Tips om snel rijk(er) te worden!

Beeld door Marieke Ubbink - 7 tips

Het leven is voor vrouwen een stuk duurder dan voor mannen. Niet alleen krijgen vrouwen minder salaris dan mannen voor hetzelfde werk, ook betalen ze meer voor dezelfde diensten en producten. Een snelle rekensom leert dat vrouwen in hun leven zo’n €400.000 mislopen. Hoogste tijd voor een plan om deze financiële scheefgroei recht te trekken.

Laten we om te beginnen een hardnekkige mythe over vrouwen uit de wereld helpen: hun legendarische fascinatie voor schoenen en het clichématige gat in hun frêle handjes. Dat vrouwen tijdens een dagje shoppen er met gemak een half maandsalaris doorheen jassen, is een diep verankerde misvatting. Hoewel vrouwen gemiddeld 23 paar schoenen in de kast hebben staan en mannen 17 paar, blijken de uitgaven omgekeerd evenredig: mannen geven meer geld uit aan kleding en schoenen.

Tip 1. Maak werk van de loonkloof
Vrouwen in Nederland krijgen zo’n 14% minder salaris dan mannen. Een gemiddeld modaal jaarsalaris voor vrouwen is €33.750 en voor mannen €38.812, een verschil van ruim €5000. Stel, je werkt 40 jaar, dan lopen vrouwen dus een dikke €200.000 mis. Behalve mooie beloftes doen bedrijven en organisaties weinig aan deze tenenkrommende loonkloof. Sterker nog, het salarisverschil is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen.

De salarisongelijkheid leidt ook tot pensioenongelijkheid. Gemiddeld ontvangen gepensioneerde mannen €520 meer pensioen per maand dan gepensioneerde vrouwen. Dat is €6.240 per jaar. Met de huidige levensverwachting lopen vrouwen al gauw een kleine €100.000 aan pensioengelden mis. Vrouwen krijgen in totaal dus zo’n €300.000 minder dan mannen. Voor hetzelfde werk.

Vaak wordt het verschil in beloning geweten aan de vrouwen zelf. Ze zouden beter moeten onderhandelen, ze moeten maar fulltime gaan werken. En wat te denken van al die zwangerschappen, foei! Was het maar zo eenvoudig. Als we het probleem zelf hadden kunnen oplossen, dan hadden we dat allang gedaan.

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen even goed en vaak onderhandelen voor een hoger salaris als mannen. Het resultaat ervan verschilt echter. Hard onderhandelen werkt voor vrouwen doorgaans in hun nadeel. Ze komen onvriendelijk en veeleisend over, en dat zijn eigenschappen die bij vrouwen als negatief worden gezien en een averechts effect sorteren. Mannen die hun salarisgeschiedenis geheimhouden, kunnen rekenen op 1,8 procent meer loon. Vrouwen die hetzelfde doen, krijgen daarentegen 1,2 procent minder salaris.

Dat de loonkloof het gevolg is van parttime werken en eventuele zwangerschappen, is eveneens een misvatting. Na correctie op deze factoren zit er nog steeds een gapend gat tussen de inkomens. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt dus niet bij vrouwen, maar bij de werkgevers. Saillant detail is dat vrouwen bovendien méér werken dan de uren in hun contract. Terwijl mannen precies hun contracturen maken, werken vrouwen zo’n drie weken per jaar meer dan waar ze dat lagere salaris voor krijgen.

Als beter onderhandelen, meer werken en minder baby’s niet de oplossing zijn voor de loonkloof, wat kun je dan wél doen? Om te beginnen kun je je werkgever verzoeken om de salarissen binnen de organisatie te vergelijken. Driekwart van de werkgevers denkt namelijk dat de loonkloof bij hen niet voorkomt. WOMEN Inc. en AnalitiQs hebben hiervoor een handige tool ontwikkeld: de Gelijk Loon Check. Een volgende stap is om de salarisverschillen te laten rechttrekken. Lastig wellicht, maar niet onmogelijk. Mocht je werkgever weigeren om uit zichzelf en met het schaamrood op de kaken tot actie over te gaan, dan zou je jaarlijks een ludieke happening kunnen maken van Equal Pay Day en op die manier aandacht vragen voor de wantoestand.

