Opzouten! Een interview met podcast ZOUT

In gesprek met Robin en Floor

WhatsApp Image 2019-10-14 at 16 01 51

Sinds het voorjaar van 2018 is er ZOUT: een podcast over intersectioneel feminisme, gemaakt door studentes Algemene Cultuurwetenschappen aan de Radboud Universiteit. Redacteur Maaike ging in gesprek met Robin en Floor, hosts van de podcast.

Het ontstaan van ZOUT
‘We waren naar een evenement van de studievereniging geweest en hadden zin in friet, dus we zaten in een snackbar een falafel kapsalon te eten,’ vertelt Robin. ‘In die snackbar was een super misogyne videoclip te zien. We waren daarover aan het ranten en uiteindelijk ging het gesprek meer over onze eigen feministische discussies. Toen dachten we: we hebben eigenlijk best goede gesprekken, hier zouden we iets mee moeten doen.’

‘Wij twee luisterden zelf ook naar andere feministische podcasts,’ voegt Floor toe,’ en daar hebben we echt veel van geleerd. We hadden zoiets van: anderen zouden onze gesprekken moeten horen.’

Feminisme
Robin geeft aan dat ze eigenlijk altijd al met feminisme bezig is geweest. ‘Ik ben opgegroeid in een eenoudergezin, met mijn moeder, drie zussen en een gezonde hoeveelheid mannenhaat,’ vertelt ze lachend. ‘Ik denk dat ik altijd al wist wat het betekent om vrouw te zijn en vooral wat het betekent om vrouw te zijn zonder een man waar je je achter kunt verschuilen. Ook op de middelbare school was ik veel bezig met feminisme en het uitvinden van mijn seksualiteit, maar sinds ik in Nijmegen ben gaan wonen en Algemene Cultuurwetenschappen ging studeren, heb ik meer tools gekregen om dat alles op een meer verantwoordelijke manier vorm te geven.’

‘Ik heb inderdaad ook basistools aangereikt gekregen door mijn studie, maar vooral podcasts en gesprekken met mensen zijn belangrijk geweest. Ook gesprekken met Robin,’ vertelt Floor. ‘Ik denk dat ik me altijd wel op een bepaald niveau bewust ben geweest van sociale ongelijkheid, maar dat ik tot ik Algemene Cultuurwetenschappen ging studeren niet goed wist wat feminisme inhield, of ja, ik was er niet echt mee bezig. Hiervoor heb ik Engels gestudeerd. Er was een college waarin een docent vroeg wie zich identificeerde als feminist. Toen heb ik mijn hand niet opgestoken.’

Twitter
Floor kwam in aanraking met Twitter door Witch Please, een feministische podcast over Harry Potter die heel belangrijk is geweest voor haar feminisme. ‘Ik ben altijd een heel grote Harry Potter fan geweest. Zij waren actief op Twitter, dus ben ik hen gaan volgen, en daarna ook veel Nederlandse activisten.’ Voor beiden is Twitter nu de belangrijkste bron van informatie. ‘Het verschuift een beetje naar Instagram, maar dat is vooral voor representatie.’

Mainstream media lezen ze nauwelijks. ‘Ik ga nu echt als een millennial klinken,’ zegt Robin, ‘maar ik haal echt de meeste informatie van sociale media en kom ook via die weg bij interessante artikelen uit. In nieuwsmedia is er zo’n gatekeepers-mechanisme over wie daar iets te zeggen heeft. Juist door op sociale media te luisteren naar stemmen die daar een kans krijgen om aan het woord te zijn, heb ik gemerkt hoe verschrikkelijk problematisch dingen zijn. Dat is juist de schoonheid van sociale media: iedereen kan alles erop zetten, waardoor je daar juist ervaringen hoort die je nergens anders gerepresenteerd ziet.’

‘Twitter is ook echt niet alleen maar boze draadjes maken,’ aldus Floor. ‘Er zijn ook heel veel intelligente dingen. Ik denk dat dat heel vaak verkeerd wordt gezien.’

‘Maar boze draadjes kunnen ook heel nuttig zijn,’ voegt Robin toe.

Intersectionaliteit
‘Voor mij persoonlijk gaat intersectionaliteit erom dat ik stemmen die ik niet vaak hoor, ook echt actief ga opzoeken,’ legt Floor uit. ‘Mijn eerste gedachte is dan niet om de dingen die die mensen zeggen en ervaren, direct af te wijzen, maar te denken: oh, dit weet ik nog niet, laat ik er iets van leren.’

‘Ik heb mezelf daarin echt moeten trainen,’ reageert Robin. ‘Mijn feminisme was vroeger heel wit, al heb ik nooit de luxe gehad om dingen als een one issue thing te zien. Ik heb ook echt moeten leren dat je niet kan spreken van intersectionaliteit als je niet alle assen van verschil meeneemt. Ik denk wel dat gender en etniciteit daarin centrale assen zijn, ook omdat het daar is begonnen.’[1]

Luisteraars
‘We hebben goed nagedacht over de luisteraars van ZOUT en ook wel veel vragen gehad van mensen die zeggen: denk je dat je hiermee PVV-stemmers gaat overtuigen van hun ongelijk of zo? En dat is precies niet ons doel,’ legt Robin uit. ‘Ik denk dat ons beoogde publiek bestaat uit mensen die openstaan voor het soort gesprekken dat wij voeren. Dus geen mensen die we moeten overtuigen, maar mensen die net zoals wij een paar jaar geleden geïnteresseerd zijn in feminisme en gewoon meer willen leren. We doen ook geen moeite om ons taalgebruik toegankelijk te houden voor mensen aan de andere kant van het politieke spectrum. We willen echter wél toegankelijk zijn voor verschillende onderwijsniveaus en klassen.’

‘Hopelijk lukt dat,’ reageert Floor.

‘Ja, hopelijk lukt dat.’ Robin vervolgt: ‘Op een gegeven moment is het oké om te stoppen met je richten op mensen die het toch niet met je eens zijn en je te richten op je eigen community. Zo kun je juist de diepte in.’

Verder wil ZOUT vooral een veilige plek zijn. Voor de sprekers zelf, maar ook voor de luisteraars. ‘Dat je, als je al de hele dag overal om je heen bent doodgegooid met wat Thierry Baudet nu weer voor ellendige onzin heeft bedacht, even wat zout in je oren kunt doen en veilige stemmen te horen krijgt,’ zegt Robin.

Floor vult aan: ‘We willen het dus ook echt graag horen wanneer iemand heeft geluisterd en het idee had dat het niet veilig was. Daar willen we zeker in leren.’

De toekomst
‘Het lijkt ons heel leuk om meer interactie te hebben met de mensen die luisteren,’ vertelt Floor. ‘We zijn op zoek naar manieren om dat via sociale media te doen, maar het lijkt mij ook heel erg leuk om meer live dingen te doen, als we daar zelf een beetje klaar voor zijn.’

Robin is het daarmee eens. ‘Ik denk dat het onze ultieme droom is om een community om ZOUT heen te bouwen.’

De podcast ZOUT is te beluisteren via Soundcloud en andere podcast apps. Verder kun je ZOUT volgen via Facebook, Twitter en Instagram en is er sinds kort een Patreon waarop je de podcast financieel kunt steunen. De illustratie die bij dit artikel gebruikt is, is gemaakt door Veerle Creemers.

[1] Robin verwijst hier naar de zwarte academica Kimberlé Crenshaw, die dit concept in de jaren 1980 ontwikkelde. In dit filmpje legt Crenshaw zelf kort uit wat intersectionaliteit – of intersectioneel feminisme – inhoudt.