Man/vrouw verschillen zijn achterhaald

Women Inc talkshow - 11 oktober 2010

Mag ik even overdrijven? Oké dan: de WOMEN Inc talkshow over de mediahype rond de feminisering van onderwijs en arbeidsmarkt woog in haar eentje op tegen minstens tien televisietalkshows. Twee uur lang en zonder ook maar één enkel moment van verslapping hield Yvonne Zonderop haar tien gasten en een betrokken publiek in de ban van het onderwerp. De vraagstelling luidde: “Vrouwen aan de macht, mannen uit hun kracht?” Na afloop constateerde Jannet Vaessen, directeur van WOMEN Inc met tevredenheid dat het ongelijk van de eigen stelling bewezen was. Hoe dat in zijn werk ging?

Pakweg 150 vrouwen en mannen van zeer uiteenlopende leeftijd vullen de Grote Zaal van Pakhuis De Zwijger om te gaan luisteren en deel te nemen aan de maandelijkse talkshow van WOMEN Inc. Aanvankelijk worden wij vanaf schermen aan de zijwanden aangestaard door het driemanschap Verhagen-Rutte-Wilders en gaat de discussie tussen Wouke van Scherrenburg en Kathalijne Buitenweg over het bedroevend kleine aantal vrouwen in de aanstaande regering. Angst - oppert Kathalijne - en onzekerheid - meent Wouke - hebben de heren ertoe gedreven hun old boys network aan te spreken om hun kabinet te bemannen. Een protestactie via Twitter schijnt de kranten te hebben wakker geschud om aandacht te schenken aan deze achterhaald aandoende toestand.

Identiteit
Twitter is ook het medium waardoor de 1563 followers van @WOMENInc via one-liners bij het debat betrokken kunnen blijven. We beginnen met drie dertigers op een rij: Arie Boomsma, presentator en co-auteur van het boek De man en zijn lijf, Dylan van Rijsbergen, auteur van Het onbehagen van de man en Andrea Wiegman, trendwatcher en uitgever van het magazine Second Sight. Deze jonge mensen zien het probleem niet: ook al is er sprake van een onzekere overgangssituatie, mannen gaan het prima redden. Er zijn mogelijkheden te over om man te zijn. Identiteit werd vroeger vooral gevormd door strijd en tegenstellingen, maar die tijd is voorbij. Marketeers moeten er ook aan wennen, weet Andrea: mannen doen nu vaak de boodschappen en hebben een ander uitgavepatroon. Let op en pak die mannen! Verschillen tussen mannen en vrouwen zijn een achterhaalde zaak, meent Arie. Elke eigenschap waarvan je zegt “die is typisch mannelijk” wordt ook door vrouwen geclaimd.

vlnr: Yvonne Zonderop, Arie Boomsma, Dylan van Rijsbergen, Andrea Wiegman (foto: Rebke Klokke)

Dan is de beurt aan Jan Heemskerk (hoofdredacteur van Playboy) om het volgende onderwerp, de feminisering van het onderwijs, in te leiden. Met perfect gespeelde nonchalance kwijt hij zich van zijn taak als hofnar, die alles mag zeggen zolang er gelachen wordt. “Niks mis met al die juffen. Mijn zoons zijn uitgegroeid tot volwaardige macho’s. Maar laten we wel wezen; de vaardigheid zich aan te passen aan vrouwen, die komt iedere man later in zijn leven uitstekend van pas.” (Lees de column.)

Onderwijs
Als Louis Tavecchio het woord krijgt, komt er een nieuw inzicht ter tafel: het ligt niet aan de juffen, het zijn de leermethoden die de afgelopen dertig jaar stelselmatig zijn 'gefeminiseerd'. Alles is veel te ‘talig’ geworden. Daar zijn de hersenen van jongens niet op gebouwd, meent Tavecchio, die duidelijk gecharmeerd is van de opkomende wetenschappelijke belangstelling voor verschillen in de hersenstructuur tussen jongens en meisjes. Sabine Kraus gaat daar tegenin door te stellen dat we juist af moeten van die stereotyperingen. Lida Beers, in het midden, komt met een verzoenende oplossing: we moeten wel naar een minder eenzijdig onderwijsaanbod, maar laten we dat niet zonder meer koppelen aan gender. Diversiteit is belangrijk, maar valt niet samen met sekseverschillen. Dat gaan we vaker horen!

