Het seksisme probleem in mainstream metal

happy-3046565 1280

Foto: khamkhor©

Komend Hemelvaartsweekend vinden er door het hele land festivals plaats. Festivals zijn in de regel een plek waar iedereen zichzelf kan zijn en daardoor een plek waar diversiteit gevierd wordt. Toch is de diversiteit op het podium nog regelmatig ver te zoeken en daar heeft het ene genre wat meer last van dan het andere. Lover-redacteur Maaike, liefhebber van metalmuziek, stoort zich aan de onderrepresentatie van vrouwen in metal. Ze zet hier haarfijn uiteen waarom dit niet, zoals Ronald Molendijk wist te beweren, komt doordat vrouwen "minder goede muziek maken".

De cijfers die verwijzen naar de afwezigheid van vrouwen in metal liegen er niet om. In minder dan 10% van de door Spotify gemaakte metal afspeellijsten is een band met een vrouw te vinden.[1] Bij festivals ligt dat percentage iets boven de 10%.[2] En let wel, dit is inclusief bands waarin ten minste één vrouw te vinden is – meestal de vocalist. De rest van de band zijn dan vaak nog steeds mannen. Ook de representatie van andere gemarginaliseerde groepen is ondermaats: zo zijn mensen van kleur bijvoorbeeld ook pijnlijk afwezig.

Vrouwelijke rolmodellen

Charlotte Wessels - zangeres van de symfonische metalband Delain - schreef eerder dit jaar op muziekplatform Kerrang over de noodzaak van adequate representatie van vrouwen. Het is volgens haar belangrijk voor toekomstige generaties meisjes dat ze zien welke kansen zij hebben en hoe de wereld eruit kan zien als ze later groot zijn. Voor jonge meisjes is het cruciaal dat ook zij hun vrouwelijke rolmodellen op het podium hebben staan zodat zij weten dat hun dromen in de muziek niet alleen voor mannen zijn weggelegd. En voor jongens, zegt Wessels, is het van belang dat ze snappen dat vrouwen ook een plaats innemen in hun leven en dat die plaats niet alleen op een ondergeschikte positie is. Vrouwen kunnen later ook hun baas worden, of de gitarist van een band waar ze tegenop kijken. Dit geldt overigens natuurlijk voor alle genres.

Kwaliteitskwestie?

Dat vrouwen in de muziekwereld niet evenveel vertegenwoordigd zijn als mannen is waarschijnlijk geen nieuwe informatie. Maar de vraag waarom dit zo is wordt nogal eens in seksistische termen beantwoord. Eerder dit jaar beweerde DJ Ronald Molendijk in RTL Boulevard nog dat het komt doordat vrouwen gewoon minder goede muziek maken. Betekent het lage aantal vrouwen in metal inderdaad dat vrouwen minder goede muziek maken? Of zijn er überhaupt geen vrouwelijke metalartiesten en worden ze daarom niet opgenomen in line-ups en afspeellijsten? Nou, die zijn er dus wel en, als je het mij vraagt, zitten daar ook zeker genoeg goede artiesten en bands tussen. Maar hoe komt het dan dat we ze zo weinig horen? 

Zangeres Lakshmi Swami Persaud schreef in respons op Molendijk een open brief, waarin ze uitlegde waarom vrouwen volgens haar minder gedraaid worden. Volgens haar zijn de problemen maatschappelijke verwachtingen, ongelijke kansen en vooroordelen. Ze staafde haar argument met confronterende cijfers: ongeveer 25% van de gedraaide artiesten op de radio en minder dan 20% van de festivalacts is vrouw.

Hokjesdenken

De bands met een vrouwelijke metalartiest worden veelal in een bepaald hokje gestopt, dat de naam female fronted metal heeft gekregen. Deze naam suggereert een bepaald subgenre – dus een specifieke stijl binnen de metalmuziek – maar deze associatie klopt niet. Het enige dat deze bands met elkaar gemeen hebben is dat ze metalbands zijn die toevallig een vrouwelijke vocalist hebben. Bands die ‘normaal’ (lees: als ze alleen uit mannen zouden bestaan) niet onder één noemer zouden vallen, behoren nu ineens tot dezelfde groep.

Hetzelfde zie je gebeuren op Spotify, bijvoorbeeld in de afspeellijst Heavy Queens – waarin deze ‘female fronted bands’ door Spotify bij elkaar worden gegooid ongeacht hoe ze klinken. Hetzelfde gebeurt bij festivals: metalbands met vrouwelijke bandleden (wederom praktisch altijd de zangeres) worden verzameld onder dezelfde noemer. Aan de ene kant zijn dit soort initiatieven een goede manier voor bands om bekendheid te verwerven. Ten minste, dat zou het geval zijn als het ook zou betekenen dat ze daarna door zouden kunnen stromen naar de ‘grote’ metalscene, in plaats van in de vrouwenbubbel te blijven hangen. Dat is echter het punt waarop vrouwen vaak blijven steken en dat heeft dus niets te maken met een gebrek aan talent of doorzettingsvermogen. Het is de representatie in de mainstream en het hokjesdenken waar het misgaat.

Zo lang dit seksisme binnen de metal blijft bestaan, zal het voor vrouwen lastiger blijven om bij het grote publiek bekend te worden. En hoe meer vrouwen bekend worden, hoe normaler het ook in de metalwereld zal worden om een vrouw op het podium te zien. Dat betekent meer kansen voor toekomstig talent en meer ruimte voor bands die nu onopgemerkt blijven. Kortom: dan draait het gewoon om goede muziek, ongeacht gender.

Voetnoten

[1] Deze cijfers zijn de uitkomst van een steekproef en gebaseerd op de Spotify-lijsten Kickass Metal en New Metal Tracks (15 mei 2019) en Metal Essentials en Hot Road Trip (18 mei 2019). Van deze lijsten bestond opeenvolgend 7,5% (6 van de 80), 10,1% (12 van de 199), 8,6% (6 van de 70) en 3,5% (2 van de 57) van de nummers uit de lijsten uit nummers die gemaakt werden door bands met een vrouw erin. Het gemiddelde van deze percentages is 7,4%.

[2] Deze cijfers zijn de uitkomst van een steekproef en gebaseerd op de festivals Fortarock, Graspop Metal Meeting, M’era Luna, Wacken Open Air en Dynamo Metal Fest. Van deze festivals bestond opeenvolgend 8,8% (3 van de 34), 6,9% (7 van de 116), 14,3% (6 van de 42), 17,2% (30 van de 174) en 13,3% (2 van de 15) van deze festival line-ups uit bands met een vrouw erin. Het gemiddelde van deze percentages is 12,1%.