Tip 2. Bespaar op je onbetaalde overuren
Driekwart van de vrouwen in Nederland werkt in deeltijd. Deze ‘balanstrutjes’ en ‘deeltijdprinsesjes’ zijn al jarenlang voer voor discussie. Onlangs kreeg de parttimekwestie er een racistisch tintje bij: ‘Fors minder arbeidsmigranten nodig als we deeltijdnorm vaarwelzeggen’ kopte de krant van Wakker Nederland naar aanleiding van een nieuwsbericht over toenemende vergrijzing en afnemende beroepsbevolking. Beide media riepen vrouwen op om meer te gaan werken en gingen daarbij gemakshalve voorbij aan de vele obstakels. Eerder publiceerde LOVER al een artikel over de ketenen van het kostwinnersmodel. 

Naast sociale normen, culturele verwachtingen en ingesleten rollenpatronen - waardoor vrouwen het nooit goed kunnen doen - is er nog een ander heet hangijzer. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling stipt het enigszins zijdelings aan in een rapport over de verschillen tussen vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt: mannen moeten meer onbetaald werk in en rond het huis gaan verrichten.  

Vrouwen besteden ruim anderhalf keer meer uren aan huishoudelijke taken dan mannen. Ook zorgtaken, voor kinderen en ouderen, rusten voor het leeuwendeel op vrouwenschouders. Nog afgezien van de onsmakelijke onderwaardering van deze werkzaamheden is er bovendien weinig veranderd sinds vrouwen in toenemende mate buitenshuis en betaald werken. De reden: mannen. Die zijn namelijk niet noemenswaardig mínder buitenshuis gaan werken en ook niet méér binnenshuis.

Ik hóór u denken: meer kinderopvang! Langer betaald ouderschapsverlof! Betere ouderenzorg! Mooie voorstellen, maar de effecten hiervan zijn te verwaarlozen zolang mannen hun verantwoordelijkheid niet nemen. Zelfs in het alom geroemde Zweden met zijn uitgebreide verlofregelingen doen vrouwen nog steeds meer onbetaald werk dan mannen.

Normatieve gedachten over moederschap en ‘vrouwenwerk’ zijn taaie rakkers. Dat blijkt ook uit recent onderzoek door sociologe Katia Begall naar de tijdsbesteding in coronatijd. Vaders zijn thuis wel meer voor de kinderen gaan zorgen, maar vrouwen nog véél meer. Terwijl de lockdown kansen bood om zorgtaken eerlijker te verdelen - beide ouders waren namelijk thuis - is de kloof juist gegroeid. Thuisonderwijs en het huishouden zijn nog nadrukkelijker een vrouwentaak geworden.

Al het werk om de boel draaiende houden is één ding, maar laten we ook de ‘emotionele arbeid’ niet vergeten. Dat is zeg maar het hele pakket aan onzichtbare taken dat aan vrouwen wordt toebedeeld, zowel privé als op het werk. Denk hierbij aan het organiseren van feestjes, het initiëren van etentjes en het bijhouden van verjaardagen. Heb je kinderen, dan komt er nog een waslijst bij. Wie houdt de speelafspraken en zwemlessen bij, wie weet wanneer het luizenkammen is, wie denkt er op tijd aan om nieuwe luiers/schoentjes/anti-acnécrème/minitampons te kopen?

Ik hoor u alweer denken: vrouwen zijn nu eenmaal beter in dit soort zaken. Dat komt doordat ze empathischer en intuïtiever zijn. Het zit in hun natúúr!
Bullshit.
Het is niets meer en niets minder dan een culturele constructie die mannen een excuus geeft om emotioneel lui te zijn. Houd voor de lol eens je uren bij en stuur je man een factuur voor jouw ‘overwerk’. Die kan hij makkelijk betalen van zijn riantere salaris.

Tip 3. Koop mannenproducten
Hoewel de grootste winst is te behalen bij een hoger salaris en dientengevolge een beter pensioen, kun je op levensbasis nog zeker tienduizenden euro’s besparen. De eerste winstpakker heeft te maken met de zogeheten Pink Tax. Vrouwen betalen meer voor soortgelijke producten dan mannen. Het enige verschil is de verpakking: roze met roosjes voor vrouwen, blauw met bliksemschichten voor mannen.

Deze genderbelasting is een wereldwijd structureel fenomeen. In de VS berekende een onderzoeksbureau dat het prijsverschil gemiddeld 37% is. Vrouwen zijn jaarlijks zo’n 1320 dollar meer kwijt dan mannen, vooral aan verzorgingsproducten, zoals shampoo, deodorant en parfum, maar ook aan bijvoorbeeld compressiesokken. Dergelijke verschillen zijn er ook in Europa. In Nederland betalen vrouwen tussen de 10 en 30 procent meer.

