Vechten voor diversiteit

Verslag MLK Day 2016 in de Balie

Humanity in Action Nederland organiseerde op 17 januari 2016 '(There’s more to) Martin Luther King Day' in de Balie Amsterdam. Vier vrouwen verhaalden hoe zij persoonlijk tegen racisme in de maatschappij vechten. LOVER was erbij en doet verslag van de bijeenkomst.

De eerste spreker was Ernestine Comvalius die door middel van haar eigen kinder- en jeugdjaren in Suriname, Nederland en de VS, een internationaal beeld van ongelijkheid en de strijd ertegen gaf. Uit haar herinneringen werd duidelijk dat er weliswaar veel ten goede is veranderd maar dat racisme vooralsnog een structureel probleem vormt. Opvallend hierbij was dat racisme twee kanten op werkt: wit wordt even goed gediscrimineerd, althans, als je er anders uit ziet dan 'blond met blauwe ogen', aldus de laatste spreker Sylvana Simons. Zijzelf is Bounty genoemd omdat haar Surinaamse wortels niet 'in overeenstemming' zijn met haar 'blank' gedrag.

Ook de tweede spreker Diana Matroos benadrukte dat haar omgeving haar altijd als te wit of te zwart benaderde maar niemand probeerde die twee kanten in haar bijeen te brengen. Ze heeft er zelf nog steeds moeite mee, vertelde ze, en heeft lange tijd haar 'zwarte kant' ten gunste van haar 'blanke' opzij gezet. Uiteindelijk ontdekte ze dat haar kwaliteiten als verslaggeefster minder zwaar wogen dan haar uiterlijk, maar – en daar zijn wij blij me – ze voelt dat ze haar huidige positie juist kan gebruiken voor de strijd tegen racisme. Want, zo stelt ze, uiteindelijk moet de financiële wereld erkennen dat een enorme groep klanten buiten beschouwing wordt gelaten als de focus ligt op enkel de koopkracht van blanken. Jij moet je eigen kapitaal dus in de markt gooien om de wereld te veranderen, een belangrijk advies. Als je die financiële middelen tenminste hebt. 

Sylvana Simons, die niet als heldin wil worden na de commotie die ze bij DWDD veroorzaakte, legde de nadruk op dat ze als eerste vrouw is en pas op tweede plaats van Surinaamse afkomst. Voor haar is de kracht van vrouwen belangrijk: je geeft leven, letterlijk bij de geboorte van kinderen, figuurlijk in je vrouwelijke liefde voor je naasten. ‘Hoe dan ook, een heldin ben je zelf zodra jij voor je eigen recht en dat van anderen opkomt,’ vulde Comvalius aan.

Matroos toonde aan de hand van enkele voorbeelden dat wit privilege ervoor zorgt dat talenten met andere culturele achtergronden benadeeld worden. Wie vaker in de Balie is – waarbij publiek noch sprekers vaak de diverse maatschappij weerspiegelen – weet op zijn laatst na deze middag hoe onterecht dat is. De middag werd afgesloten met kunstwerken van Patricia Kaersenhout over de antiracismegroep in het Amsterdamse vrouwenhuis. Het muzikale intermezzo werd verzorgd door Pravini, een geëngageerde zangeres wiens teksten tot activisme tegen ongelijkheid oproepen. 

Ondertussen in Amerika (en Groot-Brittannië)
Op de geboortegrond van Martin Luther King maken zwarte acteurs en regisseurs als Jada Pinkett-Smith en Spike Lee zich ondertussen hard voor een boycot van de Oscars, dit om het schrijnende gebrek aan diversiteit in Hollywood aan de kaak te stellen. De ‘white washing’ van personages, het totale gebrek aan voortgang bij de gelijkstelling van zwarte acteurs sinds Sidney Poitier als eerste zwarte acteur een Oscar won: er kan gerust gesteld worden dat Hollywood niét echt meewerkt aan de realisatie van de droom van doctor King. Iets dergelijks geldt ook voor de Britse entertainmentindustrie, daarom werd de boycot door Idris Elba, de charismatische zwarte Britse acteur die furore maakte met zijn rollen in The Wire en Luther (niet dezelfde als doctor King), aangegrepen om in een speech voor het Britse parlement hartstochtelijk te pleiten voor meer diversiteit in de media, die zo bepalend zijn voor ons wereldbeeld.

Een kort fragment uit Elba’s speech: ‘We need to start doing things more fairly. It’s not so much a peace treaty; more an opportunity treaty. We need to count up what everybody has, see the lay of the land, and see who has which careers in TV? Who makes TV? Who’s allowed ON TV? And when they get the opportunity, which roles do they play, both on and offscreen. Are black people often playing petty criminals? Are women always playing the love interest or talking about men? Are gay people always stereotyped? Are disabled people hardly ever seen? Do some people have their careers taken away on a whim? Is their talent unfairly ignored?’

De hele speech van Idris Elba kun je hier teruglezen.