spijbelen en gelukkiger zijn. Dit benadrukt de impact van GSA’s, voor LHBTQIAP+-jongeren en voor de hele schoolgemeenschap. Ze bevorderen een cultuur van inclusie, respect en wederzijds begrip, en dragen zo bij aan een meer open en accepterende cultuur.

GSA’s als tegenmacht

In een tijd waarin polarisatie en haat toenemen, zijn GSA’s een tegenkracht. Ze dagen ons uit om na te denken over onze vooroordelen en hoe we met elkaar omgaan. Ze laten zien dat inclusie het resultaat is van moed, actie en samenwerking.

Bovendien: hoe inclusiever onze scholen zijn, hoe sterker onze samenleving wordt. Het is aannemelijk dat jongeren die opgroeien in een cultuur van empathie en acceptatie, deze waarden meedragen in hun verdere leven. Dit is een investering in een toekomst waarin haat en onwetendheid minder ruimte krijgen. Het omgekeerde is onacceptabel. Als we inclusie niet actief bevorderen, creëren we een samenleving waarin uitsluiting en onbegrip de norm blijven. Dit kunnen en mogen we ons niet veroorloven. GSA’s laten zien dat verandering mogelijk is, mits we ons samen inzetten.

Van Paarse Vrijdag naar een inclusieve samenleving

Het is dus aan ons om door te pakken. Niet alleen vandaag, maar elke dag. Want inclusie gebeurt niet vanzelf - het vraagt actie, lef en solidariteit. Samen maken we het verschil. Voor iedereen.

Help je mee om 50 jaar LOVER te vieren?

Dit jaar bestaat LOVER 50 jaar. Sinds de start in 1974 draait LOVER volledig op vrijwilligers en donaties. Voor de jubileumactiviteiten zijn extra middelen nodig. Informatie over (eenmalig) doneren vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op X, Instagram, LinkedIn en Facebook.