Tenzij je erg blij wordt van flacons met bloemmotief in je badkamer, raad ik je aan om over te stappen op mannenvarianten of neutrale huismerken. Er zit hetzelfde in, ze werken even goed en je bespaart er jaarlijks honderden euro’s mee. Wel even opletten dat je met zo’n mannendeo geen hordes vrouwen achter je aan krijgt.

Tip 4. Zoek een goede kapper
Een bezoekje aan de kapper kost vrouwen gemiddeld €4,16 meer dan mannen. Dat komt doordat vrouwen standaard een uitgebreidere behandeling krijgen. Mannen krijgen een goedkopere basisbehandeling; de prijzige extra’s die vrouwen er ongevraagd bij krijgen, zijn voor hen optioneel. Het College voor de Rechten van de Mens oordeelde vorig jaar dat dit discriminerend is en adviseert kapsalons hun prijslijsten anders op te stellen. Helaas is het advies van het College niet bindend.

Twee tips. Ten eerste, ga naar een kapper die geen prijsverschil hanteert. Het is even zoeken, maar ze zijn er. Tip twee: investeer in een tondeuse en goede schaar. Tijdens de eerste lockdown heb ik met een nagelschaartje mijn haren bijgepunt. Dat beviel zo goed dat ik dit onlangs herhaald heb. Ik kan niet zeggen dat het resultaat in de buurt komt van een professionele kapper, maar als ik mijn hoofd een beetje schuin houd, zit mijn kapsel prima.

Tip 5. Volg een sleutelcursus
Wanneer je met je auto naar de garage gaat voor een APK of onderhoudsbeurt, ben je als vrouw vaak stukken duurder uit. Het verschil kan oplopen tot wel 30%. Daar zit niet altijd kwaadwilligheid achter.

Zeg je dat je auto een gek geluidje maakt, dan zal een monteur meer tijd kwijt zijn om de storing te achterhalen. Meld je in plaats van ‘een gek geluidje’ dat je een tikkend of ratelend geluid hoort bij het optrekken of bij het nemen van een bocht, dan kijkt de monteur direct naar het uitlaatsysteem of de homokineet. Hoe specifieker je bent in je omschrijving, hoe doelgerichter een monteur kan zoeken. En hoe minder tijd de reparatie kost, des te lager de rekening.

Het loont dus om enige kennis op te doen van autotechniek. Olie verversen, bougies controleren, het luchtfilter vervangen of een band verwisselen zijn bovendien eenvoudige karweitjes die je makkelijk zelf kunt uitvoeren. Verdiep je in je eigen auto en blader het onderhoudsboekje eens door. Ga voorbereid naar de garage: zoek uit hoe vaak een remblok, distributieriem of accu van jouw type auto gemiddeld vervangen moet worden en zoek uit hoe duur die ingrepen ongeveer zijn. En waar je kennis tekortschiet: bluf jezelf naar een eerlijke prijs.

Tip 6. Verzeker je van scherpe premies
Omdat vrouwen beter autorijden en dus minder vaak schade veroorzaken, rekenden motorrijtuigenverzekeringen tot 2013 voor vrouwen standaard een lagere premie. Het Europese Hof maakte daar een einde aan. Het is sindsdien verboden om sekse mee te wegen in het vaststellen van verzekeringspremies. Dat is maar goed ook, want anders zouden verzekeraars bijvoorbeeld levensverzekeringen duurder kunnen maken voor vrouwen op basis van hun hogere levensverwachting.

Hoewel verzekeraars dus geen vrouwen- en mannenpremies mogen rekenen, zijn vrouwen toch duurder uit dan mannen, zo blijkt uit de Vaste Lasten Monitor. Dat geldt niet alleen voor motorrijtuigenverzekeringen, maar ook bijvoorbeeld voor woon- en overlijdensrisicoverzekeringen. De oorzaak: mannen zoeken vaker naar goedkopere alternatieven en stappen frequenter over naar een andere verzekering.

