Trump is Oprah's Schuld

Donald J. Trump, president van de Verenigde Staten, machtigste persoon op aarde, was niet altijd dat.Maar ook toen hij nog niet de machtigste persoon was, was Trump volgens Trump dat al wel. De Commander in Tweet laat zich in zijn overtuigingen niet weerhouden door zoiets triviaals als “de werkelijkheid”. Hallo zeg! We leven in een post-truth tijdperk, niets doet er meer toe laat staan de waarheid. De Mango Molester creëert liever zijn eigen realiteit, één waar niet wordt gesproken over wat is maar over wat hij wil dat is. Waar jij falen ziet, ziet Trump alleen maar succes. Kort samengevat kan dit je tot maar één logische conclusie leiden: The Law of Attraction werkt. Okay, je zou kunnen zeggen dat hij de grens overschrijdt van positive thinking naar waan, maar punt is dat het – zo blijkt – werkt. En wie leerde ons dat we met de kracht van onze gedachtes realiteit kunnen manifesteren? Juist, Oprah. Waar ik dus maar mee wil zeggen dat Trump Oprah’s schuld is.

Jouw lot is jouw verantwoordelijkheid?

Niet dat we zo optimistisch hoeven te zijn om te geloven dat de destructieve consequenties van Oprah’s postive thinking zelfhulp-doctrine zich beperken tot Adolf Twitler. Onder begeleiding van Oprah’s goeroes – Eckhart Tolle, Deepak Chopra, Stephen Covey, enzovoorts – werden we en masse opgeleid in een ideologie die ons wijsmaakte dat niet je omstandigheden, maar jij, je kwaliteit van leven bepaalt. Gedachtes zijn je lotsbestemming en het denken van positieve gedachtes zal positieve dingen teweeg brengen. Je lot in het leven is dus aan jou en jouw levenshouding. Ga lekker lang in bad, trek morgen wat kleurrijks aan en vooral; glimlach wat meer naar mensen op straat en voilà: suïcidale depressie over! En zo niet? Ook dat zit van binnen.

Ik heb me “in mijn tijd” ook suf ge-visionboard en knalhard abundance zitten manifesten. Misschien is of was het voor jou ook een aantrekkelijke overtuiging. Het idee dat we in ons leven in essentie machteloos zijn was voor mij in ieder geval bijna ondragelijk en sowieso onbegrijpelijk. Hoe ik mijn lesje heb geleerd is een onderwerp voor een volgende keer. Feit is dat de positive thinking zelfhulp-ideologie ons de illusie van controle geeft en het vertrouwen dat we succes, rijkdom en geluk binnen handbereik hebben door hard te werken en “er in te geloven”. Er zit een miljarden industrie achter die geïnvesteerd is in het voortbestaan van die illusie. Oprah is maar één onderdeel van het moeras aan boeken, dvd’s, levenscoaches, Instagrammodellen, motivational speakers, en zakelijke positiviteitstrainingen. Om nog maar te zwijgen over de "Masters of the Universe" Wall Street-handelaren, CEO’s en dergelijken die niet alleen zelf geloven dat ze selfmade men zijn maar ook afhankelijk zijn van jouw makke coöperatie in je eigen verarming. Want dat is de andere kant, als jij heer en meester bent van je eigen lot is het ook jouw verantwoordelijkheid als het tegenzit.

Onderzoeksjournalist Barbara Ehrenreich deed onderzoek naar de impact die de zelfhulp-doctrine heeft gehad. Ze beschrijft bijvoorbeeld bezoeken aan ‘motivational speaker’ conferenties waar onlangs ontslagen werknemers verteld worden dat ze een goede team-player zijn als ze “een positief persoon” zijn, die “regelmatig glimlacht”, niet klaagt, niet te kritisch is, en zich dankbaar onderwerpt aan wat het ook is dat de baas verlangt. Deze mensen verliezen continu meer macht over hun eigen toekomst maar krijgen dankzij positive thinking een levensbeschouwing opgelegd die claimt dat ze in werkelijkheid “oneindig machtig zijn, als ze maar hun eigen gedachten beheersen.” Kort samengevat: strijk met de eer als het je meezit en als alles in je leven knudde is geef vooral jezelf nog even extra op je flikker want dat heb jij bij elkaar zitten mindsetten.

