Sterk wil een consumentenboycot

Garjan Sterk • 23 aug 2010

Dat was wel even schrikken op 7 juli: Sven Kockelmann, Fons de Poek, Aart Zeeman en Wouter Kurpershoek tegen een helder blauwe achtergrond. Het puikje van de Nederlandse journalistiek op A5-formaat in de krant. Zij vormen het nieuwe team van het actualiteitenprogramma Brandpunt. En Brandpunt is niet het enige actualiteitenprogramma dat het komende seizoen gepresenteerd wordt door witte, heteroseksuele mannen van 40+, uit de Randstad en zonder zichtbare handicap.

Ook Uitgesproken (EO, VARA, WNL) en EenVandaag (TROS) kiezen voor presentatoren die in deze intersectionele categorie vallen. Nu wordt de spoeling natuurlijk dunner wanneer hoofdredacteur Carel Kuyl van Nieuwsuur (NOS en NTR) de koelbloedige Mariëlle ‘U kijkt zo lief’ Tweebeeke (samen met Twan Huys) kiest als presentator, Clairy Polak in hetzelfde programma de lange interviews voor haar rekening gaat nemen en Eva Jinek niet meer in aanmerking komt vanwege haar relatie met Bram Moszkowicz. Maar, lieve help, er zijn in Nederland toch zeker wel meer ervaren of getalenteerde vrouwelijke journalisten te vinden? Zo uit het blote hoofd: Margriet Vroomans, Saskia Dekkers, Margriet Brandsma, Barbara van Beukering, Brecht van Hulten, Marjon van Royen en Andrea Vreede. Iwris Kelly en Myrthe Hilkens als minder bekende, maar zeker ook getalenteerde journalisten. En als Jan Tromp (61) mag, dan is Wouke van Scherrenburg (64) toch ook een optie!

De Publieke Omroep, die zich ooit in een concessiebeleidsplan (2000 – 2010) committeerde aan de ambitie om programma’s te maken waarin mannen en vrouwen, autochtonen en allochtonen evenwichtig vertegenwoordigd zijn, vergaloppeert zich nu in het streven naar profilering. Voorkomen dat het publiek ‘driemaalDe Volkskrant’ voorgeschoteld krijgt, heeft de hoogste prioriteit en dat gaat ten koste van het streven naar diversiteit en een programma-aanbod waarin iedereen in Nederland zich op enig moment in kan herkennen. ‘Driemaal De Volkskrant’ voorkomen, dat haalt de Publieke Omroep op haar sloffen: De Volkskrant heeft niet alleen meer vrouwen in haar redacties dan de actualiteitenprogramma’s van de Publieke Omroep, maar ook allochtonen en jonge journalisten. Uiteraard zijn die ingehuurd om redenen van politieke correctheid. Net zoals bij andere aanbieders van gewaardeerde nieuwsprogramma’s, zoals de VRT: 7 presentatoren, waaronder 3 vrouwen. Maar ook Al-Jazeera gaat tegen het stereotype van ‘Arabisch, dus minder vrouwvriendelijk’ in: van de 37 nieuwspresentatoren hebben er 12 herkenbare vrouwennamen.

Maar alleen in Nederland is het mogelijk dat hoofdredacteuren nog steeds wegkomen met het standaardantwoord: we kunnen geen vrouwelijke (of allochtone of jonge) journalisten vinden. De heren hoofdredacteuren blijken echter niet zozeer te lamlendig om goed te zoeken, maar hebben tamelijk denigrerende opvattingen over vrouwen, jongeren en allochtonen. Nieuwe, vrouwelijke journalisten kunnen blijkbaar geen geprofileerde actualiteitenprogramma’s maken vanwege gebrek aan professionele kwaliteit. Zo zegt Wim van Klaveren (VARA) dat hij iemand nodig heeft ‘die in één zin kan uitleggen waarom het kabinet-Den Uyl er nooit is gekomen’. En geheel tegen de gebruikelijke betekenis van het woord verdorring in, vindt Fons de Poel dat ‘de verdorring van de journalistiek’ een halt wordt toegeroepen door de keuze voor de oude mannen: ‘Er is weer ruimte voor lange, kwalitatief hoogstaande reportages’. Jonkies (zwart/wit, man/vrouw) komen blijkbaar niet verder dan een sms-bericht van 140 tekens over het liefdesleven van Lady Gaga.

Verwacht van uw LOVER televisiecolumnist voorlopig geen artikelen over andere actualiteitenprogramma’s: ik zal alleen naar Nieuwsuur kijken. Marga Miltenburg, voormalig hoofd Informatie bij de KRO en oprichter van het bureau ZijSpreekt, werd door de media opgevoerd als de laatste feminist die nog wat piept, maar ze is natuurlijk niet de enige die zich ergert aan de samenstelling van de redacties van actualiteitenprogramma’s. Mail komend seizoen de redacties van Brandpunt, Uitgesproken en EenVandaag en protesteer. Het zijn programma’s van de Publieke Omroep, die presentatoren worden betaald met jouw belastinggeld: je kunt eisen stellen aan de wijze waarop jouw geld besteed wordt.

Zou er bij Wim van Klaveren overigens een baan zijn voor een jonge vrouwelijke journalist van allochtone afkomst die in 140 tekens zou kunnen uitleggen waarom er nooit een kabinet-Den Uyl is geweest?