vlnr: Sabine Kraus, Yvonne Zonderop, Lida Beers, Louis Tavecchio (foto: Rebke Klokke)

Het publiek doet ondertussen ook aardig mee en gelukkig is er een ‘meester’ in de zaal. Hij bevestigt de conclusie van het panel dat we het meer van de individuele differentiëring van lesmethoden en –materiaal moeten hebben. Ook hij pleit voor loslaten van het houvast dat genderverwachtingen bieden. Uit eigen ervaring weet hij dat het vooral de oudere generaties zijn die in hun vooroordelen blijven hangen. Arie Boomsma en Dylan van Rijsbergen vallen hem daarin van harte bij.

Jan Heemskerk bereidt ons voor op het volgende thema door ons nog eens hartelijk te laten lachen: “Dat jullie 2000 jaar het corvee hebben gedaan is heel aardig van jullie, maar zo dom zijn wij écht niet. En als jullie de baas willen worden, oké, maar dan moeten jullie beginnen met al die nare eigenschappen te kopiëren waar jullie ons om haten. Ik heb trouwens liever een vrouw als baas: niet dat apenrotsgedoe, maar wel lekker flirten.” (Lees de column.)

Arbeidsmarkt
Als deskundigen op het gebied van gender op de arbeidsmarkt en in de economie treden hoogleraar Esther-Mirjam Sent en Pim Bouwman aan. De invalshoek van Esther-Mirjam is dat er van een feminisering van de arbeidsmarkt nog lang geen sprake is. In veel sectoren heerst nog altijd een uitgesproken mannelijke cultuur, die het voor vrouwen echt minder aantrekkelijk maakt om aan te haken. Pim Bouwman herkent dit: “Wie afwijkt valt altijd het eerste af en we kiezen bij sollicitaties toch intuïtief mensen die bij ons passen. Teams worden na verloop van tijd steeds homogener, ook als er evenveel vrouwen als mannen in zitten.” Diversiteit bereik je door naar eigenschappen te kijken die je in je team nodig hebt en die vind je bij zowel vrouwen als mannen. Sent vindt het achterblijven van arbeidsparticipatie van vrouwen een gemiste kans voor de economie. Vrouwelijk talent is belangrijk voor het succes van bedrijven. Bij de jongere generatie blijkt ondertussen juist het idee te hebben post gevat dat het een blijk van emancipatie is om een topfunctie af te wijzen - ook als je die kunt krijgen - gewoon omdat je zelf liever voor ‘kwaliteit van leven’ kiest.

Tenslotte
Het generatieverschil lijkt gaandeweg haast belangrijker te zijn dan verschil in sekse. De jeugd heeft duidelijk de toekomst en ziet die bovendien rooskleurig in, ook voor mannen. Crisis is kans en uiteindelijk gaan we er allemaal op vooruit, is de stemming. Was het een blik in de zaal die Andrea Wiegman deed besluiten dat het niet om generatieverschillen ging, maar om het verschil tussen “oud denken en nieuw denken”? Iedereen lijkt opgelucht: weer een barrière geslecht. Maar tegelijk wordt een nieuwe tegenstelling gecreëerd. Het valt waarachtig nog niet mee om identiteit vorm te geven zonder strijd.

De gasten nog eens op een rij:

Wouke van Scherrenburg (1946), journalist en politiek commentator.

Kathalijne Buitenweg (1970), ex-politica en voorzitter van het Clara Wichman-fonds.

Arie Boomsma (1976), presentator en samen met Stephan Sanders auteur van het boek De man en zijn lijf.

Dylan van Rijsbergen (1975), auteur van het boek Het onbehagen van de man en mede-oprichter van de progressieve denktank Waterland.

Andrea Wiegman, trendwatcher en uitgever van het magazine Second Sight.

Sabine Kraus, senior-beleidsmedewerker bij E-Quality.

Lida Beers, senior adviseur Werving en Selectie bij Interstudie NDO.

Louis Tavecchio (1946), hoogleraar Pedagogiek en Onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam.

Esther-Mirjam Sent (1967), hoogleraar Economische Theorie en Economisch Beleid aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Pim Bouwman (1966), adviseur en directeur van advies- en trainingsinstituut Het Consulaat.