Female Lifestyle Empowerment Brand

Ik kan niet zeggen wat eerder kwam: de neoliberale visie dat slachtoffer zijn een “rol” is waar je al dan niet voor kiest en waar iedereen verantwoordelijk is voor haar eigen lot of de ideologie die predikt dat we onszelf rijk, machtig en gelukkig kunnen denken en werken (of bidden). Ze passen als een rits in elkaar: de ideologie legitimeert een wereld van groeiende ongelijkheid door een houding te promoten die verenigbaar is met die wereld. Janice Peck, professor Journalistiek en Communicatiewetenschappen, definieert de positive thinking ideologie dan ook als een bevestigende en legitimerende neoliberale kapitalistische focus op het individu. Dat maakt het een uitermate vruchtbare marketing strategie waar sociale status en witte bevoorrechting gebruikt kunnen worden om autoriteit te fabriceren. Het concept Female Lifestyle Empowerment Brand, gemunt door Kelly Diels, beschrijft een archetype die een vrouw moet belichamen om rechten en middelen te verdienen. Denk: Sex and the City. Denk: een wereld waar de verschijningsvorm van female empowerment wit is en op Manolo Blahniks de club in kuiert, nipt aan een Cosmopolitan en met één column per week een appartement in Manhattan kan bekostigen. Het is het resultaat van de gewoonte van witte marketing en business coaches om witte schoonheid, heteroseksualiteit en glamorous fotoshoots te gebruiken. Ze communiceren hyperfemininity en rijkdom als een deel van hun marketingstrategie waardoor wit suprematische schoonheidsnormen kunnen worden ingezet om relaties, reputaties, bereik en macht, en omzet te genereren. Het is een model dat telkens, met name door witte vrouwen, wordt gereproduceerd.

Dit Female Lifestyle Empowerment Brand wordt ultiem belichaamd – geheel in de traditie van entitled witte New Yorkse glamour – door Trump-telg Ivanka. Haar boek Women who work is een lesje in “de weg naar succes” volgens Ivanka. Één voorbeeld in de aardbeienmilkshake van “inspirerende” citaten die dit boek is, is er één die inzicht verschaft in de stressvolle gitzwarte wereld van de steenrijke machtige witte werkende moeder. “Freeing yourself was one thing; claiming ownership of that freed self was another.” Aldus Toni Morrison... In Beloved... over slavernij. Ik kan geen beter voorbeeld bedenken om voor eens en voor altijd de discussie over het wel of niet bestaan van cultural appropriation te eindigen.

Ask not what feminism can do for you, but what you can do for feminism

Deze versie van female empowerment als een verhandelbaar product wordt een stok om andere vrouwen mee te slaan. De “ik verdien het en het Universum staat klaar om mij van rijkdom en voorspoed te voorzien”-houding houdt geen rekening met hoe die welvaart wordt verzameld of waar het wordt gedistribueerd. Het inherente racisme, klassisme, en andere ismes van positive thinking en andere “mindset” en “manifesting abundance” programma’s wordt vooralsnog te weinig belicht. En dat terwijl feministische ideeën van origine vooral een radicale visie van solidariteit waren. Steeds meer wordt feminisme in individualistische termen geuit. Voorheen kritisch over carrièrisme; nu worden vrouwen geadviseerd “to lean in”. Een perspectief dat ooit zorg en onderlinge afhankelijkheid waardeerde bepleit nu individualisme en meritocratie. Neoliberaal individualistisch wit feminisme is gevaarlijk: het is blind voor non-economisch onrecht en sluit uit. Laten we afstand doen van het feminisme dat een belofte is aan elke individuele vrouw dat ze kan zijn en hebben wat ze wil. Dat “zij” bovenal moet krijgen waar ze recht op heeft. Om in plaats daarvan een feminisme te omarmen die staat voor een “wij”, waar de macht en het belang wordt ingezet voor het collectief. Waar een collectieve eis teweeg wordt gebracht door kritische analyse van de reële grenzen aan succes in onze maatschappij. Een suggestie voor zo’n wereldvisie, één die wel kan voldoen aan individuele zelf-actualisatie, is Ehrenreichs “realisme”. Realisme. Laat onze vriend Trumplethinskin het maar niet horen.