Regulering prostitutie: in het belang van wie?

Women Inc talkshow – 23 mei 2011

“Menselijkheid, een menselijke blik, dat is wat er vooralsnog mist. Niet alleen in het probleem, maar vaak genoeg ook in de zoektocht naar een oplossing.” Marian Donner tijdens de talkshow

Exact 11 maanden na het LOVER-debat over de positie van sekswerkers in Nederland besteedt ook WOMEN Inc aandacht aan de actuele politieke ontwikkelingen omtrent sekswerkerrechten.

Onder de noemer 'Sekswerker: zelfstandig ondernemer, illegale seksslavin of economische immigrant' heeft de organisatie een achttal gasten uitgenodigd om hun visie te geven op de ontwikkelingen die zich momenteel in Nederland en Amsterdam voordoen. Marjan Wijers opent sterk met haar kritiek op de voorgenomen registratie en roept iedereen, maar de feministische beweging in het bijzonder, op om de vrouwen die opkomen voor hun rechten te ondersteunen in plaats van verder te stigmatiseren. Maria Genova daarentegen laat het publiek geëmotioneerd weten dat er naast de vrijwillige werkende vrouwen een grote groep is die niet zelf heeft gekozen om in de seksindustrie te werken. Maar ook Laurens Buijs van de Universiteit van Amsterdam is aanwezig. Hij heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen van het sluiten van een deel van de wallen voor de daar werkende sekswerkers. Hij grijpt deze avond echter vooral aan om zijn ongenoegen jegens de lokale PvdA te uitten in een zeer venijnige column over de herstructurering van het Amsterdamse wallengebied. Interessant, omdat ook wethouder Lodewijk Asscher aanwezig is, die verantwoordelijk was voor project 1012, de werktitel voor de opschoning van de wallen.

stokdoof
De keuze om mensen niet gelijk met elkaar in debat te laten gaan maar iedereen 10 minuten spreektijd te geven werkt zeer effectief. Iedereen krijgt de kans om in alle rust zijn of haar punt te maken, waarna vanuit de zaal gereageerd kan worden. Door deze opbouw wordt er goed naar elkaar geluisterd. Helaas blijkt wethouder Asscher stokdoof voor de kritiek die wordt geleverd op zijn beleid in het wallengebied van Amsterdam. Op de vraag wat er met de vrouwen is gebeurd die werkten in de panden die tijdens project 1012 zijn gesloten heeft hij geen antwoord. Hij weet het niet. Terwijl dat juist een van de grote angels is in de huidige politieke ontwikkelingen. Waar gaan de personen naar toe die door de nieuwe maatregelen kiezen voor of gedwongen worden tot een bestaan in de illegaliteit? Waardoor het zicht op en dus ook de zorg en ondersteuning voor deze groep wegvalt.

Het op dit kritieke punt laten afweten is een zeer gemiste kans voor de wethouder. Wat er door gasten en zeker ook het publiek naar voren wordt gebracht raakt direct zijn portefeuille. Een bevlogen betoog van een ervaren sekswerker vanuit het publiek, die punt voor punt aangeeft waar zij en haar collega’s behoefte aan hebben om het werk goed uit te oefenen gaat aan hem voorbij. Het zwijgen van Asscher hierover is exemplarisch voor de houding van de meeste politici, landelijk en lokaal. Frustrerend, want vanuit iedere hoek – hulpverlener, sekswerker, politie of belangenbehartiger – worden vraagtekens gezet bij de voorgestelde maatregelen, waar ook Asscher zo’n voorstander van is. Bijna iedereen in de zaal is het er over eens dat niemand gebaat is bij een verdere ondermijning van de maatschappelijke positie, verlies van privacy en criminalisering van deze beroepsgroep.

vakbond
Desalniettemin is de stemming van de avond er eentje van ‘niet lullen, maar doen’. Opvallend is de grote unanimiteit onder alle aanwezigen dat onderdelen van het huidige wetsvoorstel niet effectief zijn om misstanden te bestrijden en dat de aandacht voor de positie van sekswerkers te eenzijdig tot uiting komt. Van Jan Hendriks, mensenhandelexpert van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) en op zoek naar manieren om gedwongen prostitutie beter aan te pakken, tot Ilonka Stakelborough, de zeer daadkrachtige oprichtster van de vakbond 'Geisha', bedoeld om de arbeidspositie van de sekswerkers te verbeteren. Allemaal lijken ze elkaar te vinden in hun kritiek op de voorgenomen maatregelen. Hoe dan wel de misstanden aangepakt moeten worden, daar verschillen de meningen over. Sowieso is dat een vraag die niet zomaar beantwoord kan worden. Daarvoor moeten de handen ineen geslagen worden. In plaats van elkaar in de haren te vliegen in een goed/fout discussie. Feit is en blijft dat sekswerk bestaat en dat het een legaal vak is in Nederland. Dan kunnen we maar het beste zorgen dat de omstandigheden om dit werk uit te oefenen zo goed mogelijk zijn of natuurlijk om het vak te verlaten en een goed alternatief te vinden voor diegenen die niet uit eigen beweging de seksindustrie hebben opgezocht.

menselijkheid
Gedurende deze avond wordo meerdere keren aangehaald dat de legalisering van de prostitutie in 2000 niet heeft geleid tot een sterkere positie en betere werkomstandigheden voor sekswerkers. Legaliseren alleen is overduidelijk niet genoeg. Een betere positie voor mensen die in zo’n gestigmatiseerde beroepsgroep werken vraagt een actieve bijdrage van overheden in bijvoorbeeld het verkrijgen van vergunningen voor zelfstandigen, het versterken van de juridische positie en meer financiële zekerheid (het kunnen afsluiten van een hypotheek of lening, ook als je met seks je geld verdient). Dit versterkt niet alleen de status van de vrijwillig werkenden, maar ook van diegenen die werken onder dwang, of dat nu economische of persoonlijke dwang is. Ook zij hebben baat bij betere omstandigheden, zodat ze naar de politie durven gaan of eerder aan zullen geven in welke misstanden zij zich bevinden. Om dit te bereiken moet de politiek zich open stellen om te luisteren. Meer menselijkheid tonen, zoals in de eerste alinea van dit stuk al wordt aangegeven. Helaas is dat nog altijd moeilijk, zo blijkt ook vanavond weer.

volwaardig behandeld
Daarnaast moet de branche zelf zich sterker profileren. Er is veel fragmentatie onder de verschillende belangengroepen, waardoor de boodschap versnipperd raakt. Alhoewel een politieke lobby en bevlogen platform voor sekswerk zich steeds sterker begint af te tekenen. In plaats van naast elkaar te werken is het juist nu belangrijk te zien waar men elkaar kan vinden, waar de overeenkomsten liggen.
Legalisering van prostitutie zou niet moeten leiden tot sekswerkers die teruggaan in de anonimiteit, maar tot een beroepsgroep die volwaardig behandeld wordt. Door klanten, justitie én overheid.