Racism and Whiteness

Workshop door Dieuwertje Dyi Huijg @ LadyFest

LOVER gaf tijdens LadyFest 2008 de workshop 'Slijp je tong'. Nora Uitterlinden woonde de workshop bij en schreef vervolgens een recensie over een andere LadyFest workshop: Racism and Whiteness.

Hoe begin je een workshop over racisme en witheid? Met een stoelendans! Er is verband tussen discriminatie en de uitsluiting van wie in een stoelendans moet staan. Ook de zelfgenoegzaamheid van wie discrimineert lijkt op het aanstaren van degene die staat, vanuit het comfort van je stoel. Maar wat er vooral gebeurde was dat het elftal deelneemsters loskwam, lachte. De toon van de workshop was gezet: geen saaie theoretische discussie, maar een interactieve workshop waarin je mocht lachen, om elkaar en jezelf.

Dieuwertje Dyi Huijg, onderzoekster en bestuurslid van stichting Zami, vertelde met haar workshop een ingang te willen bieden in het debat over racisme en witheid. 'Wat is het eerste woord dat in je opkomt als je aan witheid denkt?’ vroeg ze. Dominantie! Vooroordelen! Ja, Dominantie! Onbegrip! Overheersing! Privileges! Het was niet makkelijk om één woord te bedenken in plaats van een heel verhaal, maar het voordeel was dat iedereen snel aan het woord kwam en wakker nadacht.

We verkenden witheid door een vrouwenlichaam te tekenen, en bij verschillende lichaamsdelen associaties op te schrijven. De tekeningen en het gesprek maakten duidelijk dat witheid in veel van “onze” (de deelnemers) westerse culturen als norm in stand blijft. Zo is in de ogen van velen in Nederland de vruchtbaarheid van witte vrouwen prachtig en natuurlijk, terwijl zwarte vrouwen teveel kinderen zouden krijgen en zo een bedreiging voor de (witte!) Nederlandse samenleving vormen. In sommige landen gebeurt dat bewuster: in Australië, wist een deelneemster, is racisme expliciet.

Maar expliciet of impliciet, Nederland met zijn trotse tolerantie en multiculturalisme incorporeert en consumeert diverse culturen en discrimineert zo ook. In weer andere landen lijkt er minder discussie over racisme te zijn. Een Poolse deelneemster vond dat dit het geval is in Polen, omdat er daar minder immigratie is. De afwezigheid van die discussie betekent nog niet dat er geen racisme is. Racisme is er altijd als witheid – of een andere kleur – geldt als de norm.

Toen een deelneemster probeerde te omschrijven hoe witheid als norm in de praktijk werkt, liep ze vast. Dieuwertje greep in: ‘Dit is het belangrijkste moment van de workshop!’ Kenmerkend voor witheid, zo legde ze uit, is dat het zo moeilijk te benoemen is. Witheid als norm is zo ingeburgerd, zo ogenschijnlijk “natuurlijk” geworden, dat het je niet eens opvalt als gemaakte norm.

Ontmoediging of aanmoediging? De workshop zelf was alvast een vrolijke ontkrachting van veel witte normen, van opportunistisch multiculti shoppen tot witte vruchtbaarheid.

Meer foto's van de workshop over racisme en witheid tijdens LadyFest vind je hier