Het ‘gelijkheidsparadijs’ met een rijke vrouwengeschiedenis

IMG 9872

IJsland staat bekend als een ‘gelijkheidsparadijs’ . Toch demonstreerden op 24 oktober 2023 duizenden vrouwen in Reykjavik voor meer gelijkheid. Dit was niet de eerste keer. In 1975 was er een grote opstand, ook wel de Women’s Day off genoemd en sinds die dag is het zes keer herhaald.

In de Nationale Bibliotheek van The University of Iceland liggen op de bovenste verdieping in een afgesloten kamertje de belangrijkste documenten rond de geschiedenis van vrouwen in IJsland. The Women’s History Archives  werd op 1 januari 1975 opgericht door Anna Sigurðardóttir samen met Svanlaug Baldursdóttir en Else Mia Einarsdóttir in het huis van Anna in Hjarðarhagi 26, ter gelegenheid van het United National Women's Year. Het archief maakt sinds 1996 deel uit van de Nationale Bibliotheek in Þjóðarbókhlaða.

“We moeten wel eerst alle boeken en schilderijen van belangrijke mannen voorbijlopen hoor,” vertelt historicus en teamleider van The Women’s History Archives, Rakel Adolphsdóttir met een glimlach, terwijl ze ons naar het archief begeleidt. Het archief begon jaren geleden als een privécollectie in het huis van een feministische vrouw en groeide uit tot het archief in de nationale bibliotheek. 

Van liefdesbrieven, muziek, feministische flyers tot dagboeken en politieke documenten. Het is een ruimte vol geschiedenis. Adolphsdóttir verzamelt samen met andere  leden van de archieven allerlei documenten en materiaal over de geschiedenis van vrouwen in IJsland.
 

Het doel van Women’s Day Off, in het IJslands    Kvennafrídagurinn, is aan te tonen hoe onmisbaar het werk van vrouwen is voor de samenleving, zowel betaald als onbetaald werk. Niet alleen werd vrouwen gevraagd die dag geen huishoudelijke werkzaamheden te doen,  ook protesteerden ze tegen loonverschillen en oneerlijke arbeidspraktijken. Het eerste protest werd georganiseerd in 1975, door de vrouwengroep van The Redstockings, die in hetzelfde jaar is opgericht. Ondanks het feit dat de vrouwen in 1975 het niet altijd met elkaar eens waren, kwamen ze samen om te laten zien waarvoor - en met hoeveel - ze achter deze beweging staan.

Statistics Iceland bevat informatie over de loonkloof in verschillende beroepenvelden. Het grootste loonverschil tussen vrouwen en mannen is in het werkveld ‘Technicians and associate professionals’: in 2022 verdienden vrouwen er zo’n 21% minder dan mannen.

Volgens The Women’s History Archives en Adolphsdóttir heeft IJsland al veel verbeterd op het gebied van gendergelijkheid, maar is er genoeg ruimte voor verbetering. “Vredig is het hier wel, maar het is geen paradijs’’, vertelt ze. Transfobie, racisme en verkrachtingen, ze bestaan nog steeds. Het archief zet zich op verschillende manieren daartegen in. Een groot deel van het archief gaat over het stakingen en lezingen over gelijke rechten en feminisme.

Help je mee om 50 jaar LOVER te vieren?
Dit jaar bestaat LOVER 50 jaar. Sinds de start in 1974 draait LOVER volledig op vrijwilligers en donaties. Voor de jubileumactiviteiten zijn extra middelen nodig. Informatie over (eenmalig) doneren vind je hier. 

Meer LOVER? Volg ons op X, Instagram, LinkedIn en Facebook.