Trans in het brandpunt van de media
Het TranScreen Filmfestival is maar nipt voorbij of het is alweer duidelijk hoeveel terrein er nog te winnen valt op het gebied van begrip voor en acceptatie van transgenders. Zo was daar allereerst de veelbesproken transitie van Bruce Jenner naar Caitlyn Jenner. Vervolgens kreeg ook Nederland de kwezelspiegel voorgehouden toen Monique Samuel in de talkshow van Eva Jinek aankondigde dat ze ervoor koos om als Mo Samuel door het leven te gaan. Het onbegrip was niet van de lucht.
Laat ik vooropstellen dat ik tót Caitlyn niks had met de familie Kardashian. Maar de transitie van Bruce naar Caitlyn is om meer dan één reden interessant en waardevol. Voor het eerst in hun weg naar wereldroem kunnen de Kardashians bogen op een prestatie van maatschappelijk belang. De transitie van Caitlyn Jenner dwingt namelijk een brede maatschappelijke discussie af in Amerika, die extra pikant is omdat Bruce zich altijd als Republikein geprofileerd heeft. In een interview stelde Jenner dat ze ook als vrouw het Republikeinse gedachtengoed blijft aanhangen – maar dat zou nog weleens lastig kunnen blijken, aangezien haar transitie de GOP niet alleen in ernstige verlegenheid brengt, maar zelfs in een culturele identiteitscrisis werpt.
De voormalige atleet en winnaar van Olympisch goud werd door de Republikeinen altijd als een toonbeeld van mannelijkheid gezien en haar coming-out als welgevormde vrouw op de cover van Vanity Fair is een voortdurend signaal dat ze de culturele oorlog aan het verliezen zijn. Sinds Jenners cover reageren conservatieve media en opiniemakers alsof de Apocalyps is losgebarsten. Maar minstens zo interessant is de wetenschap dat Jenner met haar transitie van man naar vrouw haar mannelijke privilege opgeeft en dat dat haar conservatieve overtuiging op de proef zal stellen. Jezebel heeft er een boeiende analyse aan gewijd onder de titel For Social Conservatives, Acceptance of Caitlyn Jenner Is the Apocalypse
In dezelfde week als Jenners Vanity Fair-cover maakte schrijfster en Midden-Oosten-expert Monique Samuel de omgekeerde beweging. In de talkshow van Eva Jinek stelde Samuel er de voorkeur aan te geven als man door het leven te gaan. Ze verkoos Mounir (Mo) Samuel boven Monique. Als cisgender vrouw die strijdt tegen het blanke mannelijke privilege kan ik mij dat in alle eerlijkheid beter voorstellen dan Jenners keuze (wat duidelijk aantoont dat ik eigenlijk ook geen idee heb van hoe het écht is om een andere gender te hebben dan de sekse waarmee ik geboren ben), die een vrijwillige opgave van het mannelijke privilege inhoudt.
Niettemin werd ook Samuels keuze begroet met een veelal schrijnend gebrek aan begrip en inzicht in de schakeringen die gender kan hebben. Zie, bijvoorbeeld, de reacties op het onderwerp bij Joop of de column van tv-recensent Jean-Pierre Geelen over Samuels optreden bij Jinek. Speciaal voor Geelen en zijn geestverwanten hebben we dan ook de (befaamde) genderbread person-infographic boven deze LOVER-post geplaatst, die in één oogopslag duidelijk maakt dat genderidentiteit, genderexpressie, biologische sekse en seksuele oriëntatie vier verschillende dingen zijn. Beste meneer Geelen, bekijk het beeld eens goed en laat het aantal schakeringen eens goed tot u doordringen. Samuel kiest voor een andere genderexpressie en dat is zijn goed recht.