Met gebalde vuist in de lucht

Feminisme in Brazilië

In ons laatste deel over feminisme en internet, een stuk over Facebook en feminisme in Brazilië. Facebook brengt vrouwen bij elkaar bij haar, maar is het ook genoeg om ze bij elkaar te houden? Anne-Marie Verhagen interviewt Marcella Moreaux, een jonge feministe die het allemaal beu is.

‘Een feministe is kwaad. Sterker nog, ze is woedend. Ze kent haar eigenwaarde en wordt ziek van de seksistische grapjes die ze dag in dag uit te horen krijgt.’ Marcella Moreauxs ogen schitteren en om haar woorden kracht bij te zetten steekt ze een gebalde vuist in de lucht. De Braziliaanse uit Sao Paulo is het beu hoe de vrouwen in Brazilië behandeld worden. Ze is klaar met de druk die op vrouwen ligt om eruit te zien als sexy brunettes met volle boezem en derrière. Zelf is ze het tegenovergestelde van dit stereotype: ze heeft kort krullend haar, een mager figuur en draagt allesverhullende, stoere kleding. Ze is ook een fanatiek lid van twee feministische groeperingen en studeert daarnaast Graphics & Design.

‘Samen met een aantal goede vrienden ben ik lid van een Facebookgroep genaamd ‘Emancipar Coletivo Feminisma’. De groep leeft enorm en ik ben er trots op actief lid te zijn.’ Marcella gunt zichzelf een korte pauze om een derde biertje en een groot bord friet te bestellen voor ze verder gaat. De trots straalt van haar gezicht als ze over ‘haar’ groep vertelt. ‘Iedere twee maanden houden we een bijeenkomst. Het blijft dus niet alleen bij een Facebookgroep. De meeste leden ‘Er zijn constant discussies gaande op de Facebookpagina. Alles wat met feminisme te maken heeft wordt besproken en we maken iedere dag nieuwe vrienden. Het belangrijkste wat Emancipar biedt is een saamhorigheidsgevoel. Het is belangrijk voor vrouwen om te weten dat ze niet alleen staan in hun opvattingen. Emancipar steunt vrouwen in het leren van nieuwe dingen zoals graffiti spuiten en biedt hen ook toneel- en muzieklessen aan. Daarnaast worden er geregeld concerten georganiseerd. Zo’n 1.138 mannen en vrouwen zijn lid, maar als je je bedenkt dat Sao Paulo ongeveer 22 miljoen inwoners heeft, valt dat aantal weer reuze mee. Ik hoop dat het aantal leden zal groeien, maar zoals het er nu naar uitziet gebeurt dat voorlopig nog niet.’

‘Het internet is een medium voor communicatie. Feministen gebruiken het internet vooral om meer te weten te komen over kwesties die met feminisme te maken hebben en de mening te horen van andere feministen. Ik heb nog nooit een feministische groep op Twitter kunnen ontdekken, alhoewel vele feministen Twitter gebruiken. Lolla Escreva, bijvoorbeeld. Zij blogt veel over feminisme en is een begrip geworden onder Braziliaanse feministen. Haar naam komt van de Duitse film ‘Run Lola Run’.

Brazilië kent twee grote feministische bewegingen: The World March of Women en The Articulation of Brazilian Women. MMM is een sociale beweging die zich vooral toelegt op antikapitalisme en straatprotesten. AMB  focust vooral op lobbyen en houdt zich bezig met wetten die vrouwenrechten beschermen. Feminisme komt vooral voor in de middenklasse.

Brazilië groeit op economisch vlak momenteel enorm. Het inkomen van de lagere klasse wordt groter, wat betekent dat vele vrouwen hun baan als huishoudster of kindermeisje kunnen verruilen voor een betere toekomst. Toch is de positie van Braziliaanse vrouwen nog steeds erg zwak. In dit macholand is een vrouw in de ogen van veel mannen (en vrouwen) louter een seksobject. Brazilië is niet voor niets het land waar de meeste plastische chirurgische ingrepen worden uitgevoerd. Dit alles om er maar uit te zien zoals de maatschappij het verlangt: grote borsten, ronde billen en een slank figuur zijn immers de Braziliaanse schoonheidsidealen.

‘De Braziliaanse vrouw is totaal niet feministisch. Sterker nog, ze vindt feminisme gewoon niet belangrijk. Voor het gemak wordt even vergeten dat feminisme de reden is dat je als vrouw überhaupt een stem hebt in de samenleving. De Braziliaanse vrouw is alleen maar bezig met sexy zijn en wil vooral aantrekkelijk gevonden worden. Daar haalt ze haar eigenwaarde uit. Ik hoor vaak uitspraken van mijn vriendinnen zoals: “Ik ben geen stuk vlees en ik wil zo ook niet behandeld worden,” maar dat hebben de meeste vrouwen zelf in de hand gewerkt. Vrouwen hier dagen constant uit. Zowel op de manier waarop ze zich kleden als hoe ze zich gedragen. Ik hoop dat Brazilië zich hiervan bewust wordt. Een ander probleem waar we mee kampen is dat er geen concrete organisatie is in onze feministische groeperingen. We missen een grote, leidende groep met structuur. In de grote steden in Brazilië hebben we wel kleine feministische groeperingen, maar de communicatie tussen al deze vrouwen loopt voor geen meter. Op deze manier komen we nooit tot iets groters.’

‘Er moeten nodig dingen veranderen. Het WK en de Olympische spelen zitten er aan te komen, maar ondertussen is abortus nog wel steeds illegaal. Er zijn nog altijd duizenden vrouwen die genoodzaakt zijn om illegaal abortus te plegen voor zo’n 1000 reais. Er is op dit moment zelfs een project gaande, dat als een vrouw er na een verkrachting voor kiest haar kindje te houden, ze gesubsidieerd wordt door de overheid. Het financiële probleem wordt daarmee wel opgelost, maar met de herinnering aan deze gebeurtenis wordt deze vrouw alsnog iedere dag geconfronteerd. Brazilië mag dan wel een land in volle groei zijn, maar als het gaat om feminisme moet er echt nog een hoop gebeuren.’

‘Er is een grote groep mensen die denkt dat een feministische vrouw lesbisch is, zich nooit scheert, erbij loopt als een vent en hatelijke gevoelens koestert tegenover mannen. Dat is maar gedeeltelijk waar. Ik mag dan wel lesbisch zijn en me kleden als een man, ik vecht voornamelijk voor een betere positie van de vrouw. Iets wat uiteindelijk voor iedereen voordelig is. Ik ben nog steeds erg trots op een actie die we ooit op touwen hebben gezet tegen een Braziliaan die een 10-stappenplan had uitgedacht op zijn website over hoe men vrouwen op de meest effectieve manier kon vermoorden. Maar liefst 7000 feministen dienden een klacht in tegen hem en de site ging onmiddellijk uit de lucht. Dat was een mooi resultaat en bij zulke acties en resultaten is iedereen gebaat. En ja, soms koester ik hatelijke gevoelens. Zoals voor die Braziliaanse stand-up comedian die zei dat een lelijke vrouw blij mag zijn als ze wordt verkracht. Dat haat ik. En dat mag iedereen weten.’