Van verheerlijking naar objectivering

Beeld door Pexels com

Voortdurend worden vrouwenlichamen geëvalueerd, beoordeeld en vergeleken. Het is een directe uiting van objectivering die de waarde van vrouwen reduceert tot hun fysieke verschijning. Zelfs in progressieve discussies over body positivity zien we dit probleem van objectivering vaak over het hoofd.

De recente viering van curvy lichamen, waarbij deze lichaamsvorm wordt geprezen als aantrekkelijk en sexy, voelt dubbel. De waardering lijkt een stap vooruit te zijn, maar er komt een punt waarop je voelt dat je lichaam niet meer is dan een verzameling rondingen. Ik weet uit ervaring wat dit kan betekenen en denk dat het tijd is om eens kritisch te kijken naar de verheerlijking van curvy lichamen en de impact van deze eenzijdige benadering op iemands zelfbeeld. 

De dubbele standaard van body positivity 
In mijn persoonlijke ervaringen met daten, is deze realiteit onmiskenbaar. Met een datingprofiel waarop ik hoop dat mijn interesses en persoonlijkheid de overhand hebben, blijkt dat het niet uitmaakt hoeveel ik van mezelf deel of hoe ik mijn profiel opbouw. De reacties zijn er steevast op gericht om mij als een verzameling lichaamsdelen te zien. Verlangende complimenten over mijn ronde billen of suggestieve verzoeken vliegen om mijn oren, vaak zonder dat ik zelfs maar met mijn naam wordt aangesproken. Deze oppervlakkige benadering, waarin mijn lichaam wordt gereduceerd tot een set onderdelen die aantrekkelijk worden gevonden, laat weinig ruimte voor een oprechte verbinding. Het geeft mij, net als zovelen, het gevoel dat wie ik ben, minder belangrijk is dan hoe ik eruitzie.

Ook valt het mij op dat wanneer, voornamelijk, mannen openlijk lof uitspreken over hun liefde voor ‘curvy vrouwen’ ze dit vaak op een manier doen die eerder hun eigen ‘verlichte’ smaak in de belangstelling zet dan dat het echt afwijkt van de standaard objectivering. Het wordt bijna een soort prestatie: ze hebben ‘uitdagende’ voorkeuren, alsof ze boven hun eigen oppervlakkigheid uitstijgen. Maar waar ligt de magische grens waarbij objectivering daadwerkelijk een uiting wordt van respect in plaats van een objectiverende fetisjering van wat in onze cultuur atypische lichamen worden gevonden?

Het probleem is niet dat ik aandacht krijg voor mijn lichaam, maar dat het vaak de enige aandacht is die ik lijk te krijgen. Wanneer ik een man uitleg dat ik wil worden gezien als een volledig mens en niet als een fetisj van zijn voorkeur, lijken ze dit te willen begrijpen. Toch volgt niet zelden dezelfde dag nog een boodschap over mijn heupen of lippen, alsof mijn eerdere opmerking helemaal niet gehoord is. Het zijn dit soort ervaringen die laten zien hoe diepgeworteld de objectivering van vrouwen zit.

De kern van dit probleem ligt volgens mij in de overtuiging dat vrouwen in eerste instantie visuele objecten zijn, en dat hun menselijkheid iets bijkomstigs is. Dit idee voedt niet alleen een cultuur waarin vrouwen worden geobjectiveerd, maar houdt ook de machtsdynamieken in stand die vrouwen beperken in hun autonomie en zelfexpressie. Terwijl de maatschappij ons opdraagt onszelf te omarmen, blijft de aandacht gericht op onze rondingen en wat die kunnen betekenen voor anderen — alsof we nooit volledig zullen ontsnappen aan de blik die ons reduceert tot ons fysieke voorkomen.

Meer dan een lichaam
Als we echt streven naar een wereld waarin vrouwen als volledige individuen worden gewaardeerd, moeten we eerlijk naar onze cultuur van objectivering kijken en inzien hoe diep deze nog steeds verweven is met onze samenleving. De bewegingen rond body positivity en het vieren van diverse lichaamstypes zijn belangrijke stappen, maar schieten tekort zolang de nadruk blijft liggen op fysieke verschijning. Want zolang vrouwen — of ze nu curvy, dun, zwart, wit of alles daartussen zijn — voortdurend worden herleid tot lichamen die bekeken en geëvalueerd moeten worden, blijven ze vastzitten in een beperkt kader dat hun volledige menselijkheid ontkent.

Vooruitgang vereist een wezenlijke verandering: niet simpelweg het accepteren van verschillende lichaamstypes, maar het loslaten van de neiging om lichamen in de eerste plaats te objectiveren. Dit vraagt dat vrouwen zichzelf leren waarderen voor meer dan hun uiterlijk en dat ze de manieren waarin ze zichzelf soms onbewust objectiveren kritisch bekijken. En voor mannen betekent dit dat zij moeten leren om vrouwen te zien als individuen die veel meer te bieden hebben dan een verzameling aantrekkelijke kenmerken. Het uitspreken van een voorkeur voor een bepaald lichaamstype wordt niet plotseling verlicht of progressief wanneer dat lichaam afwijkt van traditionele schoonheidsnormen. Het blijft een vorm van objectivering, het blijft reduceren.

Steun LOVER!
LOVER draait sinds de start in 1974 volledig op vrijwilligers en donaties. Wil je dat een van Nederlands oudste feministische tijdschriften blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind hier. 

Meer LOVER? Volg ons op X, Instagram, LinkedIn en Facebook.