Van onzichtbare vrouwen tot racistische zeepdispensers: ongelijkheid in de ICT

Grace Hopper via Pixabay

Ieder jaar op de vierde donderdag van april is het internationale Dag van Vrouwen en Meisjes in de ICT (International Girls in ICT Day), in het leven geroepen om meisjes en jonge vrouwen te inspireren en aan te moedigen om te kiezen voor een carrière in de ICT. Recent onderzoek toont aan dat slechts 16% van de werknemers in de ICT vrouw is. Maar waarom is een diverse ICT-sector toch zo belangrijk? 

De paradoxale digitale wereld
Onze fysieke wereld is onlosmakelijk verbonden met ICT: van betalen met je mobiele telefoon, je gemeentelijke inschrijving via een online formulier regelen, tot het volgen van digitaal onderwijs. Afgelopen maand kwam het jaarlijkse Ienie-minie Media-onderzoek uit, waaruit blijkt dat ook kinderen meer tijd dan ooit tevoren doorbrengen achter schermen. Ondanks dat ons leven zich in toenemende mate online afspeelt, al op erg jonge leeftijd, vertaalt dit zich niet door in een representatiever wordende ICT-sector. Uit recent onderzoek van het VHTO Expertisecentrum Genderdiversiteit blijkt dat in de ICT slechts 16% van de werknemers vrouw is.

Het is dan ook niet verrassend dat een groot deel van de digitale wereld wordt bedacht en gecreëerd door mannen - voor mannen. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat een divers team met verschillende achtergronden, ervaringen en perspectieven leidt tot betere ideeën en oplossingen. En dat is hard nodig in de ICT. Neem bijvoorbeeld AI (Artificial Intelligence, ofwel kunstmatige intelligentie), waar veel hedendaagse software op gebaseerd wordt. AI is de simulatie van menselijke intelligentie door computersystemen en wordt gemaakt door middel van het programmeren van algoritmen en het trainen van computermodellen met grote hoeveelheden data. Wanneer (onbewuste) vooroordelen het systeem voeden, kan dat leiden tot onjuiste of discriminerende uitkomsten. 

Zoals Joy Buolamwini - oprichter van de Algoritmic Justice League, een organisatie die strijdt tegen discriminatie door algoritmen en AI - omschrijft: 

“De vooroordelen zijn, wellicht onbewust, geprogrammeerd doordat verreweg de meeste programmeurs en softwareontwikkelaars ‘pale males’ zijn - mannen met een lichte huid. Als trainingsmateriaal voor hun algoritmen gebruiken zij voornamelijk foto’s van andere ‘pale males’. Met als resultaat een systeem dat heel goed heeft geleerd om witte mannen te herkennen, maar moeite heeft met iedereen die dat niet is.”

Er zijn legio voorbeelden waarbij vooroordelen in de ontwikkeling van software hebben geleid tot ICT oplossingen die niet voor iedereen werken. Zo heeft een student van de Vrije Universiteit in Amsterdam zich bij het College voor Rechten van de Mens beklaagd over de anti-spiek software die de universiteit tijdens corona heeft ingezet. Volgens de student herkende de software haar niet als ze moest inloggen voor tentamens, vanwege haar huidskleur. Maar ook zeepdispensers blijken vaak slecht in het herkennen van mensen die niet wit zijn. In 2019 lag Apple onder vuur om hun AI-systeem die creditcardlimieten van hun mannelijke klanten hoger legde dan van hun vrouwelijke klanten, ondanks dezelfde kredietkwalificaties. 

Diversiteit in de ICT als aanjager van gelijkheid
In een wereld die in rap tempo verder digitaliseert, is het van cruciaal belang dat representativiteit in de ICT-sector groeit. In potentie kan ICT dienen als de katalysator voor gelijkheid, maar dan dient wel een diverse groep aan de technische knoppen te draaien. 

Internationale Dag van Vrouwen en Meisjes in de ICT is in het leven geroepen om de genderbalans in de ICT-sector te vergroten. Hoewel vrouwen een belangrijke rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van technologie, kennen we ze vaak niet. Zoals Marian Wright Edelman zo treffend zei: “You can’t be what you can’t see”, afsluitend drie belangrijke vrouwen die een pionierende rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van technologie:

1. Ada Lovelace: pionier op het gebied van computerprogrammering en de eerste persoon die een computerprogramma schreef.
2. Grace Hopper: computerwetenschapper en marineofficier die bekendheid verwierf als uitvinder van de eerste compiler voor een programmeertaal. 
3. Elizabeth Feinler: computerwetenschapper en internetpionier die de bedenker is van de grondbeginselen van de eerste zoekmachine. 

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.