Ontmoedigde jongetjes

Over het plan voor gescheiden onderwijs

Het was eind zomer 2011. Het nieuwe schooljaar ging bijna van start. Kinderen genoten nog van die laatste twee weken vakantie. Docenten maakten zich klaar om weer een nieuwe lichting scholieren van onderwijs te voorzien. Wim Kuiper, voorzitter van de besturenraad van christelijke scholen, introduceerde het Grote Gescheiden Onderwijs Plan. Nou ja, plan is misschien te veel gezegd. Het is inmiddels alweer meer dan twee maanden geleden en het is verdacht stil. LOVER vraagt zich af hoe het er nu voor staat met de plannen van Wim Kuiper.

Rampenplan

De Volkskrant kopte op 31 augustus 2011: ‘de jongenscrisis in het onderwijs is een internationale ramp’. Die uitspraak kwam van Ferry Haan, leraar op een middelbare school en columnist voor de Volkskrant. De schoolresultaten van jongens raken achter op die van meisjes. En dat komt door de feminiene manier van lesgeven, aldus Haan. Dat sloot aan bij het idee om gescheiden onderwijs te herintroduceren in Nederland. Hier lagen natuurlijk duidelijke redenen aan ten grondslag, namelijk de achterliggende prestaties van de jongens. Die liggen namelijk in de pubertijd gemiddeld zo’n twee jaar achter op meisjes. Bovendien zijn de jongens beter in wiskunde en slechter in talen. Duidelijke neurologische verschillen waarop ingespeeld dient te worden. Toch?

Neuronzinnig

Hoe hard u ook uw best zult doen, een onderzoek waarin wordt vastgesteld dat jongens vanwege hun latere puberale ontwikkeling ander onderwijs ten goede komt zult u niet vinden. Evenmin een betrouwbaar onderzoek dat aantoont dat jongens vanwege een andere hersenstructuur beter zijn in wiskunde dan meisjes. En meisjes beter in talen. Dat deze tweedeling, waarbij ”bèta talent”aan jongens wordt toegeschreven, en affiniteit met alfa vakken aan meisjes, over het algemeen een huidige tendens is, durf ik niet tegen te spreken. Maar dat deze verschillen een kwestie van hersenstructuren zijn, is nimmer aangetoond.

Het zijn de jongens met de slechtere schoolprestaties, en dit vraagt om een ommekeer in het onderwijs. Het is op zijn zachtst gezegd bijzonder dat de heren Haan en Kuiper nooit van een internationale crisis hebben gesproken in verband met de achterstand van meisjes in de wiskunde. Want hebben meisjes volgens de logica van deze experts niet een achterstand in deze bèta-vakken? De meisjes hebben toevallig geluk: want ook al waren zij dan niet de main concern van de heren, wellicht zullen zij ook baat hebben bij het gescheiden onderwijs. Om in wiskunde nét zo goed te worden als de jongens. Kuiper beweerde zich te baseren op de nieuwste inzichten van de neuropsychologie. Neurowetenschapper Cordelia Fine heeft in 'Delusions of Gender' honderden wetenschappelijke studies onderzocht met betrekking tot neurologische sekseverschillen, en vond maar weinig hard bewijs voor neurologische sekseverschillen. Ook wetenschapsredacteur Arnout Jaspers van Science ziet deze sekseverschillen niet gestaafd in wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappers in de VS hebben onderzoek gedaan naar de gescheiden-onderwijs-scholen met goede resultaten. Jaspers ontdekte echter, dat deze scholen ook een veel strengere selectie aan de poort hanteerden, en dat bovendien leerlingen die ondermaats presteerden naar een andere school gestuurd werden. Geen wonder dat de resultaten dan gemiddeld hoger liggen.

En hoe nu verder?

Eerlijk toegegeven: het steekt toch dat de zogenaamde psychologische sekseverschillen ten nadele van mannen leiden tot actie, terwijl het andersom niet tot dit soort maatregelen leidt. Die speciale feminiene wiskundeles is nog niet geïntroduceerd naar aanleiding van de missende wiskundeknobbel bij meisjes. Maar LOVER is ook de kinderachtigste niet, als het werkelijk wetenschappelijk vastgesteld was dat een andere manier van lesgeven prestaties van schoolkinderen zou verbeteren, more power to it.

Maar de crux zit ‘m in de conclusie die de heren trekken over hoe deze verbetering van het onderwijs dient te worden ingevoerd. Namelijk jongetjes vertellen dat het inderdaad níet zo kan zijn dat meisjes ergens beter in zijn, dat dit inderdaad ontzettend ontmoedigend is en bovenal: dat de jongetjes een speciale behandeling verdienen. Waarom zouden we deze jongens wijsmaken dat het vreselijk ontmoedigend is om minder te presteren dan een meisje? Terwijl verschillen in niveaus op een middelbare school, ongeacht gender, standaard procedure is. Zou dat dan niet óók vreselijk ontmoedigend moeten zijn voor de fijngevoelige jongens?

Deze mannelijke middelbare scholieren worden tekort gedaan door dit voorstel. Er wordt vanuit gegaan dat zij een speciale ‘mannenbehandeling’ nodig hebben, en dat het vernederend is om door vrouwelijke scholieren te worden ingehaald. Dat is op zijn minst een zeer slechte voorbereiding op de studententijd en de arbeidsmarkt. Het is niet eens voor te stellen op een universiteit genderspecifieke manieren van lesgeven te introduceren. Laat staan in bijvoorbeeld het bedrijfsleven. Gaan deze mannen, zoals geleerd op de middelbare school, naar de directie om te klagen over de te feminiene manager? Daar zijn ze immers niet aan gewend.

Wettelijk is gescheiden onderwijs überhaupt niet uitvoerbaar. Onderscheid maken op basis van sekse is namelijk verboden bij de wet. Het experimenten met andere vormen van onderwijs is zeker de moeite waard. Echter, meisjes zullen nooit worden uitgesloten van de ‘jongensaanpak’, en andersom kunnen jongens niet worden uitgesloten van de ‘meisjesaanpak’. Wel een voordeel voor het schoolgaand kind als dit experiment daadwerkelijk wordt opgestart: kun je straks gaan kiezen welke wiskundeles je gaat volgen. En dat is die van de beste docent natuurlijk. En laat dat nu precies zijn wat er mist in deze hele discussie: de verbetering van het onderwijs door de discussie toe te spitsen op de excellentie van de docenten, en niet hun sekse of die van hun leerlingen.

© Foto: Monroe's Dragonfly