Het is de moeite waard om in kaart te brengen hoeveel je voor je verzekeringen betaalt, om aanbieders te vergelijken en in veel gevallen over te stappen. Zo zijn er bijvoorbeeld motorrijtuigenverzekeringen die zich in hun uitstraling richten op vrouwen en lage premies berekenen. Bij overstappen profiteer je bovendien vaak van een welkomstkorting.

Ook voor zorgverzekeringen geldt dat vergelijken en overstappen kunnen lonen. Een basisverzekering is verplicht voor iedereen, maar je bent vrij om te kiezen bij welke maatschappij je die afsluit. Dat is interessant, omdat zorgverzekeraars uiteenlopende pakketten aanbieden. Vrouwen hebben in verschillende levensfases soms andere zorg nodig en daarvoor kun je je aanvullend verzekeren.

Tip 7. Laat die peperdure anti-rimpelcrèmes achterwege
Van jongs af aan worden vrouwen geconditioneerd om er maar leuk en aantrekkelijk uit te zien. Naarmate ze ouder worden, komt daar een extra en schier onmogelijke eis bij: je moet er vooral fris en fruitig uit blijven zien. Niet voor niets staan glossy’s vol met ronkende verhalen over celebrities die er jonger uitzien dan ze in werkelijkheid zijn. Marketeers spelen hier handig op in en verdienen er bakken met geld mee.

Helaas is het nog steeds zo dat vrouwen meer op hun uiterlijk worden beoordeeld dan mannen. Dat heeft zelfs invloed op hun carrièrekansen. Het wrange is dat we deze ingebakken dwaling met z’n allen in stand houden. Hoe wanhopiger wij in de spiegel kijken, hoe harder fabrikanten van anti-verouderingsproducten in hun vuistje lachen.

We smeren ons gezicht in met peperdure anti-rimpelcrèmes, terwijl we allang weten dat die helemaal niet helpen. We hijsen ons lijf in corrigerend ondergoed, waardoor het voelt alsof we door een rietje ademen. We kopen peperdure beha’s in de ijdele hoop dat deze de zwaartekracht tenietdoen. We verven ons haar, uit de opgedrongen overtuiging dat grijzende mannen gedistingeerd zijn - ja, zelfs aantrekkelijk! – maar grijzende vrouwen juist oud en aftands. Botox, fillers, facelifts, liposuctie, buikwandcorrecties: de lijst met geldverslindende cosmetische ingrepen is lang.

Er is maar één manier om deze waanzin te stoppen en dat is door er niet meer aan mee te doen. Ontworstel je aan het verlammende oordeel van media, medemens en spiegel. Je bespaart er niet alleen een hoop geld mee, maar houdt ook zeeën van tijd over.

Voorstel ter overbrugging: de scheeftax
Er is geen snelle oplossing voor de scheefgroei. Bovendien kunnen vrouwen die slechts voor een heel klein deel zelf aanpakken (punt 3 tot en met 7). Het wegwerken van de loonkloof (punt 1) en het eerlijk verdelen van onbetaald werk (punt 2) vereisen de medewerking van mannen. Daarnaast hebben vrouwen nog onbenoemde kostenposten, die uit veiligheidsoverwegingen nodig zijn omdat mannen zich niet behoorlijk gedragen. Denk aan taxikosten na een avondje uit of - zoals ik zelf met enige regelmaat doe - een duurder treinkaartje wanneer de tweede klas bevolkt wordt door dronken voetbalsupporters of manspreadende bouwbeursbezoekers.

Een stevige financiële prikkel lijkt mij het enige probate middel om alle scheefheden in evenwicht te brengen. Daarom stel ik voor om belasting te heffen aan mannen, die vervolgens aan vrouwen wordt uitgekeerd. Gewoon bij wijze van overbrugging om de scheefgroei te compenseren. Een ‘scheeftax’ dus, net zolang totdat de boel een beetje eerlijk verdeeld is. De details behoeven nog enige uitwerking, maar hoe moeilijk kan het zijn. Politici en beleidsmakers die hier oren naar hebben, kunnen contact met me opnemen. Ik heb nog meer briljante ideeën.

Dit is een artikel in de reeks over financiële onafhankelijkheid van vrouwen in Nederland. Eerder verschenen de artikelen Partnergeweld en de financiële repercussies, Vrouwen, ga eens aan het werk!, en Je financiën bijhouden hoeft geen hogere wiskunde te zijn. Wil je op de hoogte blijven van deze reeks? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief, daar staat elke maand het laatste artikel in de financiële reeks in.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, Linkedin en Facebook