Hoaxes en feiten in het vluchtelingendebat

Wie van onze lezers waagt zich wel eens in de woelige wateren van het vluchtelingendebat? Aangezien LOVER lezen met een zekere maatschappelijke betrokkenheid gepaard gaat: heel wat, vermoeden we. En net als de LOVER-redacteuren die zich in het debat mengen zullen ook onze lezers soms ontmoedigd raken door de enorme hoeveelheid spin, framing en hoaxes waarmee je dan wordt overspoeld. Onze post vandaag is speciaal voor al die strijders tegen de online haatbrigades.

De laatste keer dat we ons via ons eigen podium aan deelname aan dit debat waagden, was kort op het verschijnen van de foto van het verdronken jongetje Aylan Kurdi – en diréct nadat het verhaal rondging dat Aylans vader louter naar Canada wilde, omdat hij had gehoord dat hij daar gratis tandtransplantaten kon krijgen. Dat vonden we gevaarlijke randinformatie in een debat waarin volgens ons heel ándere vragen gesteld zouden moeten worden. Zoals waarom het gezin Kurdi geen officiële vluchtelingenstatus van de UNHCR gekregen had. Eén van onze lezers attendeerde ons erop dat we in dat artikel aan het waarheidsgehalte van het transplantatenverhaal voorbijgegaan waren. Deze post is ook voor die reageerder. Natuurlijk hadden we dat verhaal graag meteen ontkracht, beste Rehab Chaker, maar we waren vrij snel met onze post en op dat moment waren de feiten erover nog niet bekend. Inmiddels weten we die wel.

Dit zijn ze: het verhaal is gedestilleerd uit een interview met de zus van Aylans vader, die daarin inderdaad vermeldt dat haar broer transplantaten wilde. Tijdens de strijd in Kobani werd hij ontvoerd en werden al zijn tanden getrokken. Hij verloor ook elf familieleden. Dat hij louter voor de transplantaten naar Canada wilde, is een verhaal van het extreemrechtse Britain First, dat citaten uit het oorspronkelijke interview in een andere context plaatste. In werkelijkheid zei Aylans tante dat er geopperd werd dat het gezin Kurdi het geld voor die behandeling beter aan de vlucht kon besteden. Wat ook een veel logischer verklaring is omdat tandartsbehandelingen in Turkije veel goedkoper zijn dan de vlucht naar Canada. Er bestaat in Turkije niet voor niets een levendig tandheelkundig toerisme vanuit Europa. LOVER telt zelfs zelf één redacteur in haar gelederen die maar liefst twee bruggen in Turkije heeft laten doen. Ook het verhaal dat het gezin Kurdi al vier jaar in Turkije woonde, klopt niet. Ze zijn gevlucht uit Damascus naar Aleppo, en toen naar Kobani, en pas vlak voor de strijd daar losbarstte naar Turkije gevlucht. Tot slot ‘Maar Turkije is een veilig land!’ Ook niet waar. De Kurdi’s zijn Syrische Koerden en de Turks-Koerdische geschiedenis zit vol vijandigheden tussen beide volkeren. En sinds de pro-Koerdische partij HDP Erdogans plan om meer macht naar zich toe te trekken doorkruiste zijn die vijandelijkheden hoger opgelaaid dan lang het geval was, met het tragische beleg van het Turks-Koerdische plaatsje Cizre. Nee, het Koerdische gezin Kurdi was helemaal niet veilig in Turkije.

Bronnen:
Het complete interview van Tima Kurdi met CTV: https://www.youtube.com/watch?v=nC93qni5k6k
Reconstructie van de vluchtroute van het gezin Kurdi voor de noodlottige overtocht: http://www.wsj.com/articles/image-of-syrian-boy-washed-up-on-beach-hits-hard-1441282847 (Wall Street Journal)
Het Turks-Koerdische conflict:
http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/4141977/2015/09/14/Vijf-vragen-over-het-Turks-Koerdische-conflict.dhtml
De belegering van Cizre: 
http://www.demorgen.be/buitenland/niemand-mag-turkse-stad-nog-in-burgers-worden-neergeschoten-a2452989/

Tragisch genoeg is de geschiedenis van het gezin Kurdi echter niet het enige nieuwsbericht in het vluchtelingendebat dat omgeven is door leugens, hoaxes, uit verband gerukte informatie en framing. De discussie aangaan met de hardliners in het debat voelt soms als vechten met The Matrix’ Agent Smith, voor elke hoax die je ontkracht staan er twee nieuwe op, ze blijven zich vermenigvuldigen. Voor wie gewapend met feiten het debat in wil, heeft de onvolprezen site Hoaxwijzer de meest herhaalde geruchten in het vluchtelingendebat op een rijtje gezet én ontkracht.

Maar misschien wel de beste bijdrage aan het debat komt van Slavoj Zizek, een vlijmscherpe en tegelijkertijd zeer genuanceerde analyse waarin hij niet alleen zowel de hardliners als de wereldverbeteraars terecht bekritiseerd, maar ook de enige oplossing voor deze humanitaire crisis geeft. En nee, het is geen snelle, pasklare oplossing, het is er één die ongekende visie en moed vergt van alle betrokken partijen. Voor LOVER-lezers die ‘Slavoj Zizek: We Can’t Address the EU Refugee Crisis Without Confronting Global Capitalism’ willen delen met mensen die het Engels minder machtig zijn, werken we aan een vertaling van Zizeks betoog. Spoedig ook